Сальмонеллез ауруы ?аза?ша реферат

Сальмонеллез-нәжіс-ауызмеханизмімен берілетін Enterbacteriaceae тегіне Salmonellaтобына жататын қоздырғыштардың ішке түсуінен пайда болатын, клиникалық белгілері бактерия тасымалдаушылықтан бастап аурудың асқынған түрі сепсис пайда болуымен сипатталатын, тез өрбитін полиэтиологиялы, зооантропонозды, бактериалды жіті ішек инфекциялық ауру.

Сальмонеллез көбіне тез өрбитін гастроэнтерит түрінде өтеді.

Қазіргі кезде сальмонеллез кеңінен таралған аурулардың бірі, ішек инфекцияларының ішінде 30-40% құрайды.

Этиологиясы. Қоздырғышы Salmonella typhi, salmonella para typhi А және В. Туысы – Salmonella, тұқымдасы-Enterobacteriaceal Құрамында:- термотұрақты самтоикалық О-АГ

· термобильді талшығы бар Н-АГ

· термобилбді соматикалық Vi-АГ

Қоздырғышқа тән: сыртқы ортада тұрақты

· топырақты және суда 1-5 айдай сақталады

· нәжісте 25 күнге дейін

· тағамдық азықты бірнеше күннен бірнеше аптаға дейін

· киімде 2 аптаға дейін сақталады

Аурудың қоздырғышы – бактериялар су және топырақта 2 аптадай, жемістер мен көкөністерде 5 – 10 күндей, сары май мен етте 1 – 3 айға, қыздырғанда 50°С-қа дейін өз тіршілігін жоймайды. Тек қайнатқанда ғана өледі.

Сальмонелезбен жас бұзаулар 20-60 күндік кезінде, ал қозылар 5-20 күндік кезінде жиі ауырады. Паратиф негізінен жіті және созылмалы екі түрге өтеді.

Аурудың жіті түрімен ауырған бұзаулардың азыққа деген тәбеті төмендейді, ден қызуы 40-41°-қа дейін көтеріледі. Ауру малының нәжісі сұйылады, кейде қан аралас іші өтеді. Мұндай бұзауларға дер кезінде шығу емдеу шараларын жасамаса олар 5-7 өлуге ұшырайды.

Ал індет созылмалы түрге өтетін болса, онда бұзаулардың дене қызуы 39-40° аспай, шамалы іш өтеді, нәжісінің түсі сарғыш болып іріктеніп, көпіршікке айналады.

Ауруға буаз саулықтар шалдыққанда, алғашқы күндері бірен-саран қойлар іш тастайды, ал шамамен он күнене соң отардағы саулықтар жаппай қозы тастайды немесе төл өлі тастайды.

Індет басталған саулық отарларында жаңадан туған қозылар трапиттен ауыра бастайды. Олардың іші өтеді, ет алмай нашарлап, өкпесі қабынады. Онда қозыларға жедел емдік шаралар жасалынбаса олардың 60%-тейі шығынға ұшырайды.

Міне сальмонолездің осындай өзіндік белгілерімен ерекшеліктерін, эпизоотологиялық деректеріне және ең бастысы бактериологиялық зертеулердің қорытындысын ескере отырып диагноз қояды. Парафитті әсіресе дисперция, лезинтерия, калибактериоз, ал саулықтар жаппай іш тастағанда сарып аурулырынан дұрыс ажырата білген абзал.

Мәселен дисперцияға және колибактериозға жас бұзаулар алғашқы он күннің ішінде шалдықса, ал противте туғаннан он күн өткеннен соң ғана шалдыға бастайды.

Инфекция көзі-Негізгі инфекция көзі – үй жануарлары мен үй құстары: ұсақ және ірі қара мал, шошқа, тауық, қаз, үйрек. Сальмоноллез зооантропонозды инфекция болғандықтан инфекция көзі – науқас адам және созылмалы түріндегі бактерия тасымалдаушылар.

Беріліс механизмі – нәжіс-ауыздық механизм. Берілу жолдары: тағам су және тұрмыстық заттар. Негізгі таралу жолы – тағам арқылы. Әсіресе еттен жасалған тағамдар қауіпті (туралған ет, котлет, ливер, шұжық, паштет, студень т.б.), сонымен қатар сүттен, балықтан жасалған тағамдар арқылы да жиі жұқтырады. Сальмонеллез ауруын таратуда жұмыртқа мен жұмыртқа ұнтағынан жасалған кремдік және кондитерлік тағамдарының маңызы өте үлкен. Көбіне сальмонеллез қоздырғыштары жартылай дайын тағамдарда, соустарда, сорпада, балаларға арналған тағамдарда жақсы көбейіп өсіп-өнеді. Сондықтан мұндай тағамдарды дұрыс сақталмаған және жөндеп қыздырып қайнатпаған жерлерде сальмонеллез ауруы жеңіл тарап, жайылады. Сальмонеллез сиректеу су жолымен таралады.

Сальмонеллез жылдың барлық мезгілінде кездеседі. Әсіресе күз, жаз мезгілінде.

Зертханалық диагностикасы:

1. Бактериологиялық әдіс: нәжіс, зәр, қан, өтті, зерттеу.

2. Серологиялық әдіс: АР, ГАТР.

Сальмонеллезге міндетті бактериологиялық тексерулерге жатады:

1) Ауруханаға түсетін 2 жасқа дейінгі балалар;

2) Ауруханада жатқан балаларды күтетін ересектер;

3) Ауруханаға түскен кезінде немесе оның алдында 3 апта бойынша ішек қызметінің бұзылуы болған босанатын, босанған әйелдер;

4) Диагнозына қарамастан, ауруханада болу кезінде немесе оның алдында 3 апта бойына ішек қызметінің бұзылуы тіркелеген барлық науқастар;

6) Сальмонеллездің ошағында инфекцияның көзі болып есептелетін декреттелген контингенттің адамдары.

Санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау қоздырғыштың инфекция көзін, берілу жолдарын анықтап залалсыздау әдістерін, ластанудан қорғау шараларын ұйымдастырудан құралады:

1. Тағам өндіру, көпшілік тамақтандыру, сауда мекемелерінде тағам өнімдерінің талаптарға сәйкес дайындалу, сақталу, тасымалдау, жағдайларын қадағалау.

3. Ет өндіру, ет сату, сүт жинау, өңдеу мекемелерінде санитарлық-ветеринарлық шаралардың орындалуын қадағалау.

4. Көпшілік тамақтандыру мекемелерінде, қоймаларда, базарларда, мұздатқыш камераларында дезинфекциялық-дератизациялық жұмыстарды жүргізу.

5. Сальмонеллездің ауруханаішілік инфекция ретінде таралуын алдын алу, балалар ауруханасында, босану үйлерінде індетке қарсы тәртіптің орындалуын қадағалау, госпиталдық эпидемиолог қызметін күшейту.

Ошақта індетке қарсы шаралар.Сальмонеллез ошақтарында эпидемиологиялық тексеру декреттелген контингент немесе 2 жасқа дейін балалар науқастанған жағдайда жүргізіледі.

1. Науқасты ауруханаға жатқызу клиникалқ және эпидемиологиялық көрсеткіштеріне байланысты жүргізіледі.

2. Реконвалесцентр ауруханадан клиникалық жазылғаннан нәжісті бактериологиялық зерттеу қорытындысы 1 рет теріс болғанда шығарылуы қажет. Зерттеу емделіп болған соң з күннен кейін жүргізіледі.

3. Диспансерлік бақылауға ауырғаннан кейін тек декреттелген контингент алынады.

4. Аурудан жазылғандарды диспансерлік бақылауды тұрғылықты жері бойынша инфекциялық аурулар кабинетінің дәрігері немесе учаскелік дәрігер жүзеге асырады;

5. Сальмонелла бөлмейтін реконвалесцентр жазылғаннан кейін жұмысқа жіберіледі.

Емдеу аяқталғаннан кейін сальмонелла бөлуді жалғастыратын реконвалесценттерді және бактерия тасымалдаушыларды негізгі жұмысынан 15 күнге шеттеу және басқа жұмысқа ауыстыру қажет.

Бактерия тасымалдаушылық 3 айдан астам уақыт бойы анықталса, созылмалы тасымалдаушы ретінде негізгі жұмысынан 1 жылдан кем емес мерзімге шеттетіледі.

Дрейд А.И. Конспект врача

Сальмонеллез - это полиэтиологическая инфекционная болезнь, вызываемая различными серотипами бактерий рода Salmonella, характеризуется разнообразными клиническими проявлениями от бессимптомного носительства до тяжелых септических форм. В большинстве случаев протекает с преимущественным поражением органов пищеварительного тракта (гастроэнтериты, колиты).

Возбудитель - семейство Enterobacteriaceae, род Salmonella, один вид, 7 подвидов, каждый подвид разделяется на серовары в соответствии с О- и Н-антигенной специфичностью штаммов.

Большинство сальмонелл патогенны для человека, животных и птиц, но в эпидемиологическом отношении наиболее значимы для человека S. Typhimurium, S. enteridis, S. panama, S. infantis, S. newport, S. agona, S. derby, S. london (85-91% сальмонеллезов).

Морфология. Сальмонеллы - грамотрицательные палочки, имеют жгутики, подвижны.

Антигены. Сальмонеллы имеют 3 основных антигена: 0-соматический (термостабильный), Н-жгутиковый (термолабильный) и К-поверхностный (капсульный). У некоторых серотипов - Vi-антиген ("вирулентности" - один из компонентов 0-антигена) и М-антиген (слизистый).

Факторы патогенности. Основными факторами патогенности сальмонелл являются холероподобный энтеротоксин и эндотоксин липополисахаридной природы.

Устойчивость. Сальмонеллы длительно сохраняются во внешней среде, в некоторых продуктах могут размножаться, не изменяя внешнего вида и вкуса продуктов.

Сальмонеллез встречается во всех регионах мира.

Источники инфекции - домашние животные и птицы - основные, человек (больной, носитель) - дополнительный источник.

Мясо животных может обсеменяться гематогенным путем при жизни (если заболевание у них текло остро), или посмертно содержимым кишечника при неправильном забое и разделке туш животных - бактерионосителей.

Носительство сальмонелл наблюдается у кошек и собак (до 10%), а также среди грызунов (до 40%), диких птиц (голуби, воробьи, скворцы, чайки). При этом птицы могут загрязнять жилые помещения и продукты. У птиц сальмонелла может передаваться трансовариально.

Наибольшую опасность человек как источник инфекции представляет для детей первого года жизни, которые высокочувствительны ко всем кишечным инфекциям. Бактериовыделитель может представлять опасность и для взрослых в том случае, если он имеет отношение к приготовлению пищи, раздаче ее или продаже пищевых продуктов. В больницах сальмонеллез приобрел черты госпитальной инфекции.

Основной путь заражения - алиментарный, обусловленный употреблением в пищу продуктов, в которых содержится большое количество сальмонелл.

Заболеваемость сальмонеллезом несколько выше в теплое время года, что связано с ухудшением условий хранения продуктов. Госпитальные вспышки возникают чаше в холодные месяцы.

Сальмонеллезы могут встречаться в виде групповых вспышек (обычно алиментарного происхождения), так и в виде спорадических заболеваний.

1. Воротами инфекции является тонкая кишка, где происходит колонизация возбудителя.

2. Далее сальмонеллы захватываются макрофагами, но это не приводит к их фагоцитозу. Они обладают способностью не только сохраняться, но и размножаться в макрофагах, преодолевать внутри них барьер кишечного эпителия, проникать в лимфатические узлы и кровь.

3. Бактериемия у больных сальмонеллезом встречается часто, но обычно бывает кратковременной.

4. В собственном слое слизистой оболочки тонкой кишки наблюдается интенсивное разрушение бактерий с высвобождением энтеротоксина и эндотоксина.

4.1. Эндотоксин приводит к развитию лихорадки и нарушению микроциркуляции вплоть до развития инфекционно-токсического шока.

4.2.1. Энтеротоксин, активируя аденилатциклазу энтероцитов, приводит к нарастанию внутриклеточной концентрации цАМФ, фосфолипидов, Pg и др БАВ. Это приводит к нарушению транспорта ионов Na и Сl через мембрану клеток кишечного эпителия с накоплением их в просвете кишки. По возникающему осмотическому градиенту вода выходит из энтероцитов, развивается водянистая диарея. В тяжелых случаях заболевания вследствие потери жидкости и электролитов наблюдаются значительное нарушение водно-солевого обмена, уменьшение ОЦК, снижение артериального давления и развитие гиповолемического шока.

4.2.2. Одновременно развивается ДВС синдром, который является как следствием воздействия эндотоксина на свертывающую систему крови, так и гиповолемии. Страдает и сосудисто-нервный аппарат, что проявляется в понижении тонуса сосудов, нарушении терморегуляции.

Иммунные реакции представляются в виде сочетания местного (кишечного) иммунитета (секреция IgA и слабовыраженная клеточная реакция) и общего (продукция различных классов Ig и повышение фагоцитарной активности макрофагов). Возможно развитие сенсибилизации организма с формированием реакций гиперчувствительности.

Развитие тифоподобной, септической, субклинической и хронических форм сальмонеллеза объясняется возникновением иммунологической толерантности к антигенам сальмонелл (причины: мимикрия антигенов, временное снижения функциональной активности фагоцитов и лимфоцитов).

Введение
Эпидемиология
Патогенез
Клиническая картина
Лечение
Профилактика сальмонеллеза и мероприятия в очаге
Список литературы

Сальмонеллез — это полиэтиологическая инфекционная болезнь, вызываемая различными серотипами бактерий рода Salmonella, характеризуется разнообразными клиническими проявлениями от бессимптомного носительства до тяжелых септических форм. В большинстве случаев сальмонеллез протекает с преимущественным поражением органов пищеварительного тракта (гастроэнтериты, колиты). Возбудитель сальмонеллеза — большая группа сальмонелл (семейство Enterobacteriaceae, род Salmonella.

Сальмонеллы — грамотрицательные палочки, имеют жгутики, подвижны. Сальмонеллы имеют 3 основных антигена: О-соматический (термостабильный), Н-жгутиковый (термолабильный) и К-поверхностный (капсульный). Основными факторами патогенности сальмонелл являются холероподобный энтеротоксин и эндотоксин липополисахаридной природы. Сальмонеллы длительно сохраняются во внешней среде, в некоторых продуктах могут размножаться, не изменяя внешнего вида и вкуса продуктов.

Сальмонеллез встречается во всех регионах мира. Источники инфекции — домашние животные и птицы — основные, человек (больной, носитель) — дополнительный источник. Наибольшую опасность человек как источник инфекции представляет для детей первого года жизни, которые высокочувствительны ко всем кишечным инфекциям. Бактериовыделитель может представлять опасность и для взрослых в том случае, если он имеет отношение к приготовлению пищи, раздаче ее или продаже пищевых продуктов. В больницах сальмонеллез приобрел черты госпитальной инфекции.

Основной путь заражения — алиментарный, обусловленный употреблением в пищу продуктов, в которых содержится большое количество сальмонелл.

Инкубационный период при пищевом пути заражения сальмонеллезом колеблется от 6 ч до 3 сут (чаще 12-24 ч). При внутрибольничных вспышках, когда преобладает контактно- бытовой путь передачи инфекции, инкубация удлиняется до 3-8 дней.

Воротами инфекции является тонкая кишка, где происходит колонизация возбудителя. Далее сальмонеллы захватываются макрофагами, но это не приводит к их фагоцитозу. Они обладают способностью не только сохраняться, но и размножаться в макрофагах, преодолевать внутри них барьер кишечного эпителия, проникать в лимфатические узлы и кровь. Бактериемия у больных сальмонеллезом встречается часто, но обычно бывает кратковременной.

В собственном слое слизистой оболочки тонкой кишки наблюдается интенсивное разрушение бактерий с высвобождением энтеротоксина и эндотоксина. Эндотоксин приводит к развитию лихорадки и нарушению микроциркуляции вплоть до развития инфекционно-токсического шока. В тяжелых случаях заболевания вследствие потери жидкости и электролитов наблюдаются значительное нарушение водно-солевого обмена, уменьшение ОЦК, снижение артериального давления и развитие гиповолемического шока.

Одновременно развивается ДВС синдром, который является как следствием воздействия эндотоксина на свертывающую систему крови, так и гиповолемии. Страдает и сосудисто-нервный аппарат, что проявляется в понижении тонуса сосудов, нарушении терморегуляции.

4. Клиническая картина.

Выделяют следующие клинические формы сальмонеллеза:

гастроинтестинальная (локализованная), протекающая в гастритическом, гастроэнтеритическом, гастроэнтероколитическом и энтероколитическом вариантах;
генерализованная форма в виде тифоподобного и септического вариантов;
бактерионосительство: острое, хроническое и транзиторное;
субклиническая форма.

Манифестные формы сальмонеллеза различаются и по тяжести течения.

Гастроинтестинальная форма (острый гастрит, острый гастроэнтерит или гастроэнтероколит) — одна из самых распространенных форм сальмонеллеза (96-98% случаев). Начинается остро, повышается температура тела (при тяжелых формах до 39°С и выше), появляются общая слабость, головная боль, озноб, тошнота, рвота, боли в эпигастральной и пупочной областях, позднее присоединяется расстройство стула. У некоторых больных вначале отмечаются лишь лихорадка и признаки общей интоксикации, а изменения со стороны желудочно-кишечного тракта присоединяются несколько позднее. Наиболее выражены они к концу первых и на вторые и третьи сутки от начала заболевания. Выраженность и длительность проявлений болезни зависят от тяжести.

При легкой форме сальмонеллеза температура тела субфебрильная, рвота однократная, стул жидкий водянистый до 5 раз в сутки, длительность поноса 1-3 дня, потеря жидкости не более 3% массы тела. При среднетяжелой форме сальмонеллеза температура повышается до 38-39°С, длительность лихорадки до 4 дней, повторная рвота, стул до 10 раз в сутки, длительность поноса до 7 дней; отмечаются тахикардия, понижение АД, могут развиться обезвоживание I-II степени, потеря жидкости до 6% массы тела. Тяжелое течение гастроинтестинальной формы сальмонеллеза характеризуется высокой лихорадкой (выше 39°С), которая длится 5 и более дней, выраженной интоксикацией. Рвота многократная, наблюдается в течение нескольких дней; стул более 10 раз в сутки, обильный, водянистый, зловонный, может быть с примесью слизи. Понос продолжается до 7 дней и более. Отмечается увеличение печени и селезенки, возможна иктеричность кожи и склер. Наблюдаются цианоз кожи, тахикардия, значительное понижение АД. Выявляются изменения со стороны почек: олигурия, альбуминурия, эритроциты и цилиндры в моче, повышается содержание остаточного азота. Может развиться острая почечная недостаточность. Нарушается водно-солевой обмен (обезвоживание II-III степени), что проявляется в сухости кожи, цианозе, афонии, судорогах. Потери жидкости достигают 7-10% массы тела. В крови повышается уровень гемоглобина и эритроцитов, характерен умеренный лейкоцитоз со сдвигом лейкоцитарной формулы влево.

Наиболее частый клинический вариант при гастроинтестинальном сальмонеллезе гастроэнтерический. Деструктивные изменения в толстой кишке (катарально-геморрагические) регистрируются лишь в 5-8% случаев. Гастроэнтероколитические и колитические варианты заболевания должны диагностироваться только, если в клинической картине заболевания преобладают проявления колита и имеется бактериологическое или серологическое подтверждение диагноза, так как эти варианты сальмонеллеза весьма сходны по течению с острой дизентерией.

Генерализованная форма (Тифоподобный вариант и септическая форма) встречается у больных в состоянии иммунодефицита.

Субклиническая форма сальмонеллеза диагностируется на основании выделения сальмонелл из фекалий в сочетании с выявлением диагностических титров противосальмонеллезных антител в серологических реакциях. Клинические проявления заболевания в этих случаях отсутствуют.

У детей первого года жизни и лиц старше 60 лет наблюдается более тяжелое течение сальмонеллеза с более частым вовлечением в патологический процесс толстой кишки, продолжительным бактериовыделением, замедленной нормализацией стула и большей частотой развития генерализованных форм.

Бактерионосителей сальмонелл разделяют на следующие категории: 1) острое бактерионосительство; 2) хроническое носительство; 3) транзиторное носительство.

Острое носительство характеризуется выделением сальмонелл длительностью от 15 дней до 3 мес.

О хроническом носительстве говорят, если сальмонеллы выделяются более 3 мес. Для подтверждения диагноза хронического носительства необходимо наблюдение в течение не менее 6 месяцев с повторными бактериологическими исследованиями кала, мочи, дуоденального содержимого. Из серологических реакций используют РНГА.

О транзиторном бактериовыделении можно говорить в тех случаях, когда отсутствуют клинические проявления сальмонеллеза в момент обследования и в предыдущие 3 мес.

Госпитализация по клиническим (тяжелое и средней тяжести течение) и эпидемиологическим (лица, живущие в общежитиях, декретированное население) показаниям. При тяжелой степени тяжести больного помещают в палату интенсивной терапии.

Диета — щадящая. Питание малыми, дробными порциями.

Антибиотикотерапия показана только при средней и тяжелой степени тяжести заболевания. Фторхинолоны: ципрофлоксацин по 1,0 г/сут, норфлоксацин или офлоксацин по 0,8 г/сут на 3-5 дней. При хроническом бактерионосительстве сальмонелл — ципрофлоксацин 1,5 мг/сут в течение 28 дней.

Как можно раньше промывание желудка 2-3 л воды или 2% раствора натрия гидрокарбоната (проводят его с помощью желудочного зонда до отхождения чистых промывных вод).

Доказательства нормализации водно-электролитного баланса: прекращение рвоты, стабилизация гемодинамических показателей, восстановление выделительной функции почек, преобладание количества мочи над объемом испражнений в течение 4 — 8 часов.

Средства неспецифической детоксикации: энтеродез, энтеросорб, полифепан, которые принимают перорально, разведенные водой, 3 — 6 раз/сут.

При инфекционно-токсическом шоке: 60 — 90 мг преднизолона в/в струйно, ч/з 4 — 6 часов переходят на в/в капельное введение (до 120 — 300 мг преднизолона/сутки).

При септической форме — хирургическая санация очагов инфекции.

Во всех случаях показаны препараты, повышающие реактивность организма и нормализующие микрофлору кишечника.

6. Профилактика сальмонеллеза и мероприятия в очаге.

Ветеринарно-санитарный надзор за убоем скота и птицы, технологией обработки туш, приготовлением и хранением мясных и рыбных блюд.

Организация вакцинации сельскохозяйственных животных и птиц сальмонеллезными вакцинами.

После госпитализации больного наблюдают за очагом в течение недели.

Работники пищевых и приравненных к ним предприятий, дети, посещающие детские учреждения, подвергаются однократному бактериологическому обследованию.

Выписка реконвалесцентов проводится после полного клинического выздоровления и однократного бактериологического исследования кала (для работников пищевых предприятий — двукратного) с отрицательным результатом.

Работники пищевых предприятий и дети, посещающие ясли, наблюдаются в течение 3 месяцев с бактериологическим исследованием кала (1 раз в месяц).

Бактериовыделители не допускаются на работу в пищевые и приравненные к ним предприятия.

7. Список литературы:

Жылқының сальмонеллез ауруының таралуын, сальмонеллез ауруына қарсы қолданылатын вакциналар диплом жұмысы

2. Әдебиетке шолу.

3. Өзіндік зерттеулер.

3.1 Зерттеу материалы мен әдістемесі .

3.2 Шаруашылыққа (базарға) сипаттама.

3.3 Өзіндік зерттеулердің нәтижесін талдау.

3.4 Экономикалық тиімділікті есептеу.

4. Еңбекті қорғау. .

6. Практикалық ұсыныс.

7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. 2-4

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Жұмыс көлемі: - бет
Пәні: Басқа тақырыптағы дипломдық жұмыстар

2. Әдебиетке шолу.

3. Өзіндік зерттеулер.

3.1 Зерттеу материалы мен әдістемесі .

3.2 Шаруашылыққа (базарға) сипаттама.

3.3 Өзіндік зерттеулердің нәтижесін талдау.

3.4 Экономикалық тиімділікті есептеу.

4. Еңбекті қорғау. .

6. Практикалық ұсыныс.

7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. 2-4

Жылқы шаруашылығының дамуына кедергі келтіретін көптеген жұқпалы аурулар бар,
Жылқы түлігінің пайдасы жан-жақтылығымен ерекшеленеді. Жылқыны жұмысқа, спортқа, экспортқа
Қазіргі кезде негізінен алғанда иммундарды бір ғана ауруға қарсы
Қазақстанда жүргізіліп жатқан малдәрігерлік қызметтің негізгі түрі мақсаты
мен ғылымының атқарар ролі зор. Жоспарлы өнім және төл
Біздің дипломдық жұмыс орындау барысында алға қойған мақсатымыз жылқының
2.Әдебиетке шолу

Біздің елімізде сальмонеллез ауруы жылқы түлігінің арасында кең тараған
Жылқылардың жаппай іш тастауының себептерін алғаш рет бастап зерттеген
Н.Magnusson (1935) Щвецияның шаруашылықтарында жылқылардың жаппай іш тастауы
Д. Вulling (1967) мәліметі бойынша Германия Федеративтік –Республикасында
Қырғызстан Республикасында жылқылардың арасында сальмоноелла індетінің көп таралғаны туралы
Дреняцкин (1932); К.И.Цветков және тағы басқалар (1933-1934) болды. Олар
Қазақстанда жылқының сальмонеллезін түпкілікті зерттеу жүргізгендердің бірі Б.А.Матвиенко деген
Б.А. Матвиенко (1986); Н.Н.Ахметсадыковтың (1988) ғылыми мәліметтері бойынша сальмонеллез
Індетті алдын алу шаралары

Жылқының сальмонеллез індетін алдын алу үшін біздің елде және
Жылқы түсігімен күресу шаралары.

1.Бие түсігі мыналармен шақырылады:

а) Дұрыс азықтандырылмаудан

б)жыныс туу жолдарының әр түрлі ауруларында

в) әр түрлі инфекцияларда.

2.Жылқыны дұрыс азықтандырмау түсіктің негізгі себебі болып табылады.

Түсіктен сақтану шаралары

3.Жылқы түсігімен күресу негізінен зоогигеналық, мал дәрігерлік санитарлық және
а) барлық биелерге жеке рацион тағайындайды. Ал жайылымды кезеңде
б) биенің азықтық рационы мыналармен ерекшеленеді:

2.витамині көп азықтың болуы

3.азық өлшемінде 8-12 г. Са және 5-7 г. Фосфор
биені қолда ұстағанда тәулігіне 3-4 сағат серуендету керек.

4. түсіктердің көбі әсіресе буаздықтың бірінші айлығында биенің туу
а) шағылыстыруға жіберілетін биелерге, малдәрігерлік тексеру жүргізеді.

б) міндетті түрде биенің жыныс туу жолдарын тексереді.

5. күйлегенін анықтау негізінде барлық шаруашылықта биелерді жұмыстан босатады.

6. сатылатын биелердің өндірістік-асылтұқымды екенің дәлелдейтін анықтамасы болуы тиіс.

7. шағылыстыру жасындағы биелерді әкелінген күні карантинге қойып клиникалық
8. биелерді үйірімен баққанда үйірлер бір-бірінен қашық бағылады.

Түсікті жою шаралары:

9.биелердің түсігі шыққан шаруашылықтың жетекшілері мыналарға міндетті.

а) түсік басталған биелерді оқшаулайды

б)бірінші түсік пайда болған жағдайда дереу шароуашылық мал дәрігеріне
в) түсік тастаған биелерді және де уақытында құлындаған бірақ
г) барлық биелерді үйір-үйірімен топтауды тоқтату

д) түсік болған үйірге арнайы жылқышы бекітеді.

10.Малдәрігері келесі шараларды жүргізеді:

а) биелердің төлді туғанға дейінгі азықтану жағдайын анықтайды.

б)малдәрігерлік лабораторияға түсіктен пат-материал алынып жіберіледі.

в) Паратифозды түсікке диагноз қою әдісі ретінде агглютинация
11. оқшаулауға жылқы алынған жылқы қораларын дезинфекциялайды.

12. Көң, төсеніш, азыққалдықтарын жағады.

13.Үйірімен ұстаған жағдайда түсік байқалса, түсік орнын дезинфекциялайды немесе
14.түсік тастаған байқалған жылқы қораларын, үйірін сәтсіз деп жариялайды.
15 паратифозды түсік бойынша сәтсіз жылқы қорасына, үйіріне мыналарға
а)түсік тастаған биені басқа шаруашылыққа шығаруға;

б) бие түсік тастағанда ластанған ірі азықтарды шығаруға тыйым
16. Паратифозды түсік бойынша сәтсіз үйірде сәтті құлындаған биені
17. түсік тастаған биелермен жанаспаған бойдақ биелерді және құлындарды
18.биелері түсік тастаған үйір айғырын шағылыстыруға жібермейді.

19.Түсік тастаған биелерді емдейді. Жыныс жолдарынан бөліну тоқтағанша құйрығын,
20. оқшаулаудан босатылған биелерді жеке бағады.

21.биелерді оқшаулаудан тек түсік тастағаннан 45 күн өткеннен кейін
22.Паратифозды инфекциядан түсік тастаған биелерді шағылыстыруға тек түсіктен 60
23.Паратифозды топтың бойдақ қалған биелерін шағылыстыру маусымының басталар алдында
24.паратифке тексерген кезде теріс нәтиже берген түсік тастаған биелерді
3. Өзіндік зерттеу

3.1. Зерттеу материалы мен әдістемесе

Бұл дипломдық жұмыс микробиологиялық және жұқпалы аурулар кафедрасында және
Бактериологиялық және серологиялық зерттеулер жүргізуге түсік, іш тастаған биелердің
Ет суын дайындау.

Бір кг тазартылған етті ұсақтап турағаннан кейін, оған екі
Ет пептон сорпасын дайындау (ЕПС)

Дайындалған (стерильді) 1л ет суына 1 %пептон, 0,5%ий хлор
Ет пептон агарын дайындау (ЕПА)

Дайындалған (стерильді ) ет пептон 1 литр сорпасына
( пробиркаларға, құтыларға) құйылады да, қайтадан 1атм. қысымында

15-20 минут стерильдеді.

Эндо қоректік ортнын дайындау

Әдеттегі 100 мл агарды (PH 7,4) су моншасында қыздырады,
1.Негізгі фуксиннің спирттік қою ертіндісін

2.Натрий сульфатының 10% тік 10мл. Судағы ерітіндісін.

Сынама № Антиденелердің титрі (АР)

1:50 1:100 1:200 1:400 1:800 1:1000 1:3200 1:6400 1:12800
2 ++ + + - - - - -
3 ++++ ++++ ++++ +++ +++ + + -
4 ++++ ++++ ++++ ++++ +++ + + -
5 ++++ +++ +++ ++ + + - -
++++ толық агглютинация, өте үлкен тұнба

+++-толық емес агглютинация

Ескерту: ++-әлсіз агглютинация, аздаған тұнба

+-агглютинаның өте ілсіз түрі, тұнба жоқ

Сынама № Тексерілген патматериал түрлері

бауыр Жүрек қаны Көк бауыр өкпе бүйрек Қағанақ суы
1 + - + - + + -

Жұқтырылған тышқандарды сойып көргенде, олардың ішкі мүшелері тамақтың және
Әлсіретілген Salmonella abortus equi штаммның биологиялық қасиеті.

Соңғы жылдары әр түрлі жануарлар мен адамдар арасында тасымалданатын
(1991-1995 ВОЗ мәліметі).

Осы жағдайды ескере отырып біз С. тифимуриумның штаммының
Штамм-бактерияға қарсы биотехнологиялық лобороториясында зерттелді . Штаммның культуральдық қасиеттері
Сальмонеллалардың кейбір өкілдерінің биохимиялық қасиетін оларға мерфологиялық-культуралдық қасиеттері ұқсас
Әлсіретілген S.a.equi штаммның биологиялық қасиеті.

Соңғы жылдары әр түрлі жануарлар мен адамдар арасында тасымалданатын
Осы жағдайды ескере отырып біз С тимфимуриумы штаммының биохимиялық,антигендік,культуралық
Штамм-бактерияға қарсы биотехнологиялар лабороториясында зерттелді. Штаммның культуралдық қасиеттері кәдімгі
Сальмонеллардың кейбір өкілдерінің биохимиялық қасиетін оларға марфолого-культуралдық қасиеттері ұқсас
Біз биохимиялық қасиеттерді зерттеу барысында құрамында қант, көп атомды
Күкіртті сутегінің үдемелі пайда болуын анықтау үшін сірке қышқылыды
Вакцинді және уытты штамдар индол түзбейді. Зерттеу нәтижесі

№3 кестені келтірген.

Уытты S. Abortus equi өсіндісі мен метаммның биохимиялық қасиетінің
№3кесте.

уы Арабиноза Глюкоза Галактоза малтоза Раиноза Сахароза лактоза салиции
1 Вакциндік штамм + + + + + -
2 Уытты штамм + + + +

Вакцинді және уытты штамдарды глюкоза арабиноза, глюкоза, мальтоза, раиноза,
Антигендік құрылымын жалпы (ОН) және жылқы (моно)-рецепторлы қан сарысумен
Ал бақылау тобындағылар тері астына жүзіндіде 50,100 және 200
Тышқандарға ауыз қуысына 1 және 2 млрд. м.т. мөлшерінде
Әлсіретілген Salmonella equi штаммының уыттылығын ақ тышқандарға сынап
№4 кесте

Жұқтыру мөлшері мен әдістері Тышқандар көрсеткіші

саны өлгені Тірі қалғаны

2х10 8 млн м.т. тері астын 10 - 10

5х10 8 млн м.т._/_ 10 - 10

10 9 млрд м.т. _/_ 10 - 10

2х10 9млрд м.т. 10 - 10

10 8 млн м.т. құрсақ қуыс 10 - 10

2х10 8 млн м.т. _/_ 10 / 9

10 9 млд м.т ауыз қуыс 10 - 10

2х10 9 млд м.т._/_ 10 - 10

Теңіз шошқасына құрсақ қуысына 1,2 және 3 млрд м.т.
Тәжірибелік теңіз шошқасның бәрі тірі қалды.

Ал бақылау тобындағыларды 1 млрд м.т. мөлшерінде қарарландырғанда барлығы
№5кесте

Бақылау тобындағылар –уытты Salmonella abortus equi штамм.

Жұқтыру мөлшерімен әдістері Тышқандар саны Көрсеткіш

өлгені Тірі қалғаны

5х10 7 млн м.т. тері астына 10 10 -

10 8 млн м.т. _/_ 10 10 -

2х10 8 млн м.т._/_ 10 10 -

10 7 млн м.т.құрсақ қуысы 10 10 -

5х10 7 млн м.т. _/_ 10 10 -

10 8 млн м.т._/_ 10 10 -

2х10 8 млн м.т. _/_ 10 10 -

2х10 8 млн м.т.ауыз қуыс 10 10 -

5х10 8 млн м.т._/_ 10 10 -

Ескерту: Бақылау мерзімі 20 тәулік.

Әлсіретілген Salmonella equi қалдық штамының уыттылығын теңіз шошқасына
№6 кесте

Жұқтыру мөлшері және әдістері Теңіз шошқасының саны Көрсетілген

өлген Тірі қалғаны

10 9 млрд м.т. құрсақ қуыс 5 - 5

2х10 9 млрд м.т. _/_ 5 - 5

3х10 9 млрд м.т. _/_ 5 - 5

Бақылау тобындағылар –уытты S. abortus equi 109 млрд м.м.
5

Қорыта айтқанда вакциндік штаммның қалдық уыттылығы шамамен 20 есе
3.2. Шаруашылыққа сипаттама

Шаруашылықтың пайдаланылатын жер құрылымы.

Га
алаңы а.ш.жер көлемі

1 Жалпы жер алаңы 62100 100

2. Ауыл шауашылық жер көлемі

Тауар өнімдерінің схемасы

өнім түрлері
Сала бойынша қорытындысы Шаруашылық бойынша

1 Қызылша 80 4,8

2 Көкөніс егетін ашық және жабық жер топырағы 75
3 Картоп 25 8,4

4 Бақша өнімдері 0,3 8,4

5 Мал шаруашылығы: сүт

Асыл тұқымды мал

Жалпы өнім тауар өнімі

Жалпы өнім-ң саны өнім деңгейі % Жалпы өнім-ң
1 астық 78992 44435 98 91870 46300 99 44906
2 сүт 24657 20256 38 23104 22334 92 25804
3 ет 47746 34446 93 3801 21525 96 27542
4 жүн 1292 1498 100 1310 1210 100 1490
№9 кестеден байқағанымыз мал шаруашылығы бойынша өнім жоғары көрсеткіші
Мал басының даму динамикасы

/н Мал түрлері 2002 2003 2004

Барлық мал басы Салыстырмалы салмағы% Барлығы Салыс салмағы% Барлығы
1 Ірі қара мал

2 Қой және ешкі

№10 кестеден көріп отырғанымыздай, ірі қара малы бойынша оның
Мал шаруашылық азық базасы

р/н Азықтар түрі 2002 2003 2004

Норма бойынша т Нақты т Қамтамасыз етілуі

% Норма бойынша Нақты т Қамтамасыз етілуі
1 Құнарлы азық 23577 23542 93 220350 24432 110
2 Құнарсыз азық 53034 53644 99 52925 43573 86
3 Шырынды азық 137944 122531 98 95900 132436 112
4 жайылымдылық 540320 547794 96 598225 546047 103 58250
№11 кестеден көріп отырғанымыздай, жыл сайын шаруашылық азықтармен
3.3. Өзіндік зерттеулердің нәтижесін талдау

Бұл жұмыста жылқының сальмонеллез індетінің таралуын және ауру малдардан
Жылқылардың аурулары туралы мәліметтерге қарағанда, жылқы індетінің ішінде ең
Жылқының сальмонеллез індетін ғылыми тұрғыдан түпкілікті зерттеп, оның алдын
Бактериологиялық зерттеулер жүргізу үшін, түсіктерден алынған ішкі, органдар, қағанақ,
Бөлініп алынған өсінділерді ақ тышқандардың құрсақ қуысына 10 млн
Қорыта айтқанда, жылқының сальмонеллез індеті республиканың шаруашылықтарында жиі кездеседі.

3.4. Экономикалық тиімділікті есептеу

Менің диплом жұмысымды орындауда жүргізілген

ветеринариялық шаралардың экономикалық талдаудын маңызы зор.

Ветеринарлық шаралар малдан неғұрлым мол және сапалы өнім алуға
Ветеринарлық шаралардың тиімділігін талдау үшін төмендегі экономикалық көрсеткіштер жүйесі
Нақты экономикалық зиян деп- мал аурулары әсерінен жоғалтылған
Келуіне жол берілмеген экономикалық зиян деп –ауру әсерінен жоғалуы
Ветеринарлық шараларды жүргізуге жұмсалған шығындар деп –оларды жүзеге асыру
Ветеринариялық шаралардың экономикалық тиімділігі деп –келуіне жол берілмеген экономикалық
Шаралардың теңге шығындарға шаққандағы экономикалық тиімділігі-оларды жүргізуге жұмсалған ветеринария
Ветеринарлық жұмыстар тиімділігінің жалпы индексі деп- қорытынды статикалық көрсеткішті
Ветеринария мамандарының еңбек өнімділігі деп –олардың еңбек жемістілігін айтады.
149 жылқы 2 мл-ден=299= 300мл

199 жабағы 1,0мл –ден =199 мл=200мл

107 құлын 1,0 мл-ден=107мл

Жалпы керекті вакцина мөлшері-900мл (9 флакон)=7200 теңге.

Жұмыс күші -2 адам. Олардың айлық жалақысы -8000 теңге.
ВШ= 7200+8000+20000=107200теңге. ДУК дезинфекциялық машинаға кеткен шығын бензин 150л;
Келуіне жол берілмеген экономикалық шығын.

Пу1 =М0х К 3хКу-У

Мұндағы М0 -ауруға бейім мал саны; К3- малдардың
Пу1 =560х 0,071х 32230-1289200=-7735,2

Жұргізілген ветеринарлық шаралардың экономикалық тиімділігі.

Аурудың алдын алуға жұмсалған шығын формуласы.

Мұндағы А –ауруға бейім мал саны;

Ка-аурған мал коэффициенті;

Кш- шығынға ұшыраған мал коэффициенті;

Вш –ветеринариялық шығын.

Т1=560 х0,071 х32230-107200=1174264,8 теңге .

Жеткізілген ветеринариялық шараптардың 1 теңгеге шаққандағы қайтарымы.Ветеринариялық шығындардың орнын
Т

Мұндағы Т-экономикалық тиімділік;

Малдәрігері маманының айлық жалақысын қалай есептеуде әлеуметтік қамсыздандыру ескеріледі.
Мал фельдшерінің тарифтік айлық жалақысы 20000 теңге. Айлық жалақысы
Амортизациялық есептеулер белгіленген нормативтер бойынша жасалады. Мысалы; кірпішті ғимараттарға
4 Еңбекті қорғау

Еңбекті қорғаудағы жұмыстарды ұйымдастыру және талдау.

-Егін шаруашылығында –Бас агроном,

-Мал шаруашылығында –Бас мал дәрігер.

Негізгі еңбекті қорғаудағы жұмысты басшылық ретінде, ұйымдастыруды, алдын-ала сақтандыру
Шаруашылықта деген қағидалар, инструкциялардың жүргізілуі және орындалуы негізгі құжаттармен
Мемлекеттік стандартқа сәйкес мекеме жұмысшыларын арнайы киіммен, арнайы аяқ
Еңбекке жаңадан қабылданғандарды инженердің тікелей сұхбаттасуымен, барлық деректерді тіркеме
Еңбекті қоғаудағы шараларды жетілдіру ұсыныстары.

Шаруашылықтардағы еңбекті қорғаудағы жағдайларды жақсарту негіздері:

-Жұмысты сапалы жүргізудегі инструктажды ұйымдастыру, еңбекті қорғаудағы жоспарларды орындау,
-Сәтсіз, жайсыз жағдайлардың себептерін болдырмау, оларға алдын –ала шара
-мамандардың және еңбекке араласқан жұмысшылардың жұмыс жағдайын жақсарту туралы,
Қоршаған ортаны қорғау.

Табиғи процестердің негізінде өзіндік заңдар біздің назарымызда болуға тиіс.
Мемлекеттік халықаралық және қоғамдық шаралар кешенін ескере отырып, табиғи
Негізгі қағида сыртқы ортаны қорғау әр мемлекеттің Конституциясына сүйене
5. Қорытынды

Біздің жүргізген дипломдық жұмыстың нәтижесіне және вет лабораторияның көрсеткіштеріне
Бізбен зерттелген S. аbortus equi штаммының культуральдық, биохимиялық, антигендік,
Жылқының сальмонеллез ауруының таралу деңгейі індет ошақтарының
Шаруашылыққа ветериания ісін ұйымдастыруды нашар жүргізу-шаруашылық ісінің бұзылуына, малдан
Қорыта айтқанда шаруашылықтарда жылқының сальмонеллез ауруына қарсы малдәрігерілік шараларды
Менің ойымша шаруашылықта ауруды болдырмау бұл міндетті түрде алдын-алу
6. Практикалық ұсыныс

Менің ойымша шаруашылықта ауруды болдырмау бұл міндетті түрде алдын
7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Бияшев К.Б.
с/х животных Алматы Вестник 1990г.

2. Бияшев К.Б. Сальмонеллезы с/х животных.

Алматы 1991г Вестник-6

3. Матвиенко Б.А. Вакцинопрофилактика паратифа лощадей аттенуированным штаммом

4. АхметсадыковН.Н. -комплексная иммуно профилактика

ринопневмании и сальмонеллезного

аборта кобыл живыми вакцинами

5. Куляшбекова Р.К. Некоторые эпизоотологические данные паратифы лошадей и
теристки штамм Алматы Вестник 6.

Олейников В.М. Испытание вакцины против паратифозного аборта лошадей
7. Гурвич Б.М. К изучению причин аборта кобыл
8. Миловзоров В.П. Этиология и профилактика при инфекционным аборте.
9.Мартынов А.С. Опыт изучения этиологии абортов кобыл .Саратовского НИВИ
10. Жолабовскии И.Л.
11.Матвиенко Б.А. в.кн. Ветеринария микробиология
12.Жарасбаев С.А Биволентная вакцина против сальмонеллеза лошадей Алматы
13.Жарасбаев С.А. Жылқы сальмонеллезінің
14.Жарасбаев С.А. Вакционпрофилактика сальмонеллеза лошадей международный наук конференция .россия
Қазақ Ұлттық Аграрлық университеті ветеринария факультетінің
Лебіз

Умиров Жанболаттың дипломдық жұмысымен танысқанда оның жылқының қылау ауруының
Дипломдық жұмысты орындау барысында сальмонеллезге қарсы күрес шараларын ұйымдастыру,
Қорыта айтқанда Умиров Жанболаттың дипломдық жұмыстарға қойылатын талаптарға сай
Ғылыми жетекшісі профессор
аға оқытушы
41

Читайте также: