Карана вирус дар эрон

ДУШАНБЕ, 10 мар — Sputnik. Бино ба гузориши пойгоҳҳои иттилоотии Эрон, иддае аз сокинони шаҳри Ахвози вилояти Албурзи Эрон ба дунболи ин шоеот рафта нушокии спирти метилиро нӯшидаанд, ки дар пайи он 28 нафар ба ҳалокат расидааст.

Ба иттилои манобеъ, дар пайи талоши табибон вазъи 112 нафари дигар беҳбуд ёфтааст.

Гуфта мешавад, шоеот дар бораи гӯё давоми коронавирус нушокии спиртӣ бошад, дар сомонаҳои иҷтимоӣ паҳн шудааст.

Алӣ Биронванд, муовин додситон умумӣ ва инқилоб Ахвоз гуфтааст, бо овозаи паҳншавии коронавирус дар бозорҳо спирти этанол камчин гашта ва бархе судҷӯён барои фоида ба ҷойи он спирти метилиро фурӯхтаанд, ки ҳоло панҷ тан аз ин нафарон боздошт гаштаанд.

Дар мавриди гирифторони коронавирус ахиран Киёнуши Ҷаҳонпур, раиси Маркази равобити умумӣ ва иттилоърасонии Вазорати беҳдошт, дармон ва омӯзиши пизишкии Эрон рӯзи якшанбе дар ҷамъи хабарнигорон бо ишора ба ибтилои 6566 нафар ба коронавирус дар кишвар гуфт: Мутаассифона то кунун 194 нафар бар асари ибтило ба ин вирус ҷони худро аз даст додаанд, иттилоъ додааст хабаргузории "Parstoday".

Вазорати беҳдошт, дармон ва омӯзиши пизишкии Эрон эълом кард, ки то кунун 2134 нафар аз касоне, ки дар Эрон ба бемории коронавирус мубтало шудаанд, беҳбуд ёфта ва аз бемористонҳо мураххас шудаанд

Хурӯҷи бемории коронавирус декабри соли 2019 аз шаҳри Вуҳани Чин оғоз шуд ва зоҳиран маншаи он, ҳайвоноти ғайриаҳлӣ будааст.

Ин вирус акнун илова бар Чин, ба 103 кишвари дигар низ сироят кардааст.

Бар асоси охирин омор, то кунун беш аз 106 ҳазор нафар дар ҷаҳон ба ин вирус мубтало шудаанд, ки аз ин теъдод, беш аз 60 ҳазор нафар беҳбуд ёфтаанд ва ҳудуди 3600 нафар низ ҷони худро аз даст додаанд.

ДУШАНБЕ, 30 апр – Sputnik. Бино бар гузоришҳои восила ба Sputnik Тоҷикистон аз баргузории ҷаласаи изтирории ситоди ҷумҳуриявии ҷилавгирӣ аз пандемияи маризии вируси корона ё COVID-19 хабар медиҳанд.

Қарор аст, дар ин ҷаласа ба вазъи куниии сиҳии кишвар баҳои муносиб дода, эҳтимоли ҷори кардани қарантинаи саросарӣ ба далели пеш омадани эпедемия вуҷуд дорад.

Ҳануз маълум нест, дар ин ҷаласа аз мавҷудияти кадом эпедемия коронавирус, илтиҳоби шуш (пневмония) ё дигар эпидемия эътироф мешавад.

Ҳамзамон қарор аст, фардо 1 май намояндагони Созмони ҷаҳонии беҳдошт вориди Тоҷикистон шаванд.

Тафсилоти бештар нашр хоҳад шуд.

ДУШАНБЕ, 29 апр — Sputnik. Қурбони коронавирус шудани беш аз 70 пизишкро Николай Брико эпидемиологи рус таъйид намудаст.

Номбурда дар ин бора зимни як ҷаласаи видеоӣ ибрози назар намуд.

"Дар кишвари мо, ҳоло дар бисёр минтақаҳо сарчашмаҳои сершумори бемории коронавирус, пеш аз ҳама дар муассисаҳои тиббӣ вуҷуд доранд. Шумораи духтурони бемор меафзояд ва ҳатто духтурони рус дар шабака номи ҳамкасбони худро, ки дар вақти пандемия аз коронавирус фавтиданд, нашр карданд, дар он зиёда аз 70 ном мавҷуд аст" - афзудааст Брико.

Вай инчунин таъкид кард, ки Русия то ҳол ба қуллаи баланди авҷи ин маризӣ нарасидааст, аммо афзоиши сироятҳои нав коҳиш ёфта истодааст.

Ёдовар мешавем, ки дар Русия феълан 99 399 маризи коронавирус ба қайд гирифта шудаанд. Аз замони бурузи ин маризӣ дасти кам 972 бемор қурбон шуданд. Инчунин табибон беш аз 10 ҳазор беморро шифо бахшида аз бемористонҳо мураххас намуданд.

ДУШАНБЕ, 1 мая — Sputnik. Бо ташаббуси Вазири корҳои дохилии Тоҷикистон Рамазон Раҳимзода ҳайати роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилӣ изҳори омодагӣ намуданд, ки 50 дарсади маоши моҳонаи худро ҳамчун кумак ба фонди маблағгузории пандемияи COVID-19 мегузаронанд, иттилоъ додааст дафтари матбуоти ВКД Тоҷикистон.

Бино бар итттилои манбаъ, ин тасмим имрӯз зимни ҷаласаи видео-селектории назди Вазири корҳои дохилӣ гирифта шудааст.

Ҳамчунин дар ҷаласа масъалаҳои дастуру супоришҳои Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, ки аз ҷаласаи навбатии Ҳукумати мамлакат рӯзи 30 апрели соли равон вобаста ба чораҳои пешгирии паҳншавии пандемияи COVID-19 бар меоянд, баррасӣ гардид.

“ Рамазон Раҳимзода бо ҳайати шахсӣ баҳри иҷроиши ин вазифаҳо як қатор корҳоро роҳандозӣ намуд. Вазири корҳои дохилӣ қайд намуд, ки акнун вақти он расидааст, ки мо шабу рӯз вазифаҳои ба ӯҳда доштаамонро иҷро намуда, дар ин лаҳзаҳои ҳассос паҳлӯи мардумамон бошем. Бояд ба мардум фаҳмонем, ки ба воҳима ва таҳлука дода нашаванд”, - таъкид доштааст дафтари матбуоти ВКД.

Раҳимзода ҳамзамон қайд кардааст, ки нақшаҳои давлату Ҳукумат барои мубориза бар зидди ин вабои аср омода аст. Чораҳои пешгирикунанда аз тарафи сохторҳои дахлдори ҳукумат гузаронида шуда истодааст.

“Ба хабарҳои гуногуни воҳимаангезу бардурӯғ бовар накарда, аз паси зиндагии муқаррарӣ гардида, гигиенаи шахсиро (маҳдудият аз дигарон, истифодаи ниқобҳои тиббӣ, мунтазам шустани дасту рӯй)-ро риоя намоянд”, гуфт вазир.

Назаре ба бозёфтҳои охирини олимон дар бораи вируси нав

Воҳимаи паҳншавии коронавирус ҳар рӯз бештар мешавад. Одамоне, ки дар гӯшаҳои гуногуни олам зиндагӣ мекунанд, аз наздик шудани вируси нав ҳушдор медиҳанд.

Тибқи иттилои Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт, аз аввали моҳи январ то 28-уми феврал беш аз 83 000 нафар ба коронавирус гирифтор шуда, наздик ба 3000 нафар ба ҳалокат расидаанд.

Нигарониҳо дар Тоҷикистон ҳам садо медиҳанд. Мақомот парвозҳоро ба Чину Эрон муваққатан қатъ карда, масъалаи парвозҳо ба Кобулро баррасӣ доранд. Бо ишора ба сабт шудани як ҳолати гирифторӣ ба вирус дар Афғонистон ва афзоиши шумораи ҳодисаҳои тасдиқшудаи сироят ва фавти мардум аз ин беморӣ дар Эрон.

Дар Узбекистон Маркази мубориза ба зидди коронавирус фаъолият мекунад. Чанд рӯз пеш бо сабаби сар задани коронавирус дар Афғонистон ин Марказ дар ҷаласаи худ пешниҳод кард, ки сарҳад бо Афғонистон муваққатан баста шавад. Вале дар вебсайти Вазорати тандурустии Узбекистон то ҳол маълумот дар бораи он ҷаласаи Маркази мубориза бо коронавирус ва таклифи баста шудани сарҳад нашр нашудааст.

Дар Тоҷикистон, аз ҷамъи 1148 нафаре, ки аз Чин ба кишвар омадаанд ва аз хатари коронавирус ба карантин гирифта шудаанд, беш аз 880 нафарашон (то рӯзи 26-уми феврал) аллакай рухсат шудаанд. Тибқи гузоришҳо, дар байни одамони дар карантинбуда нишонаҳои сирояти коронавирус пайдо нашудаанд.

Оғози паҳншавии коронавирус

Аз моҳи декабри соли 2019, дар Вуҳан як бемории шадиди роҳи нафас, ки тавассути вируси номаълум ба вуҷуд омадааст, зуд ва бо суръати зиёд ба тамоми Чин (Хитой) паҳн шуд. Овозаи ин беморӣ бо суръати зудтаре аз худи беморӣ паҳн мешаванд ва мардумро ба воҳима меоварад. Матбуот ба он таваҷҷуҳи бесобиқа нишон медиҳад.

Рӯзи 23-юми январ раиси Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаи Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт (СҶБ) эълом дошт, ки пандемия номидани паҳншавии коронавирус ҳанӯз зуд аст, аммо аллакай пас аз ҳафтае, 30-юми январ, СҶБ эълон кард, ки хуруҷи коронавирус як ҳолати фавқулодаи хатар ба сиҳатии ҷомеаи ҷаҳонӣ мебошад.

Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт вируси навро "COVID-19" ном дод ва аз олимон ва мутахассисон даъват кард, то давои ин вируси марговарро ҳарчи зудтар пайдо кунанд.

Вируси нав аз одам ба одам мегузарад ва суръати паҳншавии он назар ба зукоми оддии мавсимӣ тезтар аст.

Коронавирус барои бизнес ва саноат мушкилоти зиёдеро ба бор овард. Бозорҳои саҳомӣ пас аз паҳн шудани вируси нав ба берун аз Чин хеле коҳиш ёфтаанд.

Одамон аз мулоқот, сафари корӣ ва тафреҳӣ худдорӣ мекунанд. Бо мақсади пешгирии паҳншавии вируси нав, сиёсатмадорон ҳолатҳои фавқулода эълон намуда, ҳалли дигар масъалаҳои мубрамро ба қафо гузоштаанд. Мақомоти кишварҳо чорабиниҳои оммавӣ ва маҷлисҳоро бозмедоранд, донишгоҳҳо ва семинарҳо, мактабҳо ва кӯдакистонҳо, осорхонаҳо, тарабхонаҳо, корхонаҳо ва муассисаҳои давлатӣ баста мешаванд.

Роҳбандон ва давраи хоби вирус

Сарҳади кишварҳо баста мешаванд, шаҳрҳои хурду бузург дар муҳосира мемонанд. На танҳо дар Хитой, балки дар кишварҳои дигари ҷаҳон дарвозаи баъзе шаҳрҳо, ки дар он ҷо авҷи коронавирус ба амал омадааст, пурра баста шудаанд. Рӯзи якшанбе (23-юми феврал) дар Итолиё пас аз тасдиқи он ки ба 133 нафар вируси COVID-19 сироят кардааст ва ҳашт нафари онҳо, ки синнашон аз 77 боло буд, аз ин беморӣ фавтиданд, 10 шаҳр бо аҳолии тақрибан 50,000 нафар пурра баста шуданд.

Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт ва сиёсатмадорон дар сатҳи болотарин вохӯриҳо баргузор мекунанд ва даъват мекунанд, ки барои боздошти паҳншавии вируси хатарнок "иқдоми бесобиқа" гузошта шаванд. Масалан, мақомоти Исроил дастурҳоро "барои исроилиёне, ки ба ватан бармегарданд" таҳия кардаанд ва сиёсатмадорон талаб мекунанд, "ин дастурҳо қатъан риоя карда шаванд."

Тибқи як таҳқиқоти Чжонг Наншан – роҳбари гурӯҳи коршиносон, ки аз ҷониби ҳукумати Чин таъин шудааст ва назорати хуруҷи коронавирусро ба ӯҳда дорад, давраи миёнаи исоби (инкубатсияи) коронавирус танҳо се рӯз аст. Натиҷаҳои таҳқиқоти охирини нашршуда нишон доданд, ки танҳо дар баъзе ҳолатҳо давраи исоб барои коронавируси нав метавонад то ба 24 рӯз бирасад. Аз ин рӯ, дароз кардани мӯҳлати инҳисор (карантин) барои шахсони гумонбар ба ин беморӣ лозим нест.

Натиҷаҳои ба дастовардаи олимон барои роҳнамоии амалияи барқарор кардани мӯҳлати инҳисор барои қатъи иртиботи наздик бо беморони сироятшудаи коронавируси COVID-19 истифода мешаванд.

Вақте кас вирус мегирад

Олимон даъво доранд, ки COVID-19 ба истилоҳ, ҷияни коронавирусҳои қаблии SARS ва MERS⁠ мебошад, ки ҳамаашон аз зоти коронавирусҳои зоонотикӣ ҳастанд, яъне онҳое, ки аз ҳайвонот ба одам гузаштаанд.

Оид ба он ки COVID-19 чӣ гуна дар тани инсон амал мекунад ва ба он зарар меорад, олимон то ҳол ҷавоби дақиқ надодаанд. Ягона чизи то ҳол маълум он аст, ки коронавируси COVID-19 ба монанди коронавирусҳои SARS ва MERS шадидан зарарнок аст. Ба монанди дигар бемориҳои роҳи нафас COVID-19 дар бадани инсон "тӯфон" ва "оташ" барпо мекунад ва он на танҳо ба шуш, балки ба ҷигар, гурдаҳо, испурч ва узвҳои дигари ҳаётии бадан таъсир мерасонад.

Беморон метавонанд табларза ва сулфа дошта бошанд, ки баъдан варами шуш ё бадтар аз онро ба бор меоваранд.

Анна Сук-Фонг Лок, муовини декани маркази таҳқиқоти бемориҳои Мактаби Пизишкии Донишгоҳи Мичиган ва собиқ президенти Созмони Амрико оид ба омӯзиши бемориҳои ҷигар шарҳ медиҳад, ки ба монанди зукоми муқаррарӣ, ҳама коронавирусҳо (ҳам SARS ва MERS ва ҳам COVID-19) бемориҳои роҳи нафас мебошанд ва маркази ҳамлаи онҳо шуши инсон аст. Одатан онҳо ҳангоми сулфа ё атсазании шахсе паҳн мешаванд. Дар чунин ҳолат қатрачаҳои сулфа ва ё атсаи ин шахс дар ҳаво паҳн мешавад ва метавонад вирусро ба ҳар одами бо ин шахс дар тамоси наздик буда, бирасонад.

Се марҳилаи марговар

Аммо дар ҳақиқат вақте ки ин коронавируси нав ба инсон сироят мекунад, ба узви бадани инсон чӣ мегузарад?

Ба гуфти олимон, беморӣ одатан дар се марҳила ба шуш таъсир мерасонад:

• нусхабардории вирус
• фаъолияти аз ҳад зиёди низоми масуният (низоми иммун)
• вайрон шудани шуш

На ҳама беморон аз ин се марҳила мегузаранд. Дар асл, танҳо 25 дарсади беморони ба вируси роҳҳои нафас сироятшуда аз норасоии шадиди кори шуш азият мекашанд. Монанд ба ин, тибқи маълумоти пешакӣ, 82 фоизи ҳолатҳои сироят ба вируси COVID-19 нишонаҳои сабуки бемориро ба бор меоваранд, ҳолатҳои боқимонда ҷиддӣ ё хатарнок мебошанд.

Дар рӯзҳои аввали сироят коронавируси нав ба ҳуҷайраҳои шуши одам зуд ворид мешавад. Ин ҳуҷайраҳои шуш дар ду намуд пайдо ҳастанд: онҳое, ки луоб ба вуҷуд меоранд ва онҳое, ки дорои пашми ба мӯй мубаддалгардида мебошанд, ки ин пашмакҳо мижача ном гирифтаанд. Луоб бофтаи шушро аз микроорганизмҳои зарарнок муҳофизат мекунад ва шуши моро намемонад хушк шавад. Ҳуҷайраҳои мижачаҳо бошад дар атрофи луоб давр мезананд ва тамоми кӯшишҳоро ба харҷ медиҳанд, то луобро аз хошоке ба монанди гард ё вирус ва дигар ғализиҳо тоза нигоҳ доранд.

Мэттю Фриман, як профессори Мактаби тиббии Донишгоҳи Мэриленд, ки коронавирусҳои зарароварро меомӯзад, шарҳ медиҳад, ки "коронавируси SARS куштани ҳуҷайраҳои мижачаҳоро дӯст медошт ва ба ин восита роҳҳои нафаскашии беморро бо хошок ва моеъ пур мекард. Фриман бар он аст, ки коронавируси нав ҳам худи ҳамин гуна амалро ба бор меоварад". Мэттю Фриман барои он ба ин хулоса мерасад, ки таҳқиқоти пешакии вируси COVID-19 нишон доданд, беморони зиёде ба варами ҳарду шуш гирифтор мешаванд ва нишонаҳои монанди тангии нафаскаширо доранд.

Маҳз аз ҳамин вақт марҳилаи дувуми таъсири зарарноки вируси COVID-19 шуруъ мешавад, ки дар ин марҳила низоми масунияти бадани мо кори худро оғоз мекунад. Ҳангоми ҳузури ҳамлаи вирусӣ узвҳои дохилии бадани мо барои мубориза бо ин беморӣ фаъол мешаванд ва шушро бо ҳуҷайраҳои масуниятӣ (иммунӣ) пур мекунанд, то вайроншавии шушро пешгирӣ, барканор ва бофтаи шушро барқарор кунанд.

Бо фаъолияти дурусти низоми масуният, ин раванди илтиҳоб ба таври қатъӣ танзим карда мешавад ва кори он танҳо бо минтақаҳои сироятшуда маҳдуд мешавад. Аммо вақте низоми масунияти мо вайрон мешавад, ин ҳуҷайраҳои масуниятӣ дар роҳи худ ҳама чизро, аз ҷумла бофтаҳои солими узвҳои бадани моро мекушанд. Шушҳои мо боз ҳам чиркинтар мешаванд ва варами онҳо шадидтар мешавад.

"Ҳамин тавр, аз аксуламали низоми масуният (ҳангоми сирояти коронавирус), мо зарари бештар мебинем, на камтар", -- мегӯяд профессор Мэттю Фриман.

Дар марҳилаи саввум зарари коронавирус ба шуш торафт меафзояд, ки метавонад ба камбуд ё истоди кори шуш оварда расонад. Дар ин ҳолат, ҳатто агар он ҳолат марговар ҳам набошад ва баъзе беморон зинда монанд, ба шуш осеби сахт мерасад. Мисли вируси SARS, коронавируси нав дар шуши зарардида сӯрохиҳоро ба вуҷуд меорад, ки онҳо "намуди сӯрохиҳои асали мумдор"-ро доранд. Олимон чунин меҳисобанд, ки ин сӯрохиҳои "мисли асали мумдор" эҳтимол аз ҷониби аксуламали аз ҳад зиёди низоми масуниятии мо ба вуҷуд меоянд, ки натиҷаи он аксуламал бояд ҷароҳатҳое бошанд, то шушро аз вирус ҳифз намоянд ва мустаҳкам нигоҳ доранд.

Дар ҳолати вориди чунин тағйирот ба шуш, ба шуши беморон аксар вақт вентиляторҳо мегузоранд, то нафаскашии онҳоро осонтар гардад.

Дар баробари он, чунин варами шуш ба мембранаҳои байни халтаҳои нафас ва рагҳои хунгузар таъсир мерасонад ва онҳоро шаффофтар мегардонанд. Ин ҳол боиси бо моеъ пур шудани шуш мегардад, ки ба қобилияти он ба пур кардани хун бо оксиген таъсири бад мерасонад. "Дар ҳолатҳои вазнин аксар вақт шумо шуши худро бо моеъ пур мекунед ва бинобар ин нафас гирифта наметавонед," -- хулоса мебарорад профессор Мэттю Фриман ва меафзояд, "ҳамин тавр одамон мемиранд." ⁠

Рахна дар узвҳои дигари бадан

Вақте ки коронавирус ба бадани мо дохил мешавад, он дар тарафи берунии ҳуҷайраҳои инсон ҳуҷайраҳоеро меҷӯяд, ки дарвозаҳои дӯстдоштаашро доранд: яъне - сафедаҳоеро, ки ретсепторҳо ном доранд. Агар вирус дар ҳуҷайра ретсепторҳои мувофиқро пайдо кунад, вай метавонад ба он ҳамла кунад.

Ба гуфтаи Анна Сук-Фонг Лок (муовини декан оид ба тадқиқоти бемориҳо дар Мактаби Пизишкии Донишгоҳи Мичиган ва президенти собиқи Созмони Амрико оид ба омӯзиши бемориҳои ҷигар), баъзе вирусҳо "ҳангоми интихоби дарҳои ворид шуданашон хосияти хурдагирӣ доранд, аммо дигарон каме бадахлоқтар ҳастанд ва метавонанд ба осонӣ ба ҳамаи намудҳои ҳуҷайраҳо ворид шаванд."

Аммо, ин аслан нишонаи он нест, ки худи вирус дар тамоми бадан паҳн мешавад, – мегӯяд Ангела Расмуссен, муҳаққиқи вирус ва пажӯҳишгари Мактаби тандурустии ҷамъиятии Колумбия.

Тибқи назари муҳаққиқи ахирӣ, ин ҳолат метавонад як тундбоди оддии ситокинҳо бошад, яъне сафедаҳое, ки низоми масуният онҳоро ҳамчун нишонҳои амали худ истифода мекунад. Ситокинҳо ҳуҷайраҳои масуниятиро ба макони сироят ҷалб мекунанд. Сипас ҳуҷайраҳои иммунӣ бофтаи зарардидаи баданро мекушанд, то қисмҳои дигари аъзои баданро эмин нигах доранд. Мо ба низоми масуниятии худ такя карда, дар муқобили таҳдидҳо ором монданро интихоб мекунем. "Аммо дар вақти сирояти беназорати коронавирус, низоми масуният цитокинҳоро бидуни ҳеҷгуна танзим ба шуш ворид мекунад" - шарҳ медиҳад Ангела Расмуссен.

Ҳамин тариқ, таъсири сирояти коронавирус берун аз шуш паҳн мешавад. Тӯфони ситокинӣ илтиҳобро ба вуҷуд меорад, ки рагҳои хунгузарро дар шуш суст намуда, маҷбур мекунад, ки моеъ ба халтаҳои шуш ворид шавад." Дар асл, рагҳои хунгузаратон худашон хун мерезанд", – мегӯяд Ангела Расмуссен. "Тӯфон ба низоми гардиши хуни шумо ворид мешавад ва барои якчанд узвҳои низомиатон мушкилот эҷод мекунад ва аз ин ҳол дигар ҳама чиз метавонад ҳоли бадтареро пайдо кунад."

Олимон то ҳоло дақиқ намедонанд, ки чаро баъзе беморон дар ҳолати сирояти коронавирус мушкилии бемориҳои берун аз шушро аз сар мегузаронанд, аммо сабаби он метавонад ба бемориҳои аслӣ, ба монанди бемории қалб ё диабет вобаста бошад.

Ҳомила ва коронавирус?

Дар маҷаллаҳои тиббӣ аллакай дар бораи таҳқиқоти сар задани вируси нави COVID-19 мақолаҳои зиёде чоп шудаанд. Аммо, ба гуфтаи Ангела Расмуссен, дар асл "фаҳмидани ҳамаи ин маълумот, фаҳмидани он ки кадоме аз ин маълумот воқеият асту кадомаш "обфурӯшист", мушкил аст".

Масалан, ҳафтаи гузашта духтурони беморхонаи Вуҳан хабар доданд, ки ду кӯдак дар бораи сирояти коронавирус натиҷаи мусбат нишон доданд ва яке аз онҳо пас аз 30 соати таваллуд шуданаш. Табиист, ки сарлавҳаи ин мақолаи нигаронкунанда зуд дар шабакаҳои хабарии зиёде паҳн гашт, зеро суоле ба миён овардааст, ки оё занони ҳомила метавонанд кӯдакони таваллуднашударо дар батни худ сироят кунанд ва ё ки ин беморӣ мумкин аст ҳангоми таваллуд ва ё тавассути шири сина сар зада бошад?

Қаблан, бо вуҷуди он ки занони ҳомила ба коронавирусҳои SARS ё MERS сироят ёфта буданд, ягон холати гузаштани ин вирусҳо аз модар ба кӯдак сабт нашуда буд. Ангела Расмуссен мегӯяд: "Ғайр аз он, дигар роҳҳое ҳастанд, ки кӯдаки навзод метавонад коронавирусро пайдо кунад. Масалан, дар ҳолати фавқулода ҳангоми таваллуд дар беморхонаи пур аз беморони сироятшуда."

Дар асл, натиҷаи як пажӯҳиши нав, ки рӯзи панҷшанбеи гузашта дар Лансет нашр шудааст, далелҳои пешакӣ меоварад, ки коронавирус аз модар ба кӯдак интиқол дода намешавад. Дар гузориши худ муҳаққиқон навиштаанд, онҳо нӯҳ занро дар Вуҳан мушоҳида кардаанд, ки мубталои вируси COVID-19 буданд. Баъзе занон бо душвориҳо дучор мешуданд, аммо ҳама ҳолатҳо боис ба таваллуди зинда ва бе далелҳои интиқоли вируси нав буданд. Гарчанде ки ин таҳқиқот имкони интиқоли вирусро дар давраи ҳомила будан пурра истисно намекунад, аммо зарурати эҳтиётнигорӣ дар мубоҳисаҳо дар бораи ин беморӣ таъкид карда мешавад.

Ангела Расмуссен мегӯяд, "пеш аз он ки шумо дар бораи воқеият будани рӯйдоде сухан мегӯед, бояд дар даст далелҳои қатъӣ дошта бошед ва ҳатман пеш аз ворид кардани тағйирот ба усули табобат ё аз нуқтаи назари дахолат ба сиёсати давлатӣ далелҳои қатъӣ бояд вуҷуд дошта бошанд".

Чӣ бояд кард?

Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт барои пешгирии сироят ба коронавируси нав тавсияҳое омода кардааст.

Бо мақсади муҳофизат кардани худ ва дигарон аз сирояти вирус, Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт риояи оддитарин қоидаҳои беҳдоштро тавсия медиҳад. Бояд зуд–зуд дастҳои чиркиншударо бо собун ва зери оби равон шуст, махсусан пас аз атса задан ё сулфидан ва ҳамчунон ҳангоми нигоҳубини беморон, ҳангоми тайёр кардани хӯрок, пас аз рафтан ба ҳоҷатхона, пас аз олудан ба чирк ё партовҳо, пас аз тамос бо ҳайвонот ё партовҳои онҳо. Ҳангоми сулфидан ва атса задан даҳон ва биниро бо рӯймолча мепӯшонанд. Инчунин шумо аксар вақт бояд дастҳо ва рӯятонро бо моеи дорои спирт ё дигар воситаи антисептикӣ тоза кунед. Ин ва дигар чораҳои муҳофизат аз коронавирусро тавассути пахш кардани ин линк пайдо кардан мумкин аст.

Духтурон, инчунин, тавсия медиҳанд, ки ба ҷойҳои ҷамъиятӣ наравем ва алоқаи ҷисмониро бо одамоне, ки нишонаҳои зуком доранд, қатъ кунем. Эҳтиёт бояд шуд, то ба чашм, бинӣ, даҳон ва рӯямон даст назанем, зеро вирус худ ба худ аз сатҳи рӯй ба роҳи нафаси мо дохил намешавад. Вай ба миёнарав, яъне дастҳоямон ниёз дорад ва аз ин рӯ, бояд кушиш ба харҷ дод, то бо дастони худ ашъёи атрофро камтар даст расонем.

Тибқи баъзе гузоришҳо, паҳншавии коронавирус коҳиш ёфтааст, аммо шод шудан ҳанӯз хеле зуд аст. Духтурон маслиҳат медиҳанд, ки ба воҳима наафтем, вале боз ҳам тамоми чораҳои эҳтиётиро биандешему ба кор андозем. Саломат бошем!

Дар моҳи декабри соли 2019 дар шаҳри Ухани Чин хурӯҷи пневмония сабт карда шуд, ки он бо таъсири намудани номаълуми коронавирус ба вуҷуд омадаст. Аввалин шахсони ба ин бемори дучоршуда, меҳмонони бозори маҳсулотҳои баҳрии ҳамин минтақа мебошанд ва баътар аниқ шуд, ки ин намуди вирус аз одам ба одам мегузарад.
Аз рӯйи охирон маълумотҳо моҳи феврал дар Чин зиёда аз 85000 одамон бемории коронавирус шуда, зиёда 2700 нафар фавт кардаанд. Берун аз Чин одамони ба коронавирус дучоршуда зиёда аз 4000 ташкил медиҳад, ки дар давлатҳои ба монанди Итолиё, Эрон, ИМА, Канада, Русия, Япония, Кореяи Ҷанубӣ, Тайланд, Австралия ва ғайра қайд карда шудаанд.

Синдроми респиратории осиёи наздик (СРОН) вируси бемории респираторӣ буда, бо тасири коронавируси нав ба амал омадааст, ки он бори аввал дар Арабистони Саудӣ соли 2012 ба қайд гирифта шуда буд.
Коронавирусҳо оилаи калони вирусҳое, ки имконияти ба амал овардани бемориро аз шамолхурии одӣ то ба синдроми респиратории вазнин дорад.
Аломатҳои одии СРОН ин таби баланд, сулфа ва нафасгирӣ мебошад. Аммо, бисёр ҳолатҳои ин бемори дар лабораторияҳо ҳамчун бемориҳое, ки бе ягон аломатҳо ба вуҷуд омадаанд қайд шудаанд.
Тақрибан 35-40% беморони бо СРОН сабт шуда, фавт намудаанд. Бисёри ҳолатҳои гузариши ин вирус аз як шахс ба шахси дигар танҳо ҳангоми алоқаи зич, мисол ҳангоми расонидани тиббӣ бе воситаҳои муҳофизатӣ мегузарад.
Тахмин карда мешавад, ки хурӯҷи вирус бо расонидани ёрии тиббӣ вобаста, асосан дар Арабистони Садуӣ, АМА ва Кореяи Ҷанубӣ бисёр мебошад.

Аломатҳо (Симптомҳо)

Зуҳуроти клиникии сирояти СРОН аз набудани ягон аломатҳо ва ё аломатҳои респирптории сабук то бемории бемориҳои шадиди роҳи нафас ва фавт иборатанд.
Расми хоси СРОН ин асосан табларзаи баланд, сулфа ва нафасгирӣ меошанд ва одатан, аммо на ҳамеша пневмония ошкор карда мешавад. Аломатҳои гастроэнтрологӣ, аз ҷумла дарунравӣ низ сабт карда мешаванд. Дар ҳолати вазнини ин беморӣ ҳабси нафас пайдо мешавад, ки вентилятсияи механикӣ ва кӯмакро дар шаъбудаи реаниматсионӣ талаб мекунад. Ба назар расида истодааст, ки нн вирус асосан дар байни одамони калонсол, онҳое, ки систмеаи иммунитети паст дошта ва шахсони гирфитори бемориҳои музмин (хроникӣ), аз қабили саратон, бемориҳои музмини шуш ва диабет мебошанд бемории шадидро ба амал меоранд.

Сарчашмаи вирус

СРОН вируси зоонотикӣ, яъне вирусе, ки байни ҳайвоноту одамон мегузарад. Таҳқиқотҳо нишон доданд, ки одамон тавассути алоқаи мустақим ва ғайримустақим бо шутурони сироятёфта сироят меёбанд.
Пайдоиши ин вирус то ҳол пурра маълум нест, аммо тибқи таҳлили геномҳои гуногуни вирус, чунин ҳисобида мешавад, ки он дар байни “кӯршапаракҳо” сарчашма гирифта, ба шутурҳои якпокка гузариш намудааст.

Роҳи гузариш

Гузариш аз ҳайвон ба одам: Маълумоти пурраи аниқ оиди гузариш вуҷуд надорад, аммо шутурони якпок мумкин аст, ки сарчашмаи асоси СРОН ва манбаи сироят ба одамон бошад. Дар шутурҳо дар якчанд кишварҳо, аз ҷумла Миср, Оман, Қатар ва Арабистони Саудӣ ташхис шудаанд.
Гузариш байни одамон: ин вирус ба одамон бо осонӣ гузариш намекунад, агар ягон алоқа вуҷуд надошта бошад, масалан ҳангоми расонидани ёрӣ бе воситаҳои муҳофизатӣ. Дар муассисаҳои тиббӣ гурӯҳҳо ба вуҷуд омадаанд, ки дар он ҷой гузариш байни одамон бештар аст, хусусан агар усулҳои пешигрӣ ва назорати сироят ба таври кофӣ иҷро нашуда бошанд. Гузариши сироят аз одам ба одам маҳдуд буда, дар байни аъзоёни оила, беморон ва кормандони соҳаи тиб рух медиҳад.

Пешгирӣ ва табобат

Айни замон ягон, доруи мушаххас ё ваксина барои ин беморӣ вуҷуд надорад. Бо вуҷуди ин, якчанд ваксинаҳо ва доруҳо таҳия шуда истодаанд. Имрӯзҳо, табобат аз таъин кардани терапияи нигоҳубин, вобаста ба ҳолати бемор иборат аст.
Ҳамчун як чораи умумӣ, ҳар касе, ки ба фермаҳо, бозорҳо, говхонаҳо ва ё ҷойҳои дигар, ки намудҳои дигари ҳайвонтҳо ҳастанд, ҳангоми ба ин ҷойҳо ташриф овардан, бояд ҷораҳои мумии гигиениро риоя намуд, аз ҷумла шустани дастҳо пеш аз он ки ба ҳайвонҳо расидан мебошд.
Истеъмоли маҳсулоти хом ё нокифоя пухташудаи ҳайвонотӣ, аз ҷумла шир ва гӯшт, бо хатари сироятёбӣ бо микроорганизмҳои гуногун алоқаманд аси, ки аз он одамон метавонанд касал шаванд. Маҳсулоти дуруст пухта ё пастеризатсияшудаи ҳайвонот, ки хӯрдан бехатар аст истеъмол кардан мумкин мебошад.

Абдураимзода Ш., Сардори қисми тиббии факултети №4
Академияи ВКД Ҷумҳурии Тоҷикистон, подполковники милитсия.

Коронавирус уже охватил 199 стран и независимых территорий, но Таджикистан до сих пор остается в стороне от мировой эпидемии.

ДУШАНБЕ, 30 мар - Sputnik, Марина Чернышова-Мельник. Таджикистан на сегодняшний день остался одним из немногих государств, где до сих пор не зафиксировано ни одного случая заражения коронавирусом.

Коронавирус, обнаруженный в Китае в конце 2019 года, охватил уже 199 стран и независимых территорий. Почти 725 тысяч людей разных возрастов заразились, а свыше 34 тысяч пациентов умерли.

И хотя Таджикистан пока находится в стороне от эпидемии, население, конечно, как и в других странах, охвачено волнением и следит за новостями по ситуации с коронавирусом.

Простые граждане и специалисты задаются вопросом: как Таджикистану удалось обезопасить себя от коронавируса, какие факторы сыграли всем на руку.

Наиболее распространенные и часто озвучиваемые версии собрал Sputnik Таджикистан.

Таджикистан – довольно закрытая страна. Ее нельзя назвать крупным пересадочным пунктом или одним из излюбленных мест для отдыха среди иностранных туристов.

Авиабилеты "кусаются" в цене, в рекламу туризма никто не вкладывает. Входящего туристического потока мало. Соответственно, в республике минимум авиарейсов, транзитных (пересадки) вообще нет. Поэтому и завезти на территорию Таджикистана инфекцию сложнее, чем, к примеру, в европейские и североамериканские страны. А ведь главная опасность распространения вируса и есть туристы.

Если сравнить ежегодное число зарубежных гостей в Италии и в Таджикистане, цифра будет не в пользу последнего, но в этом и плюс.

Не исключено, что подобная изолированность и обезопасила Таджикистан от коронавируса. Ведь даже соседи по региону - Казахстан, Кыргызстан и Узбекистан - принимают в разы больше иностранцев в силу более развитой экономики, международных связей и широкой сетки авиамаршрутов.

Кроме того, Таджикистан расположен в глубине континента, вдали от транспортных потоков. Границу с Китаем на востоке быстро закрыли. Приостановка транзита через Казахстан также обеспечила безопасность в регионе.

Следующее вполне логичное предположение - чем больше граждан той или иной страны путешествуют или принимают в гостях иностранцев, тем выше вероятность распространения коронавируса.

"Корону" заносят как правило люди с хорошим достатком. А граждане Таджикистана нечасто пересекают границу из-за ощутимой разницы между доходами и ценами на билеты. Значительная часть населения работает за рубежом, возвращаясь домой один-два раза в год или реже.

Позволить отпуск в другой стране могут далеко не все, да и чаще выбор падает на соседний Узбекистан, куда добраться можно наземным транспортом.

Похоже, в этот раз огорчающая всех высокая стоимость билетов сыграла таджикистанцам на руку.

Возможно, ответ на вопрос окажется проще, чем на первый взгляд.

Не секрет, что сегодняшний уровень медицины в Таджикистане явно уступает общемировым по оснащенности больниц и квалификации специалистов.

Нельзя исключать, что единичные случаи заражения коронавирусом в стране есть, однако, к счастью, все пока обошлось без летальных исходов.

А нехватка оборудования и тест-систем для диагностики просто не позволяет своевременно выявить случаи заражения инфекцией. Ведь, как уже известно, довольно длительное время заболевание протекает бессимптомно.

"Располагает ли Таджикистан диагностикой респираторных заболеваний и пневмонии? Если да, то насколько широко применяют данную диагностику во всех медучреждениях? Это главный вопрос. Если не применяют, то не будет и официальных данных о случаях заболевания", – объясняет вирусолог, профессор медицины Анатолий Альтштейн.

Гендиректор "Научного информационного центра по профилактике и лечению вирусных инфекций" Георгий Викулов напомнил, что на сегодняшний день в процесс поражения коронавирусом вовлечено 199 стран и независимых территорий.

"Так не бывает, что где-то люди заражаются инфекцией, она передается по воздуху, а на соседние территории вообще не распространяется. Были запоздалые известия о случаях заражения в Индии и странах Африки. Там сначала тоже не спешили признавать факт болезни, а потом пришлось. Поэтому я очень сомневаюсь, что в мире остались страны, свободные от COVID-19", – сказал эксперт.

Директор "Научно-исследовательского института вакцин и сывороток имени И. И. Мечникова" Виталий Зверев призвал коллег отследить статистику случаев заражения пневмонией среди жителей Таджикистана с начала 2020-го.

"Она может быть и гриппозная, и бактериального происхождения. Если за последнее время участились случаи именно инфекционного воспаления легких, это уже сигнал", – считает вирусолог.

Такая версия тоже находит немало откликов среди населения. Наиболее оптимистичные пользователи соцсетей считают, что таджикистанцы заранее переболели гриппом с осложнением, и он мог вполне оказаться тем самым коронавирусом.

В декабре-январе в стране была зафиксирована вспышка гриппа с нетипичными симптомами - многодневный жар, кашель и рвота. Поэтому теперь, когда коронавирусом "накрыло" остальной мир, Таджикистан находится вне опасности - у всех выработался иммунитет к болезни.

Еще в конце января 2020-го, как только в Китае заговорили о коронавирусе, Таджикистан начал проверять всех людей, въезжающих в республику, а потом и вовсе закрыл въезд для иностранцев.

Несколько тысяч человек, приехавших из-за рубежа, успешно прошли обязательный 14-дневный карантин в отдалении от крупных городов. Заранее принятые меры сыграли свою роль, а риск заражения извне существенно снизился.

По данным ВОЗ, коронавирусом рискуют заразиться, в первую очередь пожилые люди от 65 лет и старше, люди с хроническими заболеваниями, беременные женщины и граждане с иммунодефицитным состоянием.

Из-за бурного роста рождаемости в республике большую часть населения составляют молодые люди и дети.

Статистические данные говорят сами за себя: коэффициент потенциального замещения (соотношение численности детей к численности трудоспособного населения) в Таджикистане равен 54,1%, а коэффициент пенсионной нагрузки - всего 5,4%.

Подавляющее большинство таджикского населения – мусульмане. Каждый мусульманин обязан совершать ежедневный пятикратный намаз. Это правило распространяется на всех верующих – независимо от должности и материального положения.

Перед чтением молитвы надо делать омовение: три раза промыть руки, включая запястья и пространство между пальцами; три раза прополоскать рот и прочистить нос; помыть лицо и бороду (если она есть); снова три раза помыть руки – от кончиков пальцев до локтя; провести мокрыми руками от границы волос головы до затылочной области и обратно одним движением, протирая ее; протереть уши внутри и снаружи; трижды помыть ноги до щиколоток и промежутки между пальцами.

Судите сами: большинство жителей Таджикистана по несколько раз в день тщательно моют части тела, через которые вероятнее всего подхватить инфекцию. Даже когда руки и ноги открыты в жару – если их регулярно мыть, никакой вирус не приживется. И если даже кто-то не привык перед намазом мыть руки с мылом, в условиях мировой эпидемии таджики явно стали это делать.

Гармала обыкновенная или хазориспанд широко применяется в Таджикистане. Высушенной лечебной травой окуривают помещения и "убивают" бактерии.

По мнению врача-эпидемиолога Михаила Фаворова, именно гармала спасает население от заражения.

"Есть ряд стран, входящих в так называемый "монгольский треугольник", которые сейчас не охвачены коронавирусом. Мы долго думали о причинах: может, сухой воздух и особый климат или хазориспанд, которую в странах Центральной Азии издревле использовали для защиты и обеззараживания", - недавно заявил он на лекции.

Кстати, на фоне новостей о коронавирусе на рынках Таджикистана выросли продажи гармалы и чеснока.