Картона вирус хакида маълумот
Фото: South China Morning Post
Хитойда тарқалган вирус ҳақида нималар маълум?
2019 йил 31 декабрда Хитойнинг Ухань шаҳрида номаълум турга мансуб пневмония касаллиги пайдо бўлгани ҳақида хабарлар тарқалди. Касалликка чалинганлар денгиз маҳсулотлари сотиладиган маҳаллий бозорда ишлайдиган одамлар эди.
- 7 январда ХХРда пневмонияни янги 2019-nCoV коронавируси келтириб чиқаргани аниқланди.
- 20 январда шифокорлар вируснинг одамдан одамга юқиш хусусиятига эга эканлигини маълум қилди.
- 26 январга келиб касалликка чалинганлар сони 2 минг нафардан ошди.
- Вирус келтириб чиқарган касаллик туфайли 56 нафар одам вафот этган.
Япония, АҚШ, Канада, Австралия, Жанубий Корея, Сингапур, Таиланд ва Малайзияда ҳам вирусга чалинган беморлар кузатилган.
Хитойнинг 25 та вилоятида фавқулодда вазиятларнинг энг юқори даражаси эълон қилинган. Касалликнинг дастлабки ҳолатлари кузатилган Ухань шаҳрига кириш тақиқлаб қўйилган. Уханга қўшни Хуанган шаҳрига кириш ва чиқиш йўллари, кўнгилочар ва туристик объектлар ёпилган. Хубэй вилоятининг ўнта шаҳрида жамоат транспортининг фаолияти тўхтаган. Шандун вилояти бўйлаб шаҳарлараро йўловчи ташиш автобуслари қатнови ҳам бекор қилинган.
China Post почта компанияси Ухань шаҳри бўлинмасидан ўтадиган барча жўнатмаларни иккинчи марта дезинфекция қилишни бошлади.
Мавзуга доир:
ХХР ҳукумати Янги йил байрами (25 январда Хитойда нишонланади) туфайли вируснинг тарқалиши таътил вақтида аҳоли вакиллари мамлакат ва хориж бўйлаб саёҳат қилиши оқибатида яна тезлашишидан хавотирда эканини билдирган. Хитойда ёввойи ҳайвонларни сотиш ва олиб келишга вақтинчалик тақиқ қўйилган.
ХХР раиси Си Цзиньпин коронавируснинг тарқалиши тезлашиши ҳақида огоҳлантирган. Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти дунё бўйлаб фавқуллодда ҳолат эълон қилишга ҳали эрта эканини билдирган.
Бозорлардаги реакция
Вирус ҳақидаги хабарлар тарқалгач, Хитойда ўз савдо тармоқларига эга Европа компанияларининг, шунингдек, авиакомпанияларнинг акциялари нархи тушиб кетди. Хусусан, Air France, Lufthansa, LVMH ва Hermes’нинг котировкалари тушиб кетган.
Экпертлар нефть нархи тушиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирган.
2019-nCoV коронавируси ўзи нима?
Янги касаллик келтириб чиқарадиган зараркунанда коронавируслар туркумига киради, уларнинг бундай ном олишига микроскопда кўриш вақтида айлана кўриниши тожни эслатиб юборади. Аввалги коронавирусларнинг штаммларининг суратлари АҚШ юқумли касалликлар ва аллергия миллий институти томонидан эълон қилинган.
Бу каби вируслар ҳайвондан одамга, шунингдек, одамдан одамга юқиши мумкин. Лекин фақат еттита коронавирус (Хитойдагиси ҳам) одамларда касаллик келиб чиқишини қўзғатади.
Янги коронавирус белгиларига респиратор аломатлар: иситма, йўтал, нафас қисиши, қийналиб нафас олиш. Вирус асоратлари таъсири пневмония ва буйрак етишмовчилигига олиб келиши мумкин.
Коронавируслар туфайли келиб чиққан бошқа касалликлар
2003 йилда Осиёда атипик пневмония келиб чиққан. Мутахассислар касалликнинг оғир ўткир респиратор синдром (ОЎРС) эканини тасдиқлаган. Вирус ҳаво-томчи ва ҳаво-чанг йўллари билан юқади. Эпидемия вақтида касаллик 8 минг нафар одамни (30 та мамлакатда) ўз домига тортган ва унга чалиниш оқибатида 900 нафар одам вафот этган.
2012 йилда Саудия Арабистонида Яқин Шарқ респиратор синдроми номини олган инфекцияга чалинишнинг биринчи ҳолати қайд этилди. Етти йил ичида 2,5 минг нафар одам касалликка чалинган ва 800 дан ортиқ одам вафот этган. Касалларнинг аксарияти Саудия Арабистони фуқаролари бўлган. Вирус асосан туядан одамга юқади.
Россияда нима бўляпти?
Россия чегарадаги назоратни кучайтирган, аэропортларда Хитойдан келган йўловчилар ҳолати текширилмоқда. Амур вилоятида юқори даражадаги сафарбарлик эълон қилинган.
Россия туроператорлари Хитойга йўлланма олганларнинг бекор қилиш бўйича мурожаатларини қабул қила бошлаган. Мамлакатдаги дорихоналарда вирусга қарши дорилар ва ҳимоя ниқоблари сотуви авжига чиққан.
Вирусдан қандай ҳимояланиш мумкин?
Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти янги коронавирусга чалинмаслик учун нималар қилиш кераклиги борасида қуйидаги тавсияларни берган:
- қўлларингизни совун ва сув ёки спиртли аралашма билан ювинг;
- йўталганда ёки акс урганда оғзингиз ва бурнингизни тиббий ниқоб, салфетка, енгингиз ёки букилган тирсагингиз билан тўсинг;
- шамоллаш ёки грипп аломатлари бўлганлар билан ҳимояланмаган алоқада бўлишдан узоқлашинг ҳамда сизда иситма, йўтал ва нафас қисиши ҳолатлари пайдо бўлганида тиббий ёрдам олиш учун мурожаат қилинг;
- тирик маҳсулотлар сотиладиган бозорда бўлганингизда жониворлар ҳамда улар тегиши мумкин бўлган воситаларга ҳимояланмаган ҳолда тегинишдан эҳтиёт бўлинг;
- таомни, айниқса, гўштни астойдил пиширинг.
Ҳатто инфекция мустаҳкамланади ва одатий грипп каби мавсумий ҳолга келади, деган тахмин ҳам мавжуд.
Унинг юқиши фақат вақт масаласи бўлса, қандай қилиб касалликнинг олдини олиш ҳақида эмас, балки унга қандай тайёргарлик кўриш ҳақида ўйлаш керак: душманни юзидан таниган маъқул.
BBC’нинг рус хизмати SARS-CoV-2 коронавируси ҳақида энг очиқ саволларга жавоб беради.
Вируснинг ўзи нима?
Вирус — бу ҳимоявий оқсил қатламга ўралган майда генетик код парчаси. Унинг зарралари шунчалик кичикки, вирусни одатий микроскопда ҳам аниқлаб бўлмайди: 100 миллион нусхадаги янги коронавирус игна учига осонгина жойлашади.
Митти ҳажм — бу вируслардан ҳимояланиш жуда мушкуллигининг сабабларидан биридир. Инфекция юқтирган беморнинг ҳар йўталишида ҳар бирида миллиардлаб вирус зарралари бўлиши мумкин бўлган майда тупук томчилари учиб кетади.
Вирус ҳужайрага кириб, уни оддий оқсиллар ўрнига вирус нусхаларини яратишга мажбур қилади — инфекция шундай ривожланади.
Янги коронавирус қаердан пайдо бўлган?
Фанга ўнлаб миллион вируслар маълум ва янги, илгари номаълум турлар доимий равишда кашф қилинмоқда.
Шу билан бирга, уларнинг аксарияти одамлар учун мутлақо безарардир — атиги бир неча юз вирус турлари хавф туғдиради ва ҳатто иммунитетимиз эволюция босқичларида уларнинг аксариятига қарши муваффақиятли курашишни ўрганган.
Фото: Getty Images
Бироқ вируслар ҳам ривожланиб боради ва баъзан мутация натижасида илгари фақат ҳайвонларда учраган инфекция инсон танасига кириб бориши мумкин.
Натижада, вирус эпидемияга айланиб, одамлар орасида фаол тарқала бошлайди. Айнан шу ҳолат ОИВ, SARS, MERS ва бугунги янги коронавирус билан содир бўлди.
Вирус ўзидан аввалги SARS ва MERS’дан қандай фарқ қилади?
Лондон гигиена ва тропик тиббиёт мактаби директори Питер Пиотнинг сўзларига кўра, SARS-CoV-2 тўртта муҳим фарқли хусусиятга эга.
Биринчидан, инфекцияланишдан кейинги бир неча кун мобайнида одам ҳеч қандай аломатларга дуч келмайди, аммо аллақачон бошқаларга юқтириши мумкин. Бу жуда ёқимсиз хусусият бўлиб, вирусни изоляциялашни сезиларли даражада мураккаблаштиради.
Масалан, SARS ҳолатида ҳамма нарса мутлақо акси бўлган: аломатлар дарҳол пайдо бўлган, аммо беморнинг атрофдагиларга хавф солиши бир неча кундан кейин бошланган.
Фото: Getty Images
Иккинчидан, беморларнинг 80 фоизигача бўлган қисми оддий шамоллаш ёки грипп каби енгил ҳолсизликни сезади, деярли ҳар бешинчи (18 фоиз) инсон эса ўзида ҳеч қандай аломатларни сезмайди, аммо ўзи билмаган ҳолда ҳам у инфекция манбайи бўлиб қолмоқда.
Учинчидан, COVID-19 аломатлари одатий гриппга жуда ўхшаш бўлгани сабабли кўплаб беморлар ўзларининг янги вирус ташувчиси эканликларидан шубҳаланишмайди, лекин атрофдагиларга юқтиришда давом этишади.
Тўртинчидан, касалликнинг дастлабки босқичларида вирус айнан томоқда кўпаяди, шунинг учун вирус юқтириб олган одам ҳар қандай аксириш ва йўтал билан атрофга миллиардлаб вирус зарраларини сочади. Бемор биринчи навбатда йўталишни бошлайди — бошқа барча аломатлар кейинроқ пайдо бўлади (ёки пайдо бўлмайди).
Вакцина тайёр бўлишини қачонга кутиш керак?
Қисқа жавоб берганда — кутманг. Имкон қадар тезроқ ишлаб чиқилган тақдирда ҳам, сиз учун асқотиши даргумон.
Ваҳоланки вакцинанинг биринчи клиник синовлари аллақачон бошланган бўлса-да (бир вақтнинг ўзида турли мамлакатларда бир неча талқинлар синовдан ўтказилмоқда), ҳатто энг яхши натижада ҳам, ишчи вакцинани оммавий ишлаб чиқариш бошланиши 2021 йил охирига қадар чўзилади, бу вақт ичида инсонларнинг вирус хавф солаётган гуруҳларининг аксарияти аллақачон касалланишга улгуради.
Фото: Getty Images
Бундан ташқари, аксарият мутахассислар оптимистик нуқтайи назарга эга бўлишига қарамай, вакцина принципиал жиҳатдан яратилиши мумкинлигига кафолат ҳам йўқ.
Питер Пиотнинг эслатишича, ОИВга қарши вакцина яратишга уриниш, масалан, 35 йилдан бери давом этмоқда ва ҳали ҳам фойда йўқ. Гарчи бу вақт ичида касалликнинг олдини олиш учун бир нечта дорилар пайдо бўлган.
Вирус аслида қанчалик хавфли?
Бундай хавфни баҳолаш учун универсал миқёс мавжуд эмас. Аммо ҳар қандай касаллик хавфини аниқлайдиган асосий омиллар унинг юқумлилиги, яъни тарқалиш тезлиги ва енгиллиги ҳамда ўлим кўрсаткичидир.
Юқумлилиги
Хитойлик шифокорларнинг дастлабки ҳисоб-китобларига кўра, Уҳан шаҳрида (Хитойдаги янги коронавирус эпидемияси маркази ҳисобланадиган шаҳар) ҳар бир бемор ўртача 2,2 соғлом одамга вирусни юқтирган. Эпидемия пасайиши учун бу кўрсаткич 1дан паст бўлиши керак.
Бироқ, Уҳан зудлик билан карантинга олинганини эсга олсак, унинг юқумлилиги юқори бўлиши керак. Италияда вирус тарқалиши бошланиши билан, у ердаги ҳар бир бемор ўртача 3-4 соғлом одамни зарарлади.
Фото: Getty Images
Янги вирус оддий мавсумий грипп каби осон тарқалишига қарамай, унинг юқумлилиги юқорироқ. У ҳавода уч соат, пластик ва пўлат юзаларда уч кунгача ҳаётийлигини сақлаб қолади.
Ўлим даражаси
Олимлар янги коронавирусдан ўлимни барча беморларнинг 1-2 фоизи даражасида ҳисоблашмоқда. Бу одатдаги мавсумий гриппдан тахминан 20 баравар юқори, аммо SARS (10 фоиз) ва MERS (35 фоиз) эпидемиясининг яқинига ҳам бормайди.
Вирус иммунитети заиф ва сурункали касалликларга чалинган кекса одамлар учун энг хавфлидир. 70 ёшдан кейинги ёш гуруҳида ўлим даражаси 5 фоиздан ошади, 80 ёшдан ошганларнинг ҳар ўндан бири вирусдан нобуд бўлмоқда.
Вирусга қарши махсус даволаш курси мавжудми?
Қисқа жавоб — ҳозирча йўқ. Юқтириб олганлар фақат симптоматик даволанмоқда, яъни касалликнинг ўзи билан эмас, балки унинг аломатлари билан курашилмоқда.
Бироқ, шифокорлар таъкидлашларича, бу ваҳима қўзғаш учун мутлақо сабаб бўла олмайди. Беморларнинг аксарияти (80 фоиздан ортиғи) тиббий ёрдамга умуман муҳтож эмас. Улар уйда, оддий гриппга қарши воситалар ёрдамида даволанади ва одатдагидек, тахминан бир ҳафта ёки бироз кўп вақт мобайнида тикланади.
Фото: Getty Images
Касалланганларнинг фақатгина ҳар бешдан ёки олтидан бири учун шифохонага ётқизиш талаб қилинади — асосан кекса ва/ёки сурункали касалликларга чалинган одамлар.
Агар инфекция вирусли пневмонияга айланиб, бемор нафас олишда қийнала бошласа, у интенсив терапияга (реанимация) ўтказилади. Бундай беморларнинг улуши барча тасдиқланган ҳолатларнинг тахминан 4 фоизини ташкил қилмоқда.
Юқтириб олган ҳолатда нима қилиш керак?
Кўплаб тадқиқотлар ва моделлардан кўриниб турибдики, вирусга қарши курашнинг энг самарали воситаси — карантин, у атрофдагиларни зарарламаслик учун муҳим.
Гриппга биринчи шубҳа пайдо бўлиши билан (илк аломат йўтал, кейин енгил ҳарорат кўтарилиши мумкин) ўзингизни оила аъзоларингиздан ажратиб иҳоталанинг ва иложи бўлса, тўлиқ тикланмагунча уйдан чиқманг.
Антибиотикларни қабул қилманг — улар вирусларга қарши ҳеч қандай ёрдам бермайди.
Ҳар қандай шахсий алоқа учун ҳимоявий жарроҳлик ниқобини кийинг. Профилактика нуқтайи назаридан фойдасиз бўлган ниқоб бемор томонидан кийилганда унинг тупук томчиларини тўсиб, атрофдагиларни ҳимоя қилади.
Фото: Getty Images
Янги коронавируснинг одамдан одамга ўтиш тезлиги ва осонлигини ҳисобга оладиган бўлсак, эртами-кечми дунё аҳолисининг аксарият бўлмаса ҳам, катта қисми у билан касалланади.
Шунинг учун Питер Пиот огоҳлантирмоқда: касалликка тайёр туриш керак, шу жумладан психологик жиҳатдан ҳам. Келгуси ҳафталарда ва эҳтимол бир неча ой ичида касалланганлар ва ўлимлар сони кўпаяди — айниқса аҳолини оммавий текшириш бошланганида.
Бугун 29 апрель, 2020 йил, чоршанба
Мирзиёев Шавкат Миромонович
Путин Владимир Владимирович
Эрдўған Ражаб Тойип
Назарбоев, Нурсултон Абишевич
Бердимуҳамедов Гурбангули Маликгулиевич
Владимир Александрович Зеленский
- Касалланганлар сони 3 136 232
- Соғайганлар сони 953 245
- Вафот этганлар 217 799
- Касалланганлар сони 1 939
- Соғайганлар сони 992
- Вафот этганлар 8
Сизга қайси ичимлик кўпроқ ёқади?
Ўзбекистонда тотализаторга рухсат берилиши тўғрими?
Қайси алоқа операторининг интернет тезлиги паст?
Ўзбекистонда аёллар эркаклар билан баравар ишлашига қандай қарайсиз ?
Сиз қаерда яшайсиз?
Сиз қандай дам олишни ёқтирасиз?
- iPhone X 64gb 920 $
- iPhone X 256gb 1000 $
- Samsung S9 555 $
- Samsung S9+ 640 $
- Samsung S9+ 256gb 740 $
- Samsung Note 9 1010 $
- iPhone XS 64gb 1070 $
- iPhone XS 256gb 1200 $
- iPhone XS MAX 64gb 1200 $
- iPhone XS MAX 256gb 1300 $
- iPhone XS MAX 512gb 1460 $
- Chevrolet Spark 73 262 000 сум
- Chevrolet Nexia 87 320 000 сум
- Chevrolet Cobalt 95 768 000 сум
- Chevrolet Lacetti 114 449 000 сум
- Chevrolet Malibu 2 311 124 067 сум
- Chevrolet Tracker 189 838 121 сум
- Chevrolet Trailblazer 398 000 000 сум
- Chevrolet Equinox 349 000 000 сум
- Chevrolet Traverse 596 000 000 сум
- Chevrolet Tahoe 795 000 000 сум
Электр плиталар билан
1 кВт/соат-295 сўм
Мингдан ортиқ қурбон
Душанба куни Хубэй провинциясининг ўзида коронавирусдан 103 киши вафот этди. Эпидемия бошланганидан буён Хитой ҳудудида вирусдан ҳалок бўлганларнинг жами сони 1017 кишига етган. Аммо душанба куни коронавирус билан зарарланганлар сони аввалги куни зарарланганлар сонидан 20 фоизга камайди - 3062 нафардан 2478 нафарга.
Айни вақтда мамлакат ҳудудида 42 694 кишида касаллик ҳолати қайд этилган. 37 726 киши ҳозирда даволанишда бўлиб, улардан 7333 нафарининг аҳволи оғир. Жами 3996 киши касалликдан даволаниб, тиббиёт муассасасидан уйига жавоб бериб юборилган.
Хитойдаги ҳукумат нашрларига кўра, Хубэй провинцияси ва мамлакатнинг бошқа ҳудудларида юзлаб амалдорлар ҳамда партия функционерлари ўз постини йўқотган.
Қайд этилишича, бу барча ҳолатларда ҳам ишдан ҳайдалишни эмас, лавозими туширилишни англатади. Бундан ташқари, партия линиясида кўплаб амалдорлар жазоланган - улар қатъий ҳайфсан олишган, бу эса уларнинг келгуси фаолиятига таъсир қилмай қолмайди.
Сўнгги кунларда ижтимоий тармоқларда ҳукуматнинг эпидемияга реакцияси танқидларга сабаб бўлмоқда, лекин одатдагидан фарқли равишда цензорлар бундай танқидларни интернетдан ўчиришмаяпти.
Хитойдан сўнгги маълумотлар
Сўнгги маълумотларга кўра, Хитойда вирусдан зарарланиш билан боғлиқ 42 694 ҳолат қайд этилди. Бу мамлакатда 2002-2003 йилдаги SARS вирусидан бери энг йирик эпидемия бўлмоқда.
Хубэй провинцияси соғлиқни сақлаш комиссияси маълумотига кўра, провинцияда вирусдан зарарланган беморлар сони 31 728 нафар, уларнинг 974 нафари ҳалок бўлган, ўлим даражаси 3 фоизга тенг.
Ўлим ҳолатларининг 60 фоизидан ортиғи Хубэй маркази Ухан шаҳрида рўй берган. 11 миллионлик шаҳар бир неча ҳафтадан буён карантин ҳолатида.
Ҳонгконгда кўп қаватли уйда яшовчилардан бирида коронавирус аниқлангач, ушбу уйдаги 23 оила эвакуация қилинди ва карантинга жойлаштирилди. Вирус сув қувури орқали тарқалгани айтилмоқда. Ўтган ҳафтада Ҳонгконг ҳукумати Хитойнинг материкдаги қисми билан чегарани деярли тўлиқ ёпди ва Хитойдан келганлар икки ҳафтага карантин ҳудудига жойлаштирилди.
Ўзбекистондаги ҳолат
Санитария-эпидемиологик осойишталик агентлиги январь ойидан бошлаб 10 февраль кунигача коронавирус инфекциясига текширилган 812 та намуналарда коронавирус инфекцияси топилмаганини хабар қилди. Коронавирусга қарши марказий штаб 10 февраль ҳолатига кўра, Ўзбекистонда коронавирус касаллиги қайд этилмаганини маълум қилди.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги республикадаги мактабгача таълим муассасалари раҳбариятига болаларни коронавирусдан сақлаш бўйича эслатма билан чиққан.
Ўзбекистонга ташриф билан келган ЖССТ Европа бюроси минтақавий директори Ханс Клюге Ўзбекистонда коронавирусга қарши олиб борилаётган ишга юқори баҳо берган.
Дунёнинг бошқа қисмларида нима бўлмоқда?
Хитойдан ташқарида коронавирусдан зарарланиш ҳолатлари
Янги коронавирус белгилари
Пекиндаги шифохоналардан бирида ХХР раҳбари Си Цзиньпиннинг ҳароратини ўлчашмоқда
Инфекциянинг асосий симптомлари: юқори ҳарорат, кучли йўтал, нафас қисиши ва нафас олишдаги қийинчиликлар.
Инфекция юқтириш хавфини камайтириш учун қўлларни тез-тез ювиш, коронавирус юқтирган бўлиши мумкин одамлардан узоқроқ бўлиш, шунингдек, ювуқсиз қўл билан оғизга, бурунга ва кўзга тегмаслик.
Йўтал ва аксиришдан кейин рўмолча ишлатиш ва ишлатилган рўмолчани ташлаб юбориб, қўлни ювиш керак.
- TARJIMA-KINOLAR.COMJAHON KINOSIUZBEK VA TURK SERIALI
- YANGI-KINOLAR.COMTARJIMA KINOLAR UZBEKTURK VA XORIJ SERIALLARI
- WWW.1PLUS1TV.ONLINEKATTALAR UCHUN FILMLARVA HORIJ KINOSI
- WWW.TABRIK.RUBAYRAM TABRIK SHERLARITURK KINOLARI
Kasallanganlar va vafot etganlar
Xitoy sog‘liqni saqlash milliy komissiyasining ma’lumotiga ko‘ra, mamlakatda koronavirusdan vafot etganlar soni 636 kishiga yetdi. Vafot etganlarning katta qismi — 618 nafar odam Xubey provinsiyasida joylashgan Uxan shahriga to‘g‘ri kelmoqda. Uxan shahridagi krematoriylar koronavirus sabab to‘lib ketgan. Umumiy hisobda kasallanganlar soni 31 161 kishini tashkil qilmoqda.
Qayd etilishicha, Xubey provinsiyasida so‘nggi bir kunda 2 447 ta kasallanish tashxisi qo‘yilgan. Tuzalgan 184 nafar bemorga kasalxonadan javob berilgan.
Hisob-kitoblarga ko‘ra, Xitoyda koronavirusni yangi yuqtirib olganlar soni epidemiya boshlanganidan beri birinchi bor avvalgi kunga nisbatan kamroq. Bu haqda Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining favqulodda dasturlar bo‘yicha ijrochi direktori Mayk Rayan ma’lum qilgan.
7-fevral, juma kuni Janubiy Koreya Sog‘liqni saqlash vazirligi mamlakatda koronavirus bilan kasallangan 24-bemor qayd etilganini ma’lum qildi. Avvalroq hukumat koronavirus infeksiyasini yuqtirganlar soni 23 nafarni tashkil etgani haqida xabar qilgandi. Shuningdek, ikki kishi kasallikdan tuzalgani va ularga uyga javob berilganini ma’lum qilgandi.
Koronavirusdan davolanganlarda uni qayta yuqtirib olish xavfi mavjud. Shifokor Chjan Sinyuanning aytishicha, tuzalib ketgan bemorlarda qaytadan kasallikka chalinish xavfi bo‘lgani sabab, ular barcha himoya choralarini ko‘rishi shart.
Mavzuga doir: Foto: Virus tarqalganidan so‘ng Uxandagi tibbiyot xodimlarining kun tartibi
Italiyada ilk marta koronavirus infeksiyasini yuqtirish holati qayd etildi. Virus Xitoyning Uxan shahridan uyiga qaytgan italiyalikda aniqlangan. 4-fevral, seshanba kuni harbiy samolyotda Uxandan 56 nafar Italiya fuqarosi olib kelingan va ular Rim shahridagi Chekkinyola harbiy shaharchasiga karantin uchun joylashtirilgandi.
Uxandagi gospital yangi turdagi koronavirus xavfi haqida birinchilardan bo‘lib ogohlantirgan shifokor Li Venlyan koronavirus oqibatida vafot etdi. Ma’lum bo‘lishicha, 34 yoshli shifokor 7-fevral kuni mahalliy vaqt bilan soat 02:58 da olamdan o‘tgan. Li Venlyan 2019-yilning dekabrida virus yuqtirib olgan bemorlar haqida hamkasblarini ogohlantirishga uringan. Dastlab u atipik pnevmoniya epidemiyasini chaqiradigan virus haqida WeChat orqali ommaga ma’lum qilgandi.
Foto: Daily Mail
Xitoyning Ninbo shahrida 23-yanvar tongida bozorga borgan 56 yoshli erkak 15 soniyada koronavirus yuqtirib olgan. U rastalar orasida 15 soniyaga koronavirus bilan xastalanagan 61 yoshli ayol bilan to‘qnashgan. U infeksiya yuqtirib olganini 4-fevral kuni bilgan, ungacha esa ikkita supermarket va bitta restoranga borib infeksiya “tarqatib” kelgan.
O‘zbekistondagi vaziyat
Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik agentligi ma’lum qilishicha, 7-fevral, juma kuni, Xitoydan kelgan fuqarodan tahlil uchun namunalar olinib, agentlikning virusologiya laboratoriyasiga jo‘natilgan. “Ushbu namunalardan koronavirus infeksiyasi topilmagan”, — deyiladi agentlik axborotida.
Qozog‘iston sog‘liqni saqlash vaziri Yeljan Birtanov O‘zbekiston sog‘liqni saqlash vaziri Alisher Shodmonov bilan telefonda suhbatlashib, qozog‘istonliklarning Xitoydan evakuatsiyasi uchun minnatdorlik bildirdi.
Mavzuga doir: “Bitta dorixonada kuniga 700 dona maska sotilmoqda”. Toshkent dorixonalarida niqoblarning defitsiti kuzatilmoqda
Xitoy koronavirusi tarqalgani haqidagi xabarlar ortidan O‘zbekistonda tibbiy himoya niqoblariga bo‘lgan talab oshib, ularning taqchilligi va buning oqibatida narxlar oshishi holati yuzaga keldi. “Daryo” muxbirlari niqobga bo‘lgan talab, yetishmovchiliklar va qimmatlab ketishi sabablarini o‘rganish maqsadida poytaxt Toshkentda va O‘zbekistonning turli viloyatlaridagi dorixona xodimlari bilan suhbatlashib, muammo sabablarini o‘rganib chiqdi.
Mavzuga doir: “500 so‘mdan 5000 so‘mgacha oshdi”. “Daryo” O‘zbekiston dorixonalaridagi tibbiy niqoblar narxini o‘rgandi
Iste’molchilar huquqlarini himoya qilish agentligi o‘z vakolatlari doirasida dorixonalarda dori vositalari va tibbiyot buyumlari uchun belgilangan ulgurji va chakana savdo ustamalariga rioya qilinishi ustidan nazoratni amalga oshirishini ma’lum qilib, farmatsevtika sohasida faoliyat yurituvchi tadbirkorlardan dori vositalari va tibbiy buyumlarga narx belgilash tartibiga, litsenziya talablari va shartlariga qat’iy rioya qilishni so‘ragan.
Turli yuqumli kasalliklar viruslari keng tarqalishining oldini olish maqsadida Hududiy sanitariya va epidemiologiya markazlari bilan “Toshshahartransxizmat” avtobus saroylari hamda ularga biriktirilgan shohbekatlarda dezinfeksiya ishlarini boshladi. Xabar berilishicha, ushbu sanitariya tadbiri bir hafta davom etadi. Bu muddatda avtosaroylar va ulardagi transport vositalari hamda Toshkentdagi barcha shohbekatlarda dezinfeksiya ishlari bajariladi.
Foto: Toshkent shahar hokimligi matbuot xizmati
O‘zbekiston fuqarolarini Xitoydan evakuatsiya qilish jarayoni yakunlandi. “Har ikki tomondan biologik xavfsizlik choralariga rioya qilish virusologiya mutaxassislari tomonidan Sog‘liqni saqlash vazirligi bilan birgalikda nazorat qilindi. Pekindan yo‘lovchilar uchinchi reys bilan Toshkentga mahalliy vaqt bilan soat 04:40 da yetib keldi. Samolyot bortida 251 yo‘lovchi, ekipaj a’zolari va zamonaviy himoya vositalari bo‘lgan tibbiyot vakillari bo‘lgan”, — deyiladi xabarda.
Namanganda “Antikoronavirus” maxsus taktik-o‘quv mashqi o‘tkazildi. Kosonsoydagi chegara-bojxona postida tashkil etilgan o‘quv mashqida viloyat hududiga yangi koronavirus kirib kelishining oldini olishda tegishli xizmatlar hamkorligi, xalqaro tibbiy-sanitariya qoidalarini joriy etish tartibi amalda sinab ko‘rildi.
“O‘zavtosanoat” koronavirus sabab Xitoydan yetkazib beriluvchi ehtiyot qismlar tanqisligi kuzatilishi oqibatida Chevrolet Equinox’ni ishlab chiqaruvchi zavodlar vaqtincha faoliyatini to‘xtatgani haqida xabar berdi. Bu esa O‘zbekistonga Chevrolet Equinox avtomobillarini olib kelishda kechikishlarga sabab bo‘ladi.
Jahondagi vaziyat
Janubiy Koreyaning Hyundai kompaniyasi koronavirus sababli Xitoydan ehtiyot qismlari yetkazib berilishi qisqargani uchun mashinalar yig‘ishni to‘xtatdi. Kia kompaniyasi ham shunday yo‘l tutishi kutilmoqda.
5-fevral, chorshanba kuni, o‘tkazilgan savdoda Tesla kompaniyasi aksiyalarining narxi 20,6 foizga “quladi”. Nasdaq birjasi yopilishida bir dona aksiya narxi 734,7 dollar bo‘lib, bir kun avval bilan solishtirilganda 17,2 foizga kam.
Qayd etilishicha, Tesla kompaniyasi Shanxaydagi zavoddan fevral oyida mashinalarni olib kelishi kerak bo‘lgan, biroq koronavirus sabab mashinalarni xaridorlarga yetkazib berish keyinga qoldirilgan. Shundan so‘ng, aksiyalar narxi tushib ketgan.
Xitoyning Geely avtomobil ishlab chiqaruvchi kompaniyasi viruslarning o‘tishiga yo‘l qo‘ymaydigan havo filtrlash tizimiga ega avtomobilni yaratishga 53 million dollar sarmoya kiritadi. Kompaniyaning ta’kidlashicha, mazkur mashina bundan keyin koronavirusga qarshi kurash maqsadida ishlab chiqilmoqda.
Yangi Zelandiya hukumati Uxan shahridan 190 kishini evakuatsiya qildi. 5-fevral kuni ertalab soat 06:45 da Uxandan parvoz qilgan havo kemasi bortida Yangi Zelandiya fuqarolaridan tashqari yana bir nechta mamlakat fuqarosi bo‘lgan. Xususan, yo‘lovchilar orasida Papua-Yangi Gvineya (17 kishi), Timor-Leshti (17 kishi), Samoa (5), Tonga (4), Fiji (2), Kiribati, Mikroneziya federal shtatlari, O‘zbekiston va Niderlandiya fuqarolari borligi aytilmoqda.
Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti koronavirus vaksinasini ishlab chiqishga bag‘ishlangan global forum tashkil etilishini e’lon qilgan. Uchrashuv 11—12-fevral kunlari Jenevada bo‘lib o‘tadi. “JSST ilmiy jamoatchilikni tadqiqotning ustuvor yo‘nalishlarini belgilash va taraqqiyotni tezlashtirish uchun (koronavirus vaksinasini yaratish) birlashtirib, muhim muvofiqlashtiruvchi rol o‘ynaydi”, — deydi JSST bosh direktori Tedros Adhanom Gebreyesus.
Shunigdek, Maykl Rayanga ko‘ra, virusga qarshi ta’sir ko‘rsata oladigan dori vositalari hozircha mavjud emas.
Tibbiy maxsus niqoblar ishlab chiqaruvchi va yetkazib beruvchi korxonalar ushbu mahsulotga bo‘lgan talab koronavirus tarqalishi xavotiri ortidan ko‘payib ketganini ma‘lum qildi. Rossiyaning “FK Puls” farmatsevtik kompaniyasi vakili niqoblarning to‘liq sotib bo‘linganini bildirgan. “Niqoblar qolmagan. Ayni vaqtda may oyi boshidan ularga navbat olinmoqda”, — deydi tibbiyot mahsulotlari ishlab chiqaruvchi korxona vakili.
Qozog‘istonning “Kazpochta” pochta operatori Xitoyga jo‘natiladigan barcha turdagi pochta jo‘natmalarini to‘xtatdi. “Xitoy pochta ma’muriyati tashabbusi bilan Xitoy va Qozog‘iston o‘rtasida avto, avia va temir yo‘l qatnovi orqali pochta almashinuvi bekor qilindi”, — deb xabar berdi “Kazpochta” mutasaddilari.
Yaponiyada 4 ming kishilik sayohat kemasi koronavirus sababli karantinga olindi. Kemadagi 10 kishida koronavirus keltirib chiqargan pnevmoniya kasalligi aniqlandi. Rasmiylarning qaroriga asosan, bortida to‘rt mingga yaqin kishi bo‘lgan kema ikki hafta muddatga Yokogama qirg‘oq akvatoriyasida karantinga olingan.
Fotoreportaj: Gonkong do‘konlarida koronavirus tufayli yuzaga kelayotgan yetishmovchiliklar va navbatlar
Yaponiya Mudofaa vazirligi karantinga olingan Diamond Princess sayohat kemasidagi odamlarga yordam berish maqsadida 100 ga yaqin askarlar jo‘natishga qaror qildi. Harbiylar laynerga oziq-ovqat mahsulotlari yetkazish uchun jalb etiladi.
Gonkong fan va texnika universiteti tadqiqotchilari koronavirusni qisqa vaqt ichida aniqlovchi qurilmani ixtiro qildi. “Mikrosuyuq chiplarning yangi texnologiyasi tufayli qurilma koronavirusni 40 daqiqada aniqlay oladi”, — deyiladi xabarda. Hozirda koronavirusni aniqlash uchun ishlatilayotgan texnologiya bu jarayon uchun 1,5 soatdan 3 soatgacha vaqt sarflaydi.
Xitoyda koronavirus aniqlanganini yashirib, kasallik tarqalishiga sabab bo‘lgan mansabdorlar qidirilmoqda. Xitoy Kommunistik partiyasi markaziy komissiyasi Xubey provinsiyasi rasmiylari epidemiya tarqalishiga ko‘z yumgan bo‘lishi mumkinligini gumon qilmoqda. Ular koronavirus haqida ma’lumot tarqatgan shifokor Li Venlyanning ogohlantirishlarini e’tiborsiz qoldirgan.
Xitoy koronavirus tarqalishi sabab mamlakatga nisbatan keskin cheklov choralarini ko‘rgan davlatlarga nisbatan noroziligini bildirdi. “Koronavirusning yangi turi tufayli kelib chiqqan pnevmoniya tarqalgandan so‘ng Xitoy kasallik keng tarqalishining oldini olish va nazorat qilish uchun eng keng qamrovli va qat’iy choralarni ko‘rdi va bu harakatlar hozirda ijobiy natijalarni bermoqda”, — degan Xitoy Tashqi ishlar vazirligi rasmiy vakili Xua Chunin. Shu bilan birga, Xitoy hukumati 14-fevraldan mamlakatga AQShdan olib kirilayotgan umumiy qiymati 75 milliard dollar bo‘lgan ayrim tovarlarga davlat boji miqdorini ikki baravarga kamaytirishini ma’lum qildi.
Koronavirusning tarqalishi bilan bog‘liq bo‘lgan mingdan ortiq firibgarlik ishlari fosh etilgan. Xitoy huquqni muhofaza qilish organlari uchta asosiy firibgarlik sxemasini aniqlagan.
Xitoyning Uxan shahridagi virusologiya instituti 2016-yildayoq Amerikaning Gilead Sciences biotexnologik kompaniyasi tomonidan yaratilgan “Remdizivir”ga patent olish uchun talabnoma kiritdi. E’lon qilingan hisobotida ushbu dori vositasi va bezgakni davolashda foydalaniladigan xloroxin bilan birga qo‘llanganda koronavirus infeksiyasiga qarshi kurashishda samarali ekanligi ta’kidlangan.
Xitoyning yetakchi epidemiologi Li Lanszyuan boshchiligidagi tadqiqotchilar guruhi esa koronavirusga qarshi kurashda yutuqqa erishganini e’lon qildi. Unga ko‘ra, laboratoriya tajribalarida abidol va darunavirning (OITSni davolash va uning oldini olish uchun ishlatiladigan antiretrovirus dori) aralashmasi virusni samarali to‘xtatishga qodir.
Fotoreportaj: Yaponiya qirg‘oqlarida karantinga olingan Diamond Princess kemasidagi hayot
AQShning Time jurnali o‘zining navbatdagi soni muqovasiga tibbiy niqob taqqan Xitoy prezidenti Si Szinpinning portretini joylashtirdi. Jurnalda e’lon qilingan maqolaga ko‘ra, 2019-nCoV koronavirusining tarqalishi ortidan yuzaga kelgan inqiroz Xitoy jamiyatining va siyosiy hokimiyatning haddan tashqari markazlashuvidan kelib chiqqan mamlakatni boshqarish tizimining mo‘rtligini ko‘rsatdi.
Koronavirus tarqalishi Si Szinpinning Xitoy asri haqidagi orzularini yo‘qqa chiqarishi mumkin.
Читайте также: