Карана вирус давоси топилдими

Бугун 28 апрель, 2020 йил, сешанба

Мирзиёев Шавкат Миромонович

Путин Владимир Владимирович

Эрдўған Ражаб Тойип

Назарбоев, Нурсултон Абишевич

Бердимуҳамедов Гурбангули Маликгулиевич

Владимир Александрович Зеленский

Касалланганлар сони 3 110 696
Соғайганлар сони 944 595
Вафот этганлар 215 231

Касалланганлар сони 1 939
Соғайганлар сони 992
Вафот этганлар 8

Сизга қайси ичимлик кўпроқ ёқади?

Ўзбекистонда тотализаторга рухсат берилиши тўғрими?

Қайси алоқа операторининг интернет тезлиги паст?

Ўзбекистонда аёллар эркаклар билан баравар ишлашига қандай қарайсиз ?

Сиз қаерда яшайсиз?

Сиз қандай дам олишни ёқтирасиз?

iPhone X 64gb 920 $
iPhone X 256gb 1000 $
Samsung S9 555 $
Samsung S9+ 640 $
Samsung S9+ 256gb 740 $
Samsung Note 9 1010 $
iPhone XS 64gb 1070 $
iPhone XS 256gb 1200 $
iPhone XS MAX 64gb 1200 $
iPhone XS MAX 256gb 1300 $
iPhone XS MAX 512gb 1460 $

Chevrolet Spark 73 262 000 сум
Chevrolet Nexia 87 320 000 сум
Chevrolet Cobalt 95 768 000 сум
Chevrolet Lacetti 114 449 000 сум
Chevrolet Malibu 2 311 124 067 сум
Chevrolet Tracker 189 838 121 сум
Chevrolet Trailblazer 398 000 000 сум
Chevrolet Equinox 349 000 000 сум
Chevrolet Traverse 596 000 000 сум
Chevrolet Tahoe 795 000 000 сум

Электр плиталар билан

1 кВт/соат-295 сўм

Ухань университети госпитали шифокорлари 2019-nCoV коронавирусини муваффақиятли даволаш методини топишди. Бу ҳақда "qalampir.uz" хабар бермоқда.

Таъкидланишича, мутахассислар экстракорпорал оксидланиш (кислород билан тўйинганлик) пневмониянинг янги турини даволашда ёрдам беришини аниқлашган.

Шифокорлар ана шу усул билан вирусга чалинган 53 яшар эркакни даволашга муваффақ бўлишган.

Бу Хубэй провинциясида рўй берган биринчи ҳолат ҳисобланади.

Сўнгги маълумотларга кўра, Хитойда 2019-nCoV коронавирусидан ҳалок бўлганлар сони 17 кишини, унга чалинганлар сони эса 620 нафарни ташкил этмоқда.

Булар ташқи линклар ва янги даричада очилади

Бу линкни кўчириб олинг

Булар ташқи линклар ва янги даричада очилади

Улашиш даричасини ёпинг

Коронавирус давоси фақат Қуръондами? - Ислом ва мусулмонлар, O'zbekiston - бу сўнгги кунларда қатор ижтимоий тармоқлар ўзбек сегментида бўй кўрсатган мавзулардан бири бўлади.

Бу ҳақдаги видео турли номлар остида ўтган бир неча кун ичида YouTube каналида кетма-кет чоп қилинган.

Уларнинг деярли барчаси "Сир очилди - коронавирус давоси Қуръонда ёзиб қўйилган экан", - дея номланган.

Видеолардан овоз таниқли журналист ва диний-маърифий дастурлар муаллифи Хайрулло Ҳамидов экани англашилади.

Аммо унинг аниқ қачон ёзилгани санаси маълум эмас.

Унда нафақат ОИТС, балки "биз ўта хавфли деб ҳисоблайдиган моддий ва маъанавий касалликлар ҳаммасининг давоси Исломда, саломатлик суннатда экан"и ҳақида сўз боради.

"Касалликлар ҳам тужжорликнинг бир тузоғи", деган хулоса айтиларкан, Гиппократга таяниб, "бемор учун дори қанча оз бўлса, шунча яхши" экани алоҳида қайд этилади.

Мазкур видео сўнгги кунларда турли ижтимоий мулоқот тармоқларида энг кўп улашилганларидан бири экани кузатилган.

Айрим ҳолларда улашиларкан, мазкур видеонинг, "Мана, вирус кимга юқмайди", талқини остида тақдим этилгани ҳам кўрилади.

Худди шу манзарада Би-би-си Ўзбек хизматининг пойтахт Тошкентдаги кичик сўровидан аксарият ўзбекистонликларнинг коронавирус борасида анчайин хотиржам эканликларини илғаш мумкин бўлган.

Биз билан суҳбат чоғида улардан энг кўпи энг аввало Аллоҳ дейишлари, ўзларини Аллоҳ асрашини айтган бўлишса, бошқалари коронавирус ўзбек миллатига юқмайди қабилидаги фикрларни изҳор этишган.

Бунгача ўзбекзабон интернет нашрларида ОИТС, САРС ва Эболанинг давоси ҳам Қуръони Каримда эканига оид чиқишлар кўзга ташланган.

Би-би-си Ўзбек хизмати худди шу каби қарашлар манзарасида бу борадаги фикрини сўраб, Қирғизистондан Марказий Осиёдаги таниқли уламолардан бири Содиқ қори Камолиддин билан боғланди.

"Қуръони Карим албатта шифо. Қуръонда Аллоҳ таоло ўзининг сўзи бор. Бизлар шифо бўлувчи, шифо оятларини нозил қилдик, деган. Албатта, бунга шак-шубҳа йўқ. Ҳар беш йил, ҳар ўн йилда неча хил касалликлар пайдо бўлаяпти, у коронавирус бўлсин, бошқа, бошқа касалликлар бўлсин, ҳаммасига Қуръони Карим шифо бўлади. Лекин бу - бошқа даволаш услубларидан воз кечилсин, дегани эмас", - дейди суҳбатдош.

Содиқ қори Камолиддиннинг айтишича, "уни ҳам, буни ҳам қилиш керак. Ва Аллоҳдан шифо тилаб, умид қилиб, дуолар қилиш керак":

Охири Youtube пост муаллиф BBC Uzbek

Худди шу манзарада Ўзбекистон Мусулмонлари идорасининг ҳам коронавирус мавзусига бир неча бор қайтгани кўрилган.

Идора расмий веб саҳифасида бир коронавирусдан сақланиш чораларига эътибор қаратилган бўлса, бир "Диққат! Диққат! "КоронаВирус" - Аллоҳга қочинг!", деган чиқишлар кузатилган.

Уларда Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилган ҳадислардан мисоллар келтирилган.

Мўмин-мусулмон одам ўзига теккан касалликка қарши курашиб, Аллоҳ таолодан комил шифо сўраб, даволаш чораларини кўриши кераклиги айтилган.

"Аллоҳ таоло юртимизни, халқимизни бундай касалликлардан асрасин!", - дея хулоса қилинган.

Манбаси Хитой бўлган коронавирус инсониятнинг бу яқин тарихида кузатилган энг ҳалокатли вируслардан бири бўлади.

Вирус ўтган бир ойдан ортиқроқ вақт ичида дунёнинг йигирмадан ортиқ давлатига кириб борган.

Аллақачон мингга яқин кишининг умрига зомин бўлган.

Коронавирусни юқтирган инсонлар сони бугунга келиб қирқ мингдан ортган.

Кеча, якшанба куни эса, коронавирусдан бир кунда энг кўп ўлим ҳолати қайд этилган.

Бир кеча-кундузнинг ўзида 97 киши ҳаётдан кўз юмган.

Ҳалокатли вирус

Коронавирус омма саломатлигига солган таҳдиди боис, Жаҳон Соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан дунё бўйлаб фавқулодда ҳолат эълон қилинган вирус бўлади.

Бу яқин йилларда кузатилган бирор бир вирус эса, халқаро ташкилот томонидан бу қадар баҳо, таснифга сабаб бўлмаган.

Бугунга келиб, коронавирус қурбонларнинг сони бўйича ҳатто САРС вирусини ҳам ортда қолдириб кетган.

2000-йиллар бошларида кузатилган САРС вируси жаъми 774 инсоннинг умрига зомин бўлган.

Устига устак, янги тарқалган ва у ҳақда маълумот ҳануз кам экани боис, коронавирусни даволаш усуллари ҳалича ноаниқ.

Ўтган яқин кунлар ичида унга қарши вакциналар ишлаб чиқилганига оид хабарлар бўй кўрсатган.

Аммо улар ҳали-ҳануз кенг истеъмолда эмас ва самараси борасида ҳам қатъий хулосалар йўқ.

Бугунга келиб, коронавирусни янгитдан юқтириш ҳолларига барқарорлашгани кузатилган.

Лекин, Жаҳон Соғлиқни сақлаш ташкилотининг огоҳлантиришича, ёмони ортда қолди, дейишга ҳалича эрта.

Ташкилот кеча, якшанба куни коронавирусга қарши кураш ишларини мувофиқлаштириш учун Хитойга ўзининг халқаро гуруҳини ҳам юборган.

Аксарият Марказий Осиё давлатларига бевосита чегарадош Хитой манбаи бўлган коронавирус орада кечган қисқа вақт ичида Ўзбекистонда ҳам мамлакат президенти ва ҳукумати диққат-эътиборидаги масалалардан бирига айланган.

Коронавирусга қарши ҳукумат миқёсида чора-тадбирлар кўрилган.

Ўзбекистон саноқли кунларнинг ичида коронавирус ўчоғи бўлган Ухандагилари илова Хитойдан юзлаб фуқароларини ортга қайтарган.

Ҳозиргача қолган бирор бир Марказий Осиё давлати бунча сондаги фуқаросини Хитойдан олиб чиқишга муваффақ бўлмаган.

Жорий пайтда улардан барчаси 14 кунлик мажбурий карантин остида.

Ўзбекистон илова ҳалича бирор бир Марказий Осиё давлатида коронавирус расман қайд этилмаган.

Орада Ўзбекистонда коронавирус ҳолати аниқланганига оид қатор хабарлар масъуллар томонидан устма-уст рад этилган.

Ҳозирча Россия коронавирус расман қайд этилган ягона собиқ Шўро давлати бўлиб турибди.

Ўзбекистон уларнинг орасида энг йирик мусулмон давлати бўлади.

инфекцияси (COVID-19)
тўғрисида нимани билиш керак?

COVID-19 бўйича Сизни қизиқтираётган
саволларга жавоблар олиш

Сиз ўзингизни уйда қулай ҳис этишингиз учун,
биз 300 дан ортиқ хизматларни
бир жойга тўпладик.

28.04.2020 й. ҳолатига

Бугун ҳам ўтган кунлардаги каби коронавирус инфекциясига чалинган кўплаб беморларнинг гуруҳ-гуруҳ бўлиб соғайиб чиқишаётганига гувоҳ бўлмоқдамиз.

Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникасидан бир йўла 24 нафар бемор буткул соғайди.

Айни кунларда мамлакатимизнинг барча ҳудудларидаги шифокорлар коронавирусга қарши астойдил курашмоқда. Ушбу саъй-ҳаракатлар самараси эса кундан кунга ёрқинроқ намоён бўлмоқда.

Бухоро вилоятида коронавирусга чалинган навбатдаги 9 нафар бемор тўлиқ соғайди. Улар вилоят соғлиқни сақлаш бошқармаси масъуллари иштирокида реабилитацияга кузатилди.

Ишда, уйда ва дўстларингиз орасида коронавирус инфекциясини қандай олдини олиш тўғрисида маълумот тарқатинг.

Маълумки, коронавирус инфекцияси ҳаво-томчи ва мулоқот (контакт) йўллари орқали юқади

Вируснинг узоқ масофадан юқиш эҳтимоли жуда паст. Вирус одам йўталганда ёки аксирганда юзага келадиган томчиларда бўлади. Масофа - хавфсизлик гарови бўлиб, эпидемик занжирни узиш омилидир. Шунинг учун, агар Сиз йўталган ёки аксирган бемордан 2 м дан ошиқ масофада бўлсангиз, инфекция Сизга юқмайди.

Аксарият ҳолларда, вирус касалланган одамнинг нафас йўлларидан чиққан ажратмалар теккан предметлар (рўмолча, қўлқоп, телефон, эшик ва зинапоя тутқичлари, ҳайвонлар, гўшт, балиқ)ни ушлашдан сўнг кўз, бурун шиллиқ пардалари ва қўлларга юқади.

Уй ҳайвонлари, масалан, ит ёки мушук коронавирус инфекциясини ташувчиси бўлиши мумкинлиги ҳақида расмий далиллар йўқ. Бироқ, уй ҳайвонлари билан контактдан кейин қўлингизни совун билан ювишингизни маслаҳат берамиз. Бу Сизни уй ҳайвонларидан юқиши мумкин бўлган қатор касалликлардан ҳимоя қилади.

Меваларда вирус узоқ вақт сақланиб туролмайди, мевалар орқали касалликнинг юқиши ҳақида далиллар йўқ. Сизга эслатиб ўтамизки, меваларни яхшилаб ювиб, истеъмол қилиш ҳар доимги одат бўлиши керак.

Вирус 3 соатдан бир неча кунгача ташқи муҳитда, муайян муддатлар ва бир қатор шароитларга боғлиқ ҳолда тирик туриши мумкин. Масалан, ташқи муҳитнинг тури, ҳарорати ва намлиги. Шунинг учун буюмлар сиртларини, эшик тутқичларини, техник асбобларни, юз соҳаси билан контактда бўлганлиги учун мобил телефонларни ва шунга ўхшаш нарсаларни дезинфекция қилиш муҳимдир.

Юқиш эҳтимоли жуда паст. Жўнатма орқали коронавирус инфекцияси юқмайди. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан бошқа давлатлардан товарларни олиб ўтиш ва ташишда ҳеч қандай чекловлар тавсия этилмаган. ХХРга ва ХХРдан почта жўнатмалар одатдагидек амалга оширилмоқда.

Дастлабки босқичда коронавирус инфекцияси бошқа ўткир респиратор инфекциялар каби белгиларга эга. Коронавирус инфекциясини фақат махсус тест-тизимлар ёрдамида аниқлаш мумкин.

Тана ҳароратининг кўтарилиши, қуруқ йўтал, нафас сиқилиши, ҳансираш ва касаллик қайд этилган давлатдан келганлиги ёки ўша давлатдан келган одам билан контактда бўлганлиги.

Одамларнинг 80 фоизида касаллик енгил кечади. Коронавируснинг янги штаммлари оғир шаклдаги пневмонияга олиб келиши мумкин. Шунинг учун унинг хавфлилик даражаси юқори.

Агар сиз коронавирус касаллиги аниқланган мамлакатдан қайтган бўлсангиз ёки касалланган одам билан мулоқот қилган бўлсангиз, шифокорингизга бу ҳақида хабар беринг.

Ташхис фақат ЖССТ тавсияларида қайд этилган касалликнинг эпидемиологик ва клиник таърифига жавоб берадиган ҳолатлардагина амалга оширилади. Тест Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги тизимидаги вирусология лабораторияларида ўтказилади. Мустақил фойдаланиш учун тест-тизимини сотиб олиш мумкин эмас.

Ўзбекистон коронавирус инфекциясини аниқлаш тест-тизимини Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти, Россия Федерацияси ва Германиядан олган. Тест-тизимидаги реагентлар тўплами коронавирус инфекциясини замонавий лаборатория усулида ташхислаш имконини беради. Тўпламлар коронавирусни аниқлаш учун ишлаб чиқарилган. Келгусида ЖССТ томонидан қўшимча реактивлар олиш режалаштирилмоқда.

Коронавирус инфекциясини аниқлаш учун 5-6 соат керак бўлади.

Республика Санитария-эпидемиологик осойишталик агентлиги ва Вирусология ИТИ, Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар Санитария-эпидемиологик осойишталик марказларининг вирусология лабораториялари коронавирус инфекциясини аниқлаш учун тест-тизими билан таъминланган.

Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ марги як нафар ва қарантина кардани пизишкону сокинони ноҳияи Ҷаббор Расуловро таъйид, аммо мавриди гирифторӣ ба “вируси тоҷдор” – ро рад кард

ДУШАНБЕ, 6 апр — Sputnik. Маъруф Ҳоҷибоев, муовини сардори Раёсати тандурустии Суғд, ба Sputnik Тоҷикистон гуфт, воқеан як марди солхӯрда дар ноҳияи Ҷаббор Расулов фавтидааст ва ба хотири итминони хотир афроди бо ӯ дар тамосбуда, аз ҷумла пизишкони ноҳия, дар умум 13 нафарро таҳти қарантина гирифтаанд.

“Мо таҳлилҳои он одамро гирифтем, манфӣ буд. Дубора аз нусхаи боқимонда таҳлил гирифтем, боз манфӣ баромад. Он чӣ он одам дорад, ҳеҷ алоқамандие ба эпидемиологияи “вируси тоҷдор” надорад. Он гапҳое, ки гуфтаанд, ҳеҷ ба ҳақиқат рост намеояд”, - гуфт Маъруф Ҳоҷибоев.

Ба гуфтаи ӯ, фарди фавтида бемории фишорбаландӣ, дигар бемориҳои ҳамрадиф, норасоии кори нафас, мушкили дил дошт.

Вай афзуд, норасоии кори нафас хоҳ – нохоҳ ба пневмония меорад ва ҳам он кас аденамия доштааст, ки дар ҳолати дар як ҷо хоб кардан ва беҳаракатии фарди солхӯрда ба вуҷуд меояд.

Қаблан дар расонаҳои хабарӣ хабар дода шуд, ки дар пайи фавти як сокини деҳаи Қӯрғончаи ноҳияи Ҷаббор Расулов наздикон ва пизишконе, ки ӯро табобат кардаанд, таҳти қарантина гирифта шудаанд. Ин расона гуфтааст, ҳамаи онҳо таби баланд доранд ва вазъи Алишер Абдукаримов, муовини сардухтури бемористони маркази ноҳияи Ҷаббор Расулов вазнин арзёбӣ мешавад.

Муовини сардори Раёсати тандурустии Суғд мегӯяд, бо Алишер Абдукаримов, муовини сардухтури ноҳияи Ҷаббор Расулов дар тамоси доимӣ ҳастанд ва ҳолати ӯ қаноатбахш буда, ягон вазъи ногувор надорад.

Дар бораи афроде, ки таҳти қарантина гирифта шудаанд, Маъруф Ҳоҷибоев гуфт, ҳангоми гардишҳои хонагӣ чанд мавриди баландшавии ҳарорати бадан ва илтиҳобро маълум намуда, 13 нафар, онҳоеро, ки вазъашон ташхису таҳлили бештарро тақозо мекард, ба шифохонаи сироятии вилояти Суғд интиқол додаанд.

“Навъҳои зукоми мавсимӣ ҳам хусусияти гузарандагӣ доранд. Як нафар дар оила гирифтор шавад, ба атрофиён мегузаронад. Онҳоеро, ки ҳарорати баланд доштанд, ба шифохонаи сироятӣ бистарӣ кардем, онҳоеро, ки бо онҳо тамос доштанд, таҳти қарантина қарор додем. Ҳамаи таҳлилҳоеро, ки гирифтем, манфиянд”, - гуфт муовини сардори Раёсати тандурустии Суғд.

“Қарантинаи мардумӣ” дар пайи интишори ин хабар сокинони деҳоти атрофи Қӯрғонча тасмим гирифтаанд, ки худро қарантина кунанд. Раҳмиддин Юсуфов, як сокини деҳаи “Тоҷикобод” ба Sputnik Тоҷикистон гуфт, вақте ин хабар паҳн шуд, бузургсолони деҳа ҷамъ омада, тасмим гирифтем, ки дарҳои деҳаро батамом бандем:

“Деҳаи Қӯрғонча аз мо дур нест. Мо бо ин деҳа, ки умдатан бародарони ӯзбекамон зиндагӣ мекунанд, робитаҳои наздик дорем. Аз ин хотир, тасмим гирифтем то маълум шудани ҳақиқати ҳол роҳҳои даромади деҳаро бандем”, - гуфт Раҳмиддин Юсуфов.

Як сокини деҳаи Қӯрғонча, ки нахост номашро зикр кунем, ба Sputnik Тоҷикистон гуфт, ин хабар мардуми деҳаро сахт ошуфта кардааст. Вай гуфт, фарди фавтида муллои деҳа буданд ва ҳудуди ним моҳ пеш ба як маърака ба Қирғизистон рафта, баргашта буданд.

“Вақте ки баргаштанд, мариз шуданд. Аввал, дар хона он касро табобат карданд. Вақте нашуд ба шифохонаи ноҳия бурданд ва он ҷо вафот карданд”, - гуфт ҳамсӯҳбати мо.

Ҳамсӯҳбатони Sputnik-Тоҷикистон хабари қарантина шудани шифохонаи марказии ноҳияи Ҷаббор Расуловро таъйид карда, мегӯянд, воқеан, он таҳти назорати мақомоти корҳои дохилӣ қарор дорад. Як манбаъ дар вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ба Sputnik Тоҷикистон гуфт, мардум бояд огаҳ бошанд, ки дар ҳоли пайдо шудан дар ин ё он маҳал “вируси тоҷдор” ба зудӣ паҳн ва аз назорат хориҷ мешавад.

“Агар ин одам даҳ рӯз боз мариз бошад, ҳоло тамоми деҳа сироят меёфт ва аз деҳа мегузашт ба деҳоти атрофи ноҳияву дигар кунҷу канори вилоят ва афроди аз онҳо сироятёфта онро интиқол медоданд ба дигар навоҳии ҷумҳурӣ, чун мардуми деҳа дар ин муддат минҳайси ҳомили ин вирус ҳатман ки сафар доштанд. Аз ин хотир, мардум набояд ба чунин овозаву ахбор, балки иттилои расмӣ бовар кунанд, зеро ин гап як гапи шӯхӣ нест”, - афзуд ӯ.

Ин манбаъ гуфт, бо ин вуҷуд, санадҳои марбут ба маризии фарди фавтида дар ноҳияи Ҷаббор Расулов ба Душанбе хоста шудаанд, то бори дигар ташхис шаванд.

Koronaviruslar (CoV) — bu oddiy shamollashdan tortib jiddiy kasalliklarga, masalan, Yaqin Sharq respirator sindromi (MERS-CoV) va og’ir o’tkir respirator sindrom (SARS-CoV) kabi kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin bo’lgan viruslar oilasidir. Yangi koronavirus (nCoV) — bu virusning ilgari odamlarda aniqlanmagan yangi shtammidir.

Koronaviruslar — bu zoonozlar, ya’ni hayvonlardan odamlarga yuqadigan patogenlar sanaladi. Puxta o’tkazilgan tadqiqotlar natijalariga ko’ra, odamlarda SARS-CoV bilan kasallanish manbai viverra, MERS-CoV esa — bir o’rkachli tuyalar ekanligi aniqlangan.

Eng so’nggi bo’lib Xitoyda aniqlangan koronavirus COVID-19 deb nomlangan va u juda jiddiy kasallikka olib kelishga qodir.

COVID-19 nima

COVID — 19 — bu yaqinda kashf etilgan koronavirus tomonidan chaqiriladigan infektsion kasallik. 2019-yil dekabr oyida Xitoyning Vuxan shahrida kasallik avj olishidan oldin, yangi virus va kasallik haqida hech narsa ma’lum emas edi.

COVID-19 alomatlari

COVID-19 ning eng ko’p uchraydigan alomatlariga isitma, charchoq va quruq yo’tal kiradi. Bir qator bemorlarda turli xil og’riqlar, burun bitishi, oqishi, faringit yoki diareya kuzatilishi mumkin. Qoida tariqasida, bu alomatlar asta-sekin rivojlanadi va yengil kechadi. Ba’zi kasallangan shaxslarda hech qanday alomatlar yoki ahvolning yomonlashuvi kuzatilmaydi.

Aksariyat odamlarda (taxminan 80%) kasallik tiklanish bilan yakunlanadi, bunda aniq terapevtik choralar talab qilinmaydi.

COVID-19 kasalligi holatlarining har oltitadan bittasida nafas olish yetishmovchiligi rivojlanishi tufayli jiddiy alomatlar kuzatiladi. Keksalarda, shuningdek, arterial gipertenziya, yurak kasalligi yoki diabet kabi somatik kasalliklarga chalingan odamlarda kasallikning og’ir kechishi ehtimoli yuqori ko’rsatkichga ega. Kasallikning o’lim bilan yakunlanishi taxminan 2% hollarda qayd etiladi. Isitma, yo’tal yoki nafas olish qiyinligi kuzatilsa, darhol shifokorga murojaat qilish tavsiya etiladi.

Virus qanday tarqaladi

SARS-CoV-2`ni boshqa infektsiyalangan odamlardan yuqtirib olish mumkin. Kasallik odamdan odamga yo’talish yoki aksa urish vaqtida og’iz-burundan ajraladigan mayda tomchilar orqali yuqishi mumkin. Ushbu tomchilar atrofidagi buyum va sirtlarga tushadi. Boshqa odamlar bunday buyumlar yoki sirtlarga, so’ngra ko’zlari, burunlari va og’ziga tegishsa infektsiyalanishlari mumkin.

JSST COVID-19 yuqish yo’llari bo’yicha izlanishlar olib bormoqda va ma’lumot yangilanganligi sari ular e’lon qilib boriladi.

Virus asosan yo’talish yoki aksa urganda odamning nafas yo’llaridan ajralib chiqadigan kichik tomchilar orqali tarqaladi. Hech qanday alomatlar kuzatilmagan bemorlardan esa bu holda virusning yuqishi xavfi juda pastdir.

Boshqa tomondan, ko’p odamlarda COVID-19 alomatlari juda yengil darajada bo’ladi. Bu, ayniqsa, kasallikning dastlabki bosqichlarida kuzatiladi. Shunday qilib, o’zini kasal his qilmasada, faqat yengil yo’talayotgan odamdan COVID-19 yuqishi xavfi mavjud.

JSST ma’lumotlariga ko’ra, virus bemorning axlati orqali yuqishi ehtimoli ham mavjud. Biroq bu ko’rsatkich juda kichik bo’lib, kasallikning tarqalishida asosiy rol o’ynamaydi. Bunday xavfning mavjudligi hojatxonadan chiqqach va ovqatdan oldin qo’llarni yaxshilab yuvish muhimligini yana bir bor tasdiqlaydi.

Koronavirusdan saqlanish va oldini olish choralari

Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti veb-saytida, shuningdek mamlakatimiz sog’liqni saqlash idoralari va mahalliy hamjamiyatida mavjud bo’lgan COVID-19 tarqalishi haqida eng so’nggi ma’lumotlardan xabardor bo’lib borish muhimdir.

COVID-19 infektsiyasining eng katta ko’lami 2020-yil mart holatiga ko’ra Xitoyda kuzatilgan, aprel oyining o’rtalarida esa AQSh kasallanganlar bo’yicha yetakchilikka erishdi, kasallik aniqlanmagan mamlakatlar qolmadi. Ko’pgina hollarda kasallik yengil kechish bilan tavsiflanadi va tiklanish bilan tugaydi, garchi asoratlar yuzaga kelishi mumkin bo’lsa-da.

Siz o’zingiz va boshqalarning sog’lig’ini quyidagi qoidalarga rioya qilgan holda himoya qilishingiz mumkin:

Spirt saqlovchi mahsulotlar bilan qo’llarni muntazam artib turish yoki ularni sovun bilan yuvish.
Nima uchun kerak? Qo’llar yuzasida virus bo’lsa, spirt saqlovchi vositalar bilan artish yoki ularni sovun bilan yuvish viruslarni nobud qiladi.

Yo’tal yoki aksirayotgan odamlardan kamida bir metr masofada turish.
Nima uchun kerak? Bu vaqtda ajralib chiqadigan kichik suyuqlik tomchilari o’zida kasallik qo’zg’atuvchilarini saqlaydi. Yaqin masofada bo’lganda ularni nafas orqali yutib yuborib, kasallanish qolish mumkin, xususan COVID-2019 bilan ham.

Iloji bo’lsa, ko’z, burun va og’izga (umuman yuzga) qo’llar bilan tegmaslik.
Nima uchun kerak? Qo’llar kun davomida turli jism va sathlarga tegadi, bunda unga turli kasallik qo’zg’atuvchilari yopishib oladi. Ifloslangan qo’llari bilan shilliq qavatlarga tegishda virus organizmga kirib borishi va kasallik chaqirishi mumkin.

Nafas olish gigienasi qoidalariga qat’iy rioya qilish. Buning uchun yo’talayotganda yoki aksa urganda tirsagingiz yoki ro’molcha bilan og’iz yoki burunni yopish kerak. Ishlatilgan salfetkani darhol tashlab yuborish maqsadga muvofiqdir.
Nima uchun kerak? Virus kichik tomchilar orqali yuqadi. Nafas olish gigienasi qoidalariga qat’iy rioya qilib, siz boshqalarni O’RVI, gripp va COVID-19 kabi virusli kasalliklardan himoya qilishingiz mumkin.

Agar o’zingizni yomon his qilsangiz, uyda qoling. Agar sizda isitma, yo’tal yoki nafas olish qiyinchiligi kuzatilsa, iloji boricha tezroq tibbiy yordamga murojaat qiling. Mahalliy sog’liqni saqlash idorangizning ko’rsatmalariga rioya qilish tavsiya etiladi.
Nima uchun kerak? Sog’liqni saqlashning markaziy va mahalliy organlari yashash joyingizdagi vaziyat to’g’risida eng yangi ma’lumotlarga ega. O’z vaqtida tibbiy yordam so’rab murojaat qilish tibbiy mutaxassislarga sizni tezda tegishli tibbiy muassasaga yo’naltirishga imkon beradi. Bundan tashqari, siz o’zingizni himoya qilasiz va virusli va boshqa infektsiyalarning tarqalishini oldini olishga yordam berasiz.

Inkubatsiya davri

Inkubatsiya davri — bu infektsiyalanish va kasallikning klinik belgilarining boshlanishi o’rtasidagi vaqt. Ko’pgina hisob-kitoblarga ko’ra, COVID-19`ning inkubatsion davri 1 kundan 14 kungacha muddatni tashkil qiladi va ko’pincha besh kundan oshmaydi.

COVID-19 bilan kasallanish ehtimoli

Xavf darajasi mintaqa va kishi yaqinda tashrif buyurgan joylar geografiyasiga qarab belgilanadi. Infektsiya bilan zararlanish xavfi COVID-19 holatlari keng tarqalgan mintaqalarda yuqoridir.

Agar sizning mintaqangizda COVID — 19 ro’yxatga olinmagan bo’lsa, kasallik ro’yxatga olingan mintaqalarning birortasiga tashrif buyurmagan bo’lsangiz va alomatlari bo’lgan odam bilan aloqa qilmagan bo’lsangiz, infektsiya yuqishi xavfi past ko’rsatkichlarni tashkil etadi.

Biroq, vaziyat tushunarli sabablarga ko’ra tashvishlantirishi va xavotir uyg’otishi mumkin. Faktlarni bilish xavf-xatarni yaxshiroq baholashga va tegishli choralar ko’rishga yordam beradi. COVID-19 va uning yashash joyingizdagi tarqalishi to’g’risida aniq ma’lumotni markaziy sog’liqni saqlash boshqarmasi manbalaridan olish mumkin.

Agar siz COVID-19 tarqalish mintaqasida bo’lsangiz, zararlanish ehtimoliga nisbatan jiddiy munosabatda bo’lishingiz kerak. Sog’liqni saqlashning markaziy va mahalliy organlari ko’rsatmalariga rioya qiling. Ko’pgina hollarda, COVID-19 yengil kechish bilan ajralib turadi, ammo ba’zi odamlarda infektsiya juda og’ir kechadi. Kamdan-kam hollarda kasallik o’limga olib kelishi mumkin.

Kasallikning og’ir kechishi

COVID-2019 haqidagi ma’lumotlar hali to’liq emas, ammo kasallikning og’ir kechishi asosan keksa yoshdagi odamlar, shuningdek, boshqa somatik kasalliklari (masalan, arterial gipertenziya, yurak kasalligi yoki diabet) bo’lganlarda kuzatiladi.

COVID-2019`ga qarshi vaktsina va dorilar

Hozirda ushbu kasallikka qarshi maxsus ishlab chiqilgan davolash choralari mavjud emas. Profilaktika yoki davolash uchun hali biron bir vaktsina yoki virusga qarshi dori ishlab chiqilmagan. Ammo alomatlarni yengillashtirish uchun bemorlarga yordam berish mumkin. Kasallik og’ir kechayotgan bemorlar kasalxonaga yotqiziladi. Hayotiy funktsiyalarni qo’llab-quvvatlashga qaratilgan terapevtik tadbirlar tufayli bemorlarning aksariyatida kasallik to’liq tiklanish bilan yakun topadi.

Hozirgi vaqtda aniq ta’sirga ega bo’lgan dori vositalari va vaktsinalarni qidirish ishlari olib borilmoqda. Ular klinik sinovlarda o’rganilmoqda.

O’z sog’lig’ingizni va boshqalarning salomatligini asrashning eng samarali choralaridan biri qo’llarni tez-tez yuvish, yo’talganda burun va og’izni tirsak yoki ro’molcha bilan to’sish, yo’talayotgan va akrsa urayotgan odamlar bilan kamida 1 metr masofani saqlashdir.

Antibiotiklar viruslarga ta’sir qilmaydi, ular faqat bakterial infektsiyalarga qarshi faol hisoblanadi. COVID — 19 bu virusli kasallik, shuning uchun unga qarshi antibiotiklar qo’llash samarasiz hisoblanadi. Antibiotiklar COVID-19 ni oldini olish yoki davolash uchun ishlatilmasligi kerak. Ulardan foydalanish faqat bakterial infektsiyani davolash uchun shifokor ko’rsatmasiga binoan ruxsat etiladi.

Tibbiy niqob taqish qoidalari

Respirator kasalliklari, masalan yo’tal kabi alomatlari bo’lmagan kishilarga tibbiy taqish shart emas. JSST niqoblarni faqat COVID-19 alomatlari bo’lgan yoki yo’talish yoki isitma kabi belgilar kuzatilayotgan odamlarga taqishni tavsiya qiladi. Niqoblardan foydalanish tibbiyot xodimlari va bemorlarni parvarish qilayotgan kishilar (uyda yoki tibbiy muassasada) uchun mutlaqo zarurdir.

Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti tibbiy niqoblardan oqilona foydalanishni, qimmatbaho resurslarni isrog qilmaslik va niqoblarni noto’g’ri ishlatish holatlarini oldini olish tarafdori bo’lib kelmoqda.

Niqobni qo’lgan olishdan oldin uni spirt asosli mahsulot bilan tozalang yoki sovun bilan yuving.
Teshiklar va shikastlanish yo’qligiga ishonch hosil qilish uchun niqobni tekshiring.
Niqobda metall kiritma bor, uni yuqorida bo’ladigan qilib ushlang.
Niqobni tashqi tomonini (yorqin rangli tomoni) yuzga qaramaydigan qilib ushlang.
Niqobni yuzga qo’ying. Metall kiritma yoki fiksatsion qismini burun shaklida qilib buking.
Niqobning pastki qismini og’iz va iyakni to’liq yopadigan qilib torting.
Qo’llashdan keyin niqobni olib tashlang. Niqobni quloqqa taqiladigan elastik iplaridan ushlang va yuzingizga yoki kiyimingizga tegizmang, chunki ishlatilgan niqob mikroblr bilan ifloslangan bo’lishi mumkin.
Ishlatib bo’lgandan keyin darhol niqobni og’zi yopiladigan idishga tashlang.
Niqobga tekkach yoki uni yechgach qo’llarni spirtli vositalar yoki sovun bilan tozalash kerak.

Virus hayvonlardan yuqadimi

Koronaviruslar oilasi keng qamrovli viruslarni o’z ichiga oladi va hayvonlarda keng tarqalgan sanaladi. Ushbu viruslar odamlarga yuqishi va ulardan boshqa odamlarga tarqalishi kamdan-kam hollarda uchraydi. Masalan, SARC-CoV odamlarga viverralar, MERS-CoV esa bir o’rkachli tuyalardan yuqishi aniqlangan. Hayvonlar orasida SARS-CoV-2 mumkin bo’lgan manba hali aniqlanmagan.

Shaxsiy himoya chorasi sifatida, masalan, chorva mollari bozoriga tashrif buyurganda, hayvonlar bilan to’g’ridan-to’g’ri aloqa qilmaslik, shuningdek hayvonlar aloqa qiladigan joylarga tegmaslik kerak. Oziq-ovqat xavfsizligi qoidalariga qat’iy rioya qilish, xom go’sht, sut iste’mol qilmaslik, ularning zararlanishiga yo’l qo’ymaslik kerak.

Hozirgi paytda SARS-CoV-2 infektsiyasi uy hayvonlari (mushuklar, itlar) orqali yuqishi holatlari to’g’risida ma’lumotlar yo’q.

Virus sirtlarda qancha vaqt yashaydi

SARS-CoV-2 virusining sirtlarda omon qolish muddati hali to’liq aniq aniqlanmagan, ammo taxmin qilinishicha, ushbu ko’rsatkich bo’yicha u koronaviruslar oilasining boshqa vakillariga o’xshaydi. Tadqiqotlarga ko’ra (shu jumladan, COVID-19 patogenida), virus sirtlarda bir necha soatdan bir necha kungacha yashovchan bo’lib qoladi. Aniq muddat bir qator shartlarga bog’liq (masalan, sirt turi, harorat va namlik).

Agar virus yuzada mavjudligiga shubha bo’lsa, uni nobud qilish va himoyalanish uchun unga standart dezinfektsiyalash vositasi bilan ishlov berish zarur. Shundan so’ng qo’llarni spirt asosli vositalar bilan artish mahsulotlar yoki sovun bilan yuvishni unutmang. Ko’zga, og’izga va burunga tegish tavsiya etilmaydi.

Kasal odamdan buyurtma qilingan tovarlar orqali infektsiyani yuqishi ehtimoli juda kam. Virus sirtlarda uzoq muddat yashovchanlikni saqlay olmaydi. Har ehtimolga qarshi ularga standart dezinfektsiyalovchi vositalar bilan ishlov berish mumkin.

Nima qilish tavsiya etilmaydi

Quyidagi choralar COVID-2019 bilan kurashishga yordam bermaydi va aksincha, zarar yetkazishi mumkin:

Chekish
O’tlarga asoslangan xalqona tabobat vositqaalarini bul qilish;
Bir vaqtning o’zida bir nechta niqob kiyish;
Mustaqil davolanish, xususan antibiotiklar bilan.

Agar sizda isitma, yo’tal va nafas qisilishi kuzatilsa, infektsiyani asoratlanish xavfini kamaytirish uchun iloji boricha tezroq tibbiy yordamga murojaat qilishingiz va yaqinda tashrif buyurgan joylaringiz to’g’risida mutaxassislarga xabar berishingiz tavsiya etiladi.

Читайте также: