Точикистон дар коронавирус блан нечта одам улганда

Коронавирус пандемияси 199 та давлатни қамраб олди, бироқ Тожикистон ҳануз дунё эпидемиясидан четда қолмоқда.

ТОШКЕНТ, 30 мар — Sputnik, Марина Чернишова-Мельник. Тожикистон бугунги кунда коронавирус бирорта ҳолати қайд этилмаган давлатлардан бири бўлиб қолмоқда.

2019 йил охирида Хитойда аниқланган коронавирус дунёнинг 199 давлатини қамраб олди. Сал кам 725 минг турли ёшдаги кишилар вирусга чалинди, 34 мингдан ортиқ киши вафот этди.

Тожикистон ҳозирча эпидемиядан четда қолмоқда, мамлакат аҳолиси бошқа давлатлар сингари коронавирус билан боғлиқ вазият ҳақидаги янгиликларни кузатиб бормоқда.

Мутахассис ва оддий фуқаролар ўзига савол бермоқда: Тожикистон ўзини қандай қилиб коронавирусдан ҳимоя қилишга эришди, қандай омиллар ёрдам берди.

Sputnik Тожикистон энг кенг тарқалган версияларни тўплади.

Тожикистон - анча ёпиқ давлат. Буни йирик транзит пункти ёки чет эллик сайёҳлар орасида энг севимли дам олиш масканларидан бири деб бўлмайди.

Авиачипталар нархи “тишлайди”, туризм рекламасига ҳеч ким пул тикмайди. Кириш туризмнинг оқими кам. Шунга кўра, республикада авиапарвозлар минимал даражада, транзит парвозлар умуман йўқ. Шунинг учун Европа ва Шимолий Америка давлатлари сингари Тожикистон ҳудудига инфекцияни олиб кириш қийинроқ. Вирус тарқалишининг асосий хавфи бу туристлар.

Агар Италия ва Тожикистон йиллик саёҳлар сони солиштирилганда, анча фарқ қилади, ва бу ўзининг ижобий ҳолати кўрсатмоқда. Эҳтимол, бундай изоляция Тожикистонни коронавирусдан ҳимоя қилган. Дарҳақиқат, ҳатто минтақадаги қўшнилар - Қозоғистон, Қирғизистон ва Ўзбекистон ривожланган иқтисодиёти, халқаро муносабатлари ва кенг авиамаршрутлар тармоғи туфайли чет элликларни кўп марта кўпроқ қабул қилишган.

Бундан ташқари, Тожикистон қитъанинг чуқур қисмида, транспорт оқимларидан узоқда жойлашган. Шарқ томонда Хитой билан чегарани тезлик билан ёпилди. Қозоғистон орқали транзит тўхтатилиши ҳам республикада хавфсизликни таъминлади.

Кейинги мантиқий тахмин – қанчалик мамлакат фуқаролари кўп саёҳатига чиқса ёки чет элликларни меҳмон сифатида қабул қилса коронавирус тарқалиш эҳтимоли шунчалик юқори бўлади.

“Корона” ни яхши даромадли кишилар олиб келмоқда. Даромад ва чипталар нархи сезиларли фарқ қилиши туфайли Тожикистон фуқаролари камдан-кам ҳолларда чегарани кесиб ўтадилар. Аҳолининг катта қисми чет элда ишлайди, йилига бир-икки марта ёки ундан кам ватанига қайтади.

Ҳамма ҳам бошқа давлатда таътилни ўтказа олмайди, аксарият ҳолларда автотранспортда бориш мумкин бўлган қўшни - Ўзбекистон танланади.

Бу сафар ҳаммани ранжитадиган чипталарнинг юқори нархи тожикистонликларга қўл келди, шекилли.

Эҳтимол, саволга жавоб биринчи қарашда осон туюлади. Сир эмаски, Тожикистонда тиббиётнинг ҳозирги даражаси, касалхоналарнинг жиҳозланиши ва мутахассислар малакаси бўйича умумжаҳон даражадан орқада. Мамлакатда коронавирусни юқтириш ягона ҳолатлари бўлиши мумкинлигини инкор этиб бўлмайди, бироқ ҳаммаси қурбонсиз ўтди.

Ташхис қўйиш асбоб-ускунлари ва тест-тизимлари етишмаслиги ўз вақтида касаллик ҳолатларини аниқлашга имкон бермяпти. Ахир, касаллик узоқ вақт давомида аломатларсиз ўтиши аллақачон маълум.

“Тожикистонда нафас олиш ва пневмония касалликлари ташхисига (асбоб-ускуналар ва бошқалар) эгами? Агар бўлса, ушбу ташхис барча тиббий муассасаларида қай даражада кенг қўлланмоқда? Бу асосий савол. Агар фойдаланилмаса, унда расмий ҳолатлар ҳақида маълумот бўлмайди”, - дея тушунтиради вирусолог, тиббиёт профессори Анатолик Альтштейн.

“Вирусли инфекцияларнинг олдини олиш ва даволаш” илмий-ахборот марказининг бош директори Георгий Викулов бугунги кунга қадар коронавирус инфекциясига 199 давлат ва мустақил ҳудудлар қамраб олинганини эслатди.

“Бирор жойда одамлар инфекцияни юқтириши, у ҳаво орқали ўтади, қўшни ҳудудларга умуман тарқалмаслиги - бундай бўлмайди. Ҳиндистон ва Африкада юқтириш ҳолатлари ҳақидаги кеч хабарлар бўлган. У ерда, дастлаб улар касаллик фактини тан олишга шошилмадилар, аммо кейин улар бунга мажбур бўлишди. Шу сабабли, мен COVID-19’дан озод бўлган давлатлар дунёда қолганига шубҳа қиламан”, - дейди мутахассис.

“И. И. Мечников номли вакциналар илмий-тадқиқот институти” директори Виталий Зверев ҳамкасбларини 2020 йил бошидан бери Тожикистон аҳоли орасида пневмония ҳолатлари статистикасини кузатиб боришга чақирди.

"Бу келиб чиқиши грипп ёки бактериал бўлиши мумкин. Агар сўнгги пайтларда юқумли пневмония ҳоллари кўпайиб кетган бўлса, бу сигналдир", - дейди вирусолог.

Ушбу версия ҳам аҳоли орасида кўплаб жавоблар мавжуд. Ижтимоий тармоқларнинг энг оптимистик фойдаланувчиларнинг фикрига кўра, тожикистонликлар гриппнинг оғир формасида олдиндан касал бўлишган, ва у худди шу коронавирус бўлган бўлиши мумкин.

Мамлакатда декабр-январ ойларидан нотипик аломатлар (кўп кунли иситма, йўтал ва қайт қилиш) билан грипп авж олиши қайд этилган. Шунинг учун энди дунёни коронавирус “босган” пайтда Тожикистон хавфсиз жойда – ҳаммада касалликка қарши иммунитет ҳосил бўлди.

Хитойда энди коронавирус ҳақида гапиришни бошлашганда 2020 январ ойи якунида Тожикистон республика келаётган барча кишиларни текширишни бошлади, кейин эса хорижликлар умуман киришни чеклади.

Хориждан келган бир неча минг киши йирик шаҳарларда узоқликда бўлган 14 кунлик мажбурий карантиндан муваффақиятли ўтдилар. Олдиндан кўрилган чоралар муҳим рол ўйнади, ташқаридан юқтириш хавфи сезиларли даражада камайди.

БССТ маълумотларига кўра, коронавирус юқтириш хавфи остида, биринчи навбатда, 65 ва ундан катта ёшдаги кекса одамлар, сурункали касалликларга чалинганлар, ҳомиладор аёллар ва иммунитет танқислиги бўлган фуқаролар.

Республикада туғилишнинг ўсиши туфайли мамлакат аҳолисининг катта қисмини ёшлар ва болалар ташкил қилади.

“Ёшлар ҳам вирусдан азият чегадилар. Аммо бу, танани умуман заифлаштирадиган бошқа жиддий, сурункали касалликлар фонида, ўз вақтида инфекциядан ўзини ҳимоя қила олмади.

Иммунитети йиллар давомида заифлашадиган кекса одамлар учун янада қийинроқ. Тана энди олдингидек ишлай олмайди ва шунга мос равишда инфекцияни юқтириш хавфи катта. Менга 60 ёшдан ошган, юрак-қон томир, ўпка, нафас олиш тизими, метаболизм билан боғлиқ муаммолари бўлмаган одамни кўрсатинг”, - дейди Зверев.

Статистик маълумот: Тожикистонда потенциал алмаштириш коэффициенти (болалар сонининг меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳолига нисбати) 54,1% ни, пенсия таъминоти даражаси эса атиги 5,4% ни ташкил этади.

Тожикистонинг аксарият аҳолиси - мусулмонлар. Ҳар бир мусулмон ҳар куни беш махал намоз ўқиши керак. Бу қоида мансаб ёки молиявий аҳволидан қатъий назар барча диндорларга тааллуқли. Намоздан аввал таҳорат қилиш керак.

Ўйлаб кўринг: тожик халқининг аксарияти кунига бир неча марта таҳорат қилади. Жазирамада қўл ва оёқ очиқ бўлса ҳам - мунтазам ювилса, ҳеч қандай вирус илдиз отмайди.

Тожикистонда исириқдан кенг фойдаланилади. Хоналарда қуриган ўтни ёқишади ва бактерияларни “ўлдиришади”. Эпидемиолог-шифокор Михаил Фаворовнинг фикрига кўра, айнан исириқ мамлакат аҳолисини инфекциядан қутқармоқда.

“Мўғул учбурчаги”га кирувчи мамлакатларда бирорта ҳам коронавирус ҳолати аниқланмаган. Биз бунинг сабаблари ҳақида узоқ ўйладик: бунга балким қуруқ ҳаво ва иқлим сабабчидир, ёки исириқ. Ахир Марказий осиёда ушбу ўтдан узоқ йиллар давомида ҳавони зарасизлантириш воситаси сифатида фойдаланишган,” — деди Фаворов.

Айтганча, коронавирус ҳақида янгиликлар фонидан Тожикистонда исириқ ва саримсоқ савдоси кўпайди.

Дастикам 15 шаҳрванди Тоҷикистон дар Русия, ки дар миёнашон муҳоҷирони корӣ низ ҳастанд, ба вируси корона мубтало шудаанд. Мақомот мегӯянд, ҷойи воҳима нест, чун дар Русия ҳазорон нафар мубталои коронавирусанд. Бархе аз муҳоҷирон аз дастрасӣ надоштан ба хадамоти тиббӣ дар Русия шикоят доранд.

Як мақоми баландпоя дар сафорати Тоҷикистон дар Русия рӯзи 14-уми апрел бо шарти зикр нашудани номаш ба Радиои Озодӣ гуфт, тибқи омори эҳтимолии онҳо гирифтории дастикам 15 нафар аз шаҳрвандони кишвар дар Русия ба бемории КОВИД-19 тасдиқ шудааст.

Ин рақам ба гуфтаи масъули сафорати Тоҷикистон метавонад аз ин бештар бошад. Ба гуфтаи дипломати тоҷик, чанд нафар аз муҳоҷирони сироятшудаи тоҷик беҳбуд ёфта, чанде дигар дар беморхонаҳо бистарӣ мебошанд.

Дар рӯзҳои ахир ҳадди ақал ду нафар аз муҳоҷирони тоҷик ба Радиои Озодӣ тамос гирифта, гуфтанд, ба вируси корона мубтало шудаанд. Номи ин афрод ба Ковид-19 бар асоси қонун ва хоҳиши худашон ифшо карда намешавад.

Як муҳоҷири тоҷик мегӯяд, ӯ дар яке аз бозорҳо фурӯшанда буд ва аз сироят ба коронавирус зиёд эҳтиёт намекард.

"Аввал гулӯям сахт дард кард, баъд ҳароратам баланд шуд. Сурфа сар шуд. Даҳ рӯз дар хона табобат кардам, ягон дору фоида накард. Аҳволам аз ҳад бад шуд, ба Ёрии таъҷилӣ занг задам. Омада, маро бурданд ва ташхисҳои коронавирус мусбат баромад", - гуфт ин муҳоҷири тоҷик.

Гузориши видеоӣ дар инҷост:

Феълан кор намекунад

Ӯ гуфт, аз ҳама шаҳрвандони Тоҷикистон дар Русия дархост мекунад, дар ҳолати пайдо шудани нишонаҳои коронавирус ҳатман ба Ёрии таъҷилӣ занг зананд.

Ҳамсуҳбати мо, ки мушкили нафаскашӣ дошт ва базӯр суҳбат мекард, гуфт, ҳоло дар яке аз беморхонаҳои шаҳри Маскав зери назорати пизишкон аст. Як муҳоҷири дигареро, ки бо ӯ ддар як хона зиндагӣ мекард, низ ба беморхона бурдаанд.

Сафорати Тоҷикистон дар Русия бо нашри як иттилоия аз муҳоҷирон хостааст, дар ҳолати пайдо шудани нишонаҳои коронавирус ба Ёрии таъҷилӣ бо рақамҳои 103 ва 112 занг зананд.

Феълан кор намекунад

Бархе аз муҳоҷирон гуфтан, як сабаби муроҷиат накардан бовар надоштан ба табибон дар Русия аст.

Муҳаммад, муҳоҷири тоҷик, рӯзи 11-уми апрел ба Радиои Озодӣ гуфт, баъди ҳашт рӯзи дард аз ҳарорати баланд ва сурфа, саранҷом тавонист падари солхӯрдаашро дар бемористон бо аломатҳои олудагӣ ба коронавирус бистарӣ кунад.

Ин муҳоҷир мегӯяд, "чанд рӯзи охир ҳарорати бадани ӯ то 40 дараҷа мерасид, се дафъа Ёрии таъҷилиро даъват кардем, вале танҳо дору навиштанду бас. Дар рӯзи аввал ваъда доданд, ки фардо тести коронавирус мегиранд, аммо наомаданд, падарамро ҳам ба беморхона бурдан нахостанд".

Таҳлилгарони дар бораи масоили муҳоҷирон мегӯянд, муҳоҷирони тоҷик дар баробари мушкили коронавирус қишри осебпазиранд.

Абдулло Давлатов, пизишки тоҷики муқими Маскав гуфт, сарфи назар аз ин муҳоҷирон бояд вазъиятро дуруст дарк кунанд. Ӯ гуфт, дармонгоҳҳои Русия мувазаффанд, ба ҳар нафар сарфи назар аз шаҳрвандиаш кумаки тиббӣ расонанд.

Вале Давлатов мегӯяд, бархе аз муҳоҷирон бо сабаби нобоварӣ ва ҳам тарс, ки ба сарашон мушкилии дигаре наояд, аз муроҷиат ба дармонгоҳҳо худдорӣ мекунанд: "Чанд нафар дар нимашаб занг заданд, гуфтам ба ёрии таъҷилӣ занг занед. Мегӯянд, мо занг задем, ёрии таъҷилӣ гуфтааст, баъди ду соат мебиёем. Аз ин чиз ранҷиданд, ҳол онки ҷойи ранҷиш нест. Мушкилоти табиӣ аст, баъзе аз ҳамватанони мо даррав меранҷанд, ки мо рус нестем ва барои ҳамон гуфтанд ду соат пас меоянд. Ҳозир барои мардуми бумии Маскав ҳам чунин аст", - таъкид кард Давлатов.

Мақомот дар Тоҷикистон мегӯянд, то ҳол ягон мавриди гирифтор шудани сокинон сабт нашудааст. Аммо хабари сирояти чанд муҳоҷири тоҷик дар Русия метавонад боис ба нигаронии наздиконашон дар ватан шавад.

Тибқи омори ахир беш аз 21 ҳазор нафар дар Русия ба бемории ҳамагири КОВИД-19 мубтало шуда, 170 тан ҷон додаанд. Беш аз 1600 нафари дигар шифо ёфтаанд.

Дар Русия тақрибан як миллион шаҳрванди Тоҷикистон кору зиндагӣ мекунанд. Аксари онҳо дар шароити коронавирус бекор ва бе сармоя мондаанд.

Обновлено 23.04.2020, добавлена важная информация!

Бугун 20 март, 2020 йил, жума

Путин Владимир Владимирович

Эрдўған Ражаб Тойип

Назарбоев, Нурсултон Абишевич

Бердимуҳамедов Гурбангули Маликгулиевич

Владимир Александрович Зеленский

• Касалланганлар сони 236 420
• Соғайганлар сони 84 962
• Вафот этганлар 9 790

Ўзбекистонда тотализаторга рухсат берилиши тўғрими?

Қайси алоқа операторининг интернет тезлиги паст?

Ўзбекистонда аёллар эркаклар билан баравар ишлашига қандай қарайсиз ?

Сиз қаерда яшайсиз?

Сиз қандай дам олишни ёқтирасиз?

USD 9520.34 сум EUR 10572.34 сум RUB 130.22 сум

• iPhone X 64gb 920 $
• iPhone X 256gb 1000 $
• Samsung S9 555 $
• Samsung S9+ 640 $
• Samsung S9+ 256gb 740 $
• Samsung Note 9 1010 $
• iPhone XS 64gb 1070 $
• iPhone XS 256gb 1200 $
• iPhone XS MAX 64gb 1200 $
• iPhone XS MAX 256gb 1300 $
• iPhone XS MAX 512gb 1460 $

• Chevrolet Spark 73 262 000 сум
• Chevrolet Nexia 87 320 000 сум
• Chevrolet Cobalt 95 768 000 сум
• Chevrolet Lacetti 114 449 000 сум
• Chevrolet Malibu 2 311 124 067 сум
• Chevrolet Tracker 189 838 121 сум
• Chevrolet Trailblazer 398 000 000 сум
• Chevrolet Equinox 349 000 000 сум
• Chevrolet Traverse 596 000 000 сум
• Chevrolet Tahoe 795 000 000 сум

Электр плиталар билан

1 кВт/соат-295 сўм

Сўнгги 24 соат ичида бутун дунёда 14 мингга яқин инсон янги турдаги коронавирус билан беморланди, 862 киши вафот этди, дейилади Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ҳисоботида.

БССТ маълумотларига кўра, бир сутка давомида коронавирусни юқтирганлик бўйича 13 903та ҳолат аниқланган, уларнинг 29таси Хитойнинг орол қисмида аниқланган. Шу тарзда ҳозирда дунёда коронавирус билан беморланган кишиларнинг умумий сони 167 511 нафарни ташкил қилмоқда.

Хитой чегарасидан ташқарида COVID-19 дан 848 инсон вафот этган. Дунё бўйича ўлимлар сони 6606тага етган, шулардан 3388 таси — ХХР ташқарисидаги ҳолатлар.

Вирус 151та давлатни қамраб олди.

Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти 11 март куни янги турдаги коронавирус эпидемиясини пандемия, деб эълон қилди. Европада энг мураккаб вазият Италия, Испания ва Францияда юзага келган. Россияда айни вақтда 93та COVID-19ни юқтирганлик ҳолати рўйхатга олинган.

Ўзбекистонда коронавирусни юқтирган беморлар сони 8 нафарга етди. Пойтахт Тошкент шаҳрида Ўзбекистон фуқароларининг коронавирус инфекцияси юзасидан туғилган саволларига ўз вақтида жавоб қайтариш мақсадида 1003 рақами билан колл-центр ташкил этилган.

Ушбу марказда Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 200дан ортиқ малакали мутахассислари томонидан жавоб қайтарилмоқда.

Бир сутка давомида 20 мингдан ортиқ фуқароларнинг мурожаатларига жавоб қайтарилди.

Муовини вазири тандурустии Тоҷикистон Мирмуҳаммад Камолзода мегӯяд, ки дар Тоҷикистон маризие, ки дар Чин хурӯҷ кардааст, ба қайд гирифта нашудааст

ДУШАНБЕ, 22 янв — Sputnik. Мирмуҳаммад Камолзода муовини вазири беҳдошти кишвар мегӯяд, Тоҷикистон барои ҷилавгарӣ аз маризии коронавирус тамоми тадбирҳоро андешида истодааст.

Ба гуфтаи муовини вазири беҳдошт, ин нав маризии сироятӣ аслан дар бадани ҳайвоноти хонагӣ, хусусан паррандаҳо, чорвои калони шохдор ва хук хурӯҷ намуда, сипас ба одам интиқол меёбад.

Ба изҳори Камолзода, айни ҳол дар фурудгоҳҳои байналмилалии ҷумҳурӣ таҷҳизоти зарурӣ, ба монанди теплавизор ва термасканерҳо насб карда шудаанд, ки ҳар як шаҳрванде, ки аз Ҷумҳурии мардумии Чин ба Тоҷикистон ворид мегардад, тавассути онҳо ташхис мешаванд.

Дар ҳамин ҳол, мақомоти Тоҷикистон аз шаҳрвандон даъват ба аммал овардаанд, ки аз сафар ба Чин худдорӣ намоянд.

Ёдовар мешавем, ки охирҳои моҳи декабр мақомоти чинӣ аз пайдо шудани вируси нав дар шаҳри Ухани ҷумҳурӣ хабар доданд.

Феълан, 218 ҳолати гирифторӣ ба ин вирус ба қайд грифта шудааст. Дар пайи олудашавӣ чор нафар ҳалок шудаанд. Ҳолатҳои гирифторшавӣ ба коронавирус дар Кореяи Ҷанубӣ, Ҷопон ва Таиланд ба қайд гирифта шудааст.

Дар моҳи декабри соли 2019 дар шаҳри Ухани Чин хурӯҷи пневмония сабт карда шуд, ки он бо таъсири намудани номаълуми коронавирус ба вуҷуд омадаст. Аввалин шахсони ба ин бемори дучоршуда, меҳмонони бозори маҳсулотҳои баҳрии ҳамин минтақа мебошанд ва баътар аниқ шуд, ки ин намуди вирус аз одам ба одам мегузарад.
Аз рӯйи охирон маълумотҳо моҳи феврал дар Чин зиёда аз 85000 одамон бемории коронавирус шуда, зиёда 2700 нафар фавт кардаанд. Берун аз Чин одамони ба коронавирус дучоршуда зиёда аз 4000 ташкил медиҳад, ки дар давлатҳои ба монанди Итолиё, Эрон, ИМА, Канада, Русия, Япония, Кореяи Ҷанубӣ, Тайланд, Австралия ва ғайра қайд карда шудаанд.

Синдроми респиратории осиёи наздик (СРОН) вируси бемории респираторӣ буда, бо тасири коронавируси нав ба амал омадааст, ки он бори аввал дар Арабистони Саудӣ соли 2012 ба қайд гирифта шуда буд.
Коронавирусҳо оилаи калони вирусҳое, ки имконияти ба амал овардани бемориро аз шамолхурии одӣ то ба синдроми респиратории вазнин дорад.
Аломатҳои одии СРОН ин таби баланд, сулфа ва нафасгирӣ мебошад. Аммо, бисёр ҳолатҳои ин бемори дар лабораторияҳо ҳамчун бемориҳое, ки бе ягон аломатҳо ба вуҷуд омадаанд қайд шудаанд.
Тақрибан 35-40% беморони бо СРОН сабт шуда, фавт намудаанд. Бисёри ҳолатҳои гузариши ин вирус аз як шахс ба шахси дигар танҳо ҳангоми алоқаи зич, мисол ҳангоми расонидани тиббӣ бе воситаҳои муҳофизатӣ мегузарад.
Тахмин карда мешавад, ки хурӯҷи вирус бо расонидани ёрии тиббӣ вобаста, асосан дар Арабистони Садуӣ, АМА ва Кореяи Ҷанубӣ бисёр мебошад.

Аломатҳо (Симптомҳо)

Зуҳуроти клиникии сирояти СРОН аз набудани ягон аломатҳо ва ё аломатҳои респирптории сабук то бемории бемориҳои шадиди роҳи нафас ва фавт иборатанд.
Расми хоси СРОН ин асосан табларзаи баланд, сулфа ва нафасгирӣ меошанд ва одатан, аммо на ҳамеша пневмония ошкор карда мешавад. Аломатҳои гастроэнтрологӣ, аз ҷумла дарунравӣ низ сабт карда мешаванд. Дар ҳолати вазнини ин беморӣ ҳабси нафас пайдо мешавад, ки вентилятсияи механикӣ ва кӯмакро дар шаъбудаи реаниматсионӣ талаб мекунад. Ба назар расида истодааст, ки нн вирус асосан дар байни одамони калонсол, онҳое, ки систмеаи иммунитети паст дошта ва шахсони гирфитори бемориҳои музмин (хроникӣ), аз қабили саратон, бемориҳои музмини шуш ва диабет мебошанд бемории шадидро ба амал меоранд.

Сарчашмаи вирус

СРОН вируси зоонотикӣ, яъне вирусе, ки байни ҳайвоноту одамон мегузарад. Таҳқиқотҳо нишон доданд, ки одамон тавассути алоқаи мустақим ва ғайримустақим бо шутурони сироятёфта сироят меёбанд.
Пайдоиши ин вирус то ҳол пурра маълум нест, аммо тибқи таҳлили геномҳои гуногуни вирус, чунин ҳисобида мешавад, ки он дар байни “кӯршапаракҳо” сарчашма гирифта, ба шутурҳои якпокка гузариш намудааст.

Роҳи гузариш

Гузариш аз ҳайвон ба одам: Маълумоти пурраи аниқ оиди гузариш вуҷуд надорад, аммо шутурони якпок мумкин аст, ки сарчашмаи асоси СРОН ва манбаи сироят ба одамон бошад. Дар шутурҳо дар якчанд кишварҳо, аз ҷумла Миср, Оман, Қатар ва Арабистони Саудӣ ташхис шудаанд.
Гузариш байни одамон: ин вирус ба одамон бо осонӣ гузариш намекунад, агар ягон алоқа вуҷуд надошта бошад, масалан ҳангоми расонидани ёрӣ бе воситаҳои муҳофизатӣ. Дар муассисаҳои тиббӣ гурӯҳҳо ба вуҷуд омадаанд, ки дар он ҷой гузариш байни одамон бештар аст, хусусан агар усулҳои пешигрӣ ва назорати сироят ба таври кофӣ иҷро нашуда бошанд. Гузариши сироят аз одам ба одам маҳдуд буда, дар байни аъзоёни оила, беморон ва кормандони соҳаи тиб рух медиҳад.

Пешгирӣ ва табобат

Айни замон ягон, доруи мушаххас ё ваксина барои ин беморӣ вуҷуд надорад. Бо вуҷуди ин, якчанд ваксинаҳо ва доруҳо таҳия шуда истодаанд. Имрӯзҳо, табобат аз таъин кардани терапияи нигоҳубин, вобаста ба ҳолати бемор иборат аст.
Ҳамчун як чораи умумӣ, ҳар касе, ки ба фермаҳо, бозорҳо, говхонаҳо ва ё ҷойҳои дигар, ки намудҳои дигари ҳайвонтҳо ҳастанд, ҳангоми ба ин ҷойҳо ташриф овардан, бояд ҷораҳои мумии гигиениро риоя намуд, аз ҷумла шустани дастҳо пеш аз он ки ба ҳайвонҳо расидан мебошд.
Истеъмоли маҳсулоти хом ё нокифоя пухташудаи ҳайвонотӣ, аз ҷумла шир ва гӯшт, бо хатари сироятёбӣ бо микроорганизмҳои гуногун алоқаманд аси, ки аз он одамон метавонанд касал шаванд. Маҳсулоти дуруст пухта ё пастеризатсияшудаи ҳайвонот, ки хӯрдан бехатар аст истеъмол кардан мумкин мебошад.

Абдураимзода Ш., Сардори қисми тиббии факултети №4
Академияи ВКД Ҷумҳурии Тоҷикистон, подполковники милитсия.

Булар ташқи линклар ва янги даричада очилади

Бу линкни кўчириб олинг

Булар ташқи линклар ва янги даричада очилади

Улашиш даричасини ёпинг

Расмий маълумотларга кўра, ҳозиргача Тожикистонда коронавирусга чалиниш ҳоллари аниқланмаган. Лекин унинг олдини олиш учун ҳукумат миқёсидаги эҳтиёт чоралари тобора кучайтирилмоқда. Душанбе шаҳрида Тожикистон Ҳукуматининг навбатдан ташқари мажлиси ўтказилар экан, мамлакат Президенти Эмомали Раҳмон коронавирус пандемияси тарқалиши борасида алоҳида таъкидлаб ўтди. У Тожикистонда коронавирус олдини олиш учун жиддий эътибор қаратиш зарурлигини урғулади.

Президент матбуот хизматидан хабар беришларича, Давлат бошлиғи топшириғига мувофиқ коронавирус пандемиясининг миллий иқтисодга бўлиши мумкин таъсирларининг ва эпидемия олдини олиш мақсадида тадбирлар ишлаб чиқилган ва шу мақсаддаги мунтазам амал қилувчи республика штаби тузилган. Вилоят ва шаҳарларда унга бўйсунувчи штаблари бўлган мазкур штабга Тожикистон Бош вазири Қоҳир Расулзода бошчилик қилмоқда.

Эмомали Раҳмон коронавируснинг юз бериши мумкин бўлган таъсирини камайтириш мақсадида Ҳукуматга ижтимоий-иқтисодий соҳалар, кичик ва ўрта бизнесни, аҳолининг алоҳида қатламларини ва иқтисоднинг заиф тармоқларини қўллаб-қувватлаш учун қарз-солиқ имтиёзларини татбиқ этиш бўйича миллий иқтисоднинг режали тарзда таъминлаш топшириғини ҳам берди.

Ҳар бир оила икки йиллик озиқ-овқат ғамласин!

Тожикистон Президенти Республикада озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш, мамлакатда аҳолини мунтазам таъминлаш учун икки йиллик озиқ-овқат захираси мавжуд бўлишини айтди. Бунинг учун экин майдонларидан самарали фойдаланиш, такрорий экинлар экиш, иложи борича бир майдондан йилига уч-тўрт марта ҳосил етиштириш имкониятларини кўриб чиқишни таъкидлади. Коронавирус туфайли айниқса картошка экишни кескин кўпайтиришни тайинлади.

У шунингдек, томорқа майдонларидан унумли фойдаланиш, ҳар бир оила камида икки йиллик озуқа захирасини ғамлаб қўйиши зарурлигини айтди. Президент бюджет маблағларидан тежамкорлик билан фойдаланиш, такрорий ва мақсадга мувофиқ бўлмаган харажатларга йўл қўймаслик, ижтимоий соҳалар ходимларига маошларини, шунингдек, пенсиялар, тўловлар, нафақаларни вақтида етказиб бериш тадбирларини амалга ошириш зарурлигини уқтирди. Аҳолига тиббий хизмат кўрсатишни яхшилаш, валюта бозорини тартибга солиш ва миллий пул қурбини меъёрга келтириш борасида кўрсатма берди.

Мурожаат ва икки сантиметрга етмайдиган масофа

Мазкур мажлисдан икки кун илгари Тожикистон Соғлиқ сақлаш ва аҳолини ижтимоий ҳимоялаш вазирлигининг коронавирус юқиши олдини олишга қаратилган мурожаати оммавий тарзда тарқатилган. Жумладан, мобил телефон хизмати ширкатлари бу мурожаатни ўз мижозларига СМС тарзида йўллашган.

Бундан олдинроқ мактаблар ўқувчилари, болалар боғчалари тарбияланувчилари ота-оналаридан фарзандларини таълим муассасаларига махсус ниқобларда жўнатиш талаб қилинган. Кўпчилик билан ишлайдиган барча касб эгаларидан, жумладан, бозорлар ва дўконлардаги сотувчилардан ниқобдан ташқари махсус қўлқоп кийиш талаб этилган.

Унинг айтишича, ота-онаси уйда ўтиришади. Ўзи, хотини далага ишга бораётганда ва ишлаётганда, болалари мактабга боришганда ниқоб тақишади. Ишга бораётганларида ва қайтганларида қўлларини совунлаб ювиб, антисептик сепишади.

Унинг айтишича, Ғафуровдан Хўжандга қатнайдиган йўналишли таксилар ҳаракати тўхтатиб қўйилгач, автобусда ўқишга бориб-келишга мажбур бўлмоқда. Автобуслар эса тиқилинч, икки метрлик тугул, ҳатто икки сантиметрлик масофа сақлашнинг ҳам имконияти йўқ, деди талаба қиз.

Шифокор бугун жума намозлари ўқилгач, Тожикистондаги барча масжидлар жамоа бўлиб намоз ўқиш учун яна ёпилганидан мамнунлигини билдирди.

Тожикистон Уламолар кенгаши тавсиясига кўра бутун мамлакат бўйлаб барча масжидлар ёпилди.

Бу тақик-тавсиядан фақат жаноза намозлари мустасно. Шунда ҳам жаноза намозларига кўп одам тўпланмаслиги уқтирилмоқда. Айни бир пайтда Рамазон ойида масжидларда таровиҳ намозлари ҳам ўқилмайдиган бўлди.

Лекин ҳали бу йилги Ҳаж мавсуми борасида Тожикистон Уламолар кенгаши ва мамлакат Ҳукумати қошидаги Диний қўмита узил-кесил қатъий қарорга келмаган. Аммо Уламолар кенгаши бу йил зиёратга боролмайдиганларга Муқаддас ҳаж учун тўплаган маблағларини ободончиликка, ичимлик сув олиб келишга, кўприк қуришга, ўз уйларини обод этишга сарфлашни маслаҳат берган.

18-апрел куни кенг миқёсда ўтказилиши мўлжалланган Душанбе шаҳри куни байрам қилинмаслиги эълон қилинди. Тожикистонликлар Пойтахт кунини ҳар йили апрелнинг учинчи шанбасида нишонлашарди. Пойтахт кунини бекор қилган Душанбе шаҳри Раиси Рустам Эмомали Тожикистон Парламентининг юқори палатаси - Миллий мажлисга спикер қилиб сайланди. Энди Тожикистон Президентининг ўғли салоҳиятига кўра мамлакатдаги иккинчи кишига айланди.

Масжидлар ёпилди. Лекин аҳоли орасида олий ўқув юртлари, мактаблар, болалар боғчалари, бозорларнинг ёпилмаганига ҳайрон бўлаётганлар сафи ошмоқда.

21 кунга чўзилган карантин

Айни бир пайтда Тожикистонда коронавирус хавфи билан карантинда сақланган 419 нафар кишига уйларига жавоб берилган. Улар Хатлон вилояти маркази - Бохтар шаҳри ва Кўлоб шаҳридаги икки беморхонада карантинда бўлганлар. Лекин уларга аввал белгиланган 14 кунда эмас, балки 21 кунда жавоб берилган. Бохтардаги беморхона шифокорларидан бирининг айтишича бунга эҳтиёт чораси қўлланиб, коронавирус юқтирган-юқтирмаганлиги иккинчи марта текширилгани сабаб бўлган.

Хатлон вилояти соғлиқни саклаш ва аҳолини ижтимоий ҳимоялаш бошқармаси бошлиғи Мирали Ражабзоданинг айтишича, карантинда бўлган 398 киши 24-26 март кунлари Москвадан самолётларда, махсус рейсларда олиб келинган

Улар билан бирга 18 нафар ҳайдовчи, Кўлоб аэропортининг 2 ходими ва 1 нафар милисия ходими ҳам карантинган олинган. Уларнинг Москвадан кайтганлар билан мулоқотда бўлганликлари бу чорани қўллашга чорлаган.

Карантиндан чиққанлар Тожикистон Ҳукуматининг ёрдами билан ўзлари яшайдиган Суғд вилояти, Душанбе шаҳри ва мамлакатнинг бошқа минтақаларига кичик автобусларда жўнатилган.

Хатлон вилоятининг ўзидан бўлган кишиларни қариндошлари ва яқин кишилари уйларига олиб кетишган.

Расмий хабарларга кўра, Бохтар ва Кўлобдаги икки беморхонада яна 49 киши карантинда қолмоқда.

Умуман, феврал ойи бошидан 16 апрелгача Хатлонда 672 киши карантинда бўлган. Улардан 622 кишига жавоб берилган. Тиббиёт ходими бўлган бир аёл вафот этган. Лекин шифокорлар 58 ёшли Оишамоҳ Алимованинг коронавирусдан эмас, силдан вафот этганини айтишган.

Нега шубҳалар пайдо бўлмоқда

Лекин масъуллар бу саволга жавоб берар эканлар, айрим кишилар ўзларининг туберкулёз билан оғришларини билмасликлари ё билсалар-да, яширишларини айтишган. Яширишнинг сабаби эса, аҳоли орасида бу юқумли касалликка чалинган кишилардан ҳазар қилиш ҳоллари мавжудлиги билан изоҳланган.

Кейинги пайтларда илгари унчалик эътибор берилмаган ўпка яллиғланиши, сил, қанд касаллиги, қон босими билан вафот этиш ҳолларига Тожикистон оммавий ахборот воситаларида эътибор кучайган. Жумладан, Жаббор Расулов туманида яшаган Ҳабибулло Шодиевнинг пневмониядан вафот этгани шов-шувга айланиб, натижада Суғд вилояти соғлиқни сақлаш ва аҳоли ижтимоий ҳимояси бошқармаси бу борада журналистлар учун махсус брифинг ўтказган. Брифингда таҳлил олинганда Шодиевнинг коронавирусдан вафот этмагани, ўлимга ўткир ўпка яллиғланиши сабаб бўлгани ва иккинчи текширувда бу тасдиқлангани айтилган. Кўп ўтмай, Шодиевнинг укаси билан маориф бўлимида ишлаган ва карантинда ётган яна бир киши вафот этган.

Кузатувчиларга кўра ўпка шамоллаши, сил каби касалликлар билан дунёдан ўтаётган одамларнинг аслида нима билан оғриганликларига шубҳалар улар билан мулоқотда бўлган кишиларнинг зудлик билан коронавирусни текшириш учун карантинга олинаётганликлари боис пайдо бўлмоқда.

Шодиевнинг қариндошлари ва уни даволаган тиббиёт ходимлари - 13 киши билан бирга Шодмон Ражабовнинг қариндошлари ҳам карантинга олинган.

Масъуллар бу карантинга олишларни эҳтиёт чоралари сифатида изоҳлашган.

Шахсий фикр ва мулоҳазалар

Тожикистонда ҳозиргача бирон киши коронавирусга чалинмаганини Жаҳонни соғлиқ ташкилотининг Душанбедаги мутахассислари ҳам тасдиқлашган.

Бунинг сабаби борасида фақат тожикистонлик эмас, балки қўшни Ўзбекистондаги мутахассислар ҳам фикр билдиришмоқда. Ўзбекистон Республикаси вабо, карантинли ва ўта хавфли юқумли касалликлар олдини олиш марказининг лаборатория мудири Маъруфжон Маадаминовга кўра Тожикистонда шу пайтгача янги коронавирус билан оғриганлар топилмаганига ўз вақтида қўлланган тадбирлар сабаб бўлган бўлиши мумкин.

У бу ўзининг шахсий фикри эканлигини таъкидлар экан, Тожикистон Ҳукуматининг чегаралараро бориб-келишларини анча эрта чеклаш тадбирларини бошлаганликларини айтган. Тадқиқотчи Тожикистон воқеаларнинг ҳар қандай тус олишига тайёр бўлганлигини таъкидлаган.

Аммо асли тожикистонлик, ҳозирда Европа мамлакатларидан бирида яшаётган сиёсатшунос Парвиз Муллажонов Тожикистонда коронавирусга чалиниш ҳолатлари йўқлигига ишонмаслигини айтган. У ўзини бузғунчиликда айблашлари мумкинлиги ҳақидаги таъкидга қарамасдан, фикрини исботлашга уринган. Ва бунда, жумладан, кичик ва ўрта бизнеснинг тўхтаб қолиши мамлакат иқтисодига, солиқлар камайишига олиб бориши мумкинлигини сабаблардан бири деб кўрсатган.

Лекин шу пайтгача Тожикистонда ишлаб чиқариш тўхтаб колмаган. Фақат ички ва ташқи авиапарвозлар тўхтатилганлиги боис мамлакатдаги аэропортлар ва авиаширкатлар ходимларига ҳақ тўланмайдиган меҳнат таътили берилган.

Душанбе шаҳридаги мактаблар ва олий таълим муассасаларида коронавирус олдини олишга қаратилган машғулотлар ўтказиш бошланган. Ўқувчи ва талабаларга коронавирус ҳақида ҳикоя қилинмоқда, махсус видеоёзувлар кўрсатилмоқда, варақалар тарқатилмоқда, антисептиклардан фойдаланиш ўргатилмоқда.