Что такое вич инфекция на казахском
АИТВ жұқпасы және ЖИТС ауруы.
АИТВ-адамның иммундық тапшылық вирусы және ЖИТС – жұқтырылған иммундық тапшылық синдромы.
АИТВ — адамның иммундық тапшылық вирусы, ХХ ғасырдың 80-жылдарының басынан бастап танымал. АИТВ ағзаға түскен кезде біздің аурудан және жұқпадан қорғайтын иммундық жүйені бұзады.
Уақыт өте келе АИТВ-мен жұқпаланған адам жиі ауыратын болады. ЖИТС диагнозы (жұқтырылған иммундық тапшылық синдромы) жұқпаланғаннан кейін әдетте бірнеше жыл өткесін қойылады.
ЖИТС – адамның иммундық жүйесінің бұзылуынан пайда болатын ауру. Иммундық тапшылық әсері салдарынан бір немесе бірнеше қауіпті аурулар дамуы мүмкін (пневмония, туберкулез, рак және т.б.), бұл аурулармен адам ағзасы күресе алмайды.
АИТВ — ЖИТС-тың басты себебі болып табылатын індет.
Ашылу тарихы
ЖИТС-ның этиологиясының нәтижесінде адамның қорғаныш тапшылығының қоздырғышы 1983 жылы ашылды. ЖИТС туралы ең алғашқы ғылыми ресми баяндама ретінде, гомосексуалист-ер адамдарда кездескен белгілі емес пневмоцистік пневмония және саркома Капоши туралы 1981 жылы шыққан екі мақала болып табылады. 1982 жылдың шілде айында алғаш рет жаңа ауыруға ЖИТС термині қолданды. 1981 жылдан 1984 жылға дейін ЖИТС-ның таралыуының дамуы жыныстық қатынас арқылы және нашақорлықтың қауыпты екендігі туралы бірнеше жұмыс шықты. Адамның қорғаныш тапшылығының қоздырғышын 1983 жылы бір-бірінен бөлек екі лаборатория анықтады: -Люк Монтанье басшылығының қол астында Францияда Пастер Институтында — Роберт Галло басшылығының қол астында АҚШ ұлттық рак институтында
Инфекция көзі вирус (ретровирус) жұқтырып алған адам — вирус тасымалдаушылар. ЖИТС-пен ауырған адамдар инфекция жұқтыру көзі болып табылады. Ешқандай ауру белгілері байқалмайтындықтан әсіресе вирус тасымалдаушылар өте қауіпті. Вирус көп мөлшерде қанда, спермада, қынап кілегейінде, емшек сүтінде болады. Көз жасында, жұлын сұйығында, сілекейде өте аз мөлшерде болуы мүмкін.
Жұғу жолдары. Медицинада дәлелденуі бойынша, ЖИТС-тің қазіргі кезде негізгі жұғу жолдары мынадай:
- жыныстық қатынас;
- вирустың бірден қанға түсуі (әртүрлі инъекциялар жасаған кезде т. б. жағдайларда)
- анасынан нәрестеге жүғу арқылы.
Жыныстық жол негізгі жұғу жолы болып табылады. ЖИТС адамдарға 80% жағдайында осы жолмен, яғни гетеросексуальдық (еркек-әйел) және гомо-сексуальдық (еркек-еркек) жыныстық қатынас кезінде жұғады. Ең қауіптісі — гомосексуальдық анальдық қатынас, өйткені партнерлердің жыныс мүшелерінің терісі, шырышты қабатының жарақаттануы жиі болады. АҚШ-та ЖИТС-пен науқастанғандардың 70%-ына ауру осындай жолмен жұққан. Жұқтыру каупі активті және пассивті гомосексуалистерде бірдей дәрежеде болады. Қатерлі топқа жезөкшелер де жатады. Партнерлердің жиі ауысуы да ЖИТС жұқтыру мүмкіндігін күшейтеді. ЖИТС-пен науқастанушылық бел алған елдерден келген азаматтармен жыныстық қатынаста болу әсіресе қауіпті. Жыныстық инфекциясы бар немесе бұрын ауырғандармен кездесу, етеккір кезінде жыныстық қатынаста болу, садистік әдеті бар партнермен жақындасу ЖИТС жұқтыру каупін күшейте түседі.
ЖИТС-тің вирустың қанға бірден түсуі арқылы жұғуы қазіргі кезде ерекше аландаушылық туғызып отыр. Себебі тамырға наркотиктер енгізгенде ортақ инелі шприцті пайдаланатын нашақорлардың саны көбейіп келеді. Әрине, қолданатын инелерін олар тиісті өңдеуден өткізбейді. Егерде ЖИТС-пен науқастанған немесе вирус тасымалдаушы нашақорлар қауымына қосылса, вирус оның инедегі қанының қалдығымен сау адамның ағзасына түседі. Вирус аурулардың 20%-ына осындай жолмен жұғады.
Вирус адамға қан немесе қан құрамынан тұратын препараттар құйғанда да жұғуы мүмкін. Кейбір аурумен науқастанғанда, операция жасағанда, әйел босанғанда донор қанын құюға тура келеді. Егер донор ЖИТС-ке тексерілмеген болса, вирус жұқтыру қаупі өте жоғары. ЖИТС жұғу мүмкіндігі бар қатерлі топқа гемофилиямен ауырғандар да жатады. Өйткені қан ұюы өте нашар болғандықтан, қан кетуін тоқтату үшін оларға жиі-жиі қан құйып отырады. АҚШ-та, Еуропада гемофилиямен ауырғандардың 40—63%-на АИВ қан құю арқылы жұққаны анықталған. Бірақ 1985 жылдан бері жоғары дамыған елдерде, 1987 жылдан бастап ТМД елдерінде донор қанына қатаң бақылау жүргізіле бастады. Мұндай тәртіп ЖИТС, В гепатит және басқа жұқпалы аурулардың таралуына жол бермейді. Соған қарамастан Қазақстанда АИВ-тың 20%-ы емдеу-профилактикалық мекемелерде жұқтырылғаны тіркелген (ДДҰ мәліметі бойынша мұндай көрсеткіш 0,5%-ға тең). Экономикасы нашар дамыған елдерде ЖИТС-тің қан арқылы жұғу қаупі әлі де сақталып отыр.
ЖИТС вирусының үшінші жұғу жолы — анасынан нәрестеге жұғуы. Ауырған немесе АИВ жүққан әйелдерден туған балалардың 4/5-не вирус осындай жолмен жұққаны белгілі болды. Егер де анасы нашақор немесе жезөкше болса нәрестеге вирус жұғу қаупі бірнеше есе артады. Вирус нәрестеге қалыпты босану кезінде, баланы операция жасап алғанда және жүктілік кезінде жұғуы мүмкін. ЖИТС-тің нәрестеге науқас анасының емшек сүті арқылы жұғу оқиғалары да белгілі.
ЖИТС-ке байланысты мәселелер баспасөз беттерінде тұрақты түрде көтеріліп отырғанына қарамастан, 6ұл проблемаға зор көңіл бөлу қажет.
АИВ-тің шаңмен, ауалы-тамшылы, фекальды-оральды (ауыз қуысы арқылы) жолмен жұқпайтыны толық анықталған. Яғни адамдар сүйіскенде, сөйлескенде, түшкіргенде, жөтелгенде, қол алысқанда, ортақ дәретхананы, ваннаны, душты, бассейнді пайдаланғанда, сондай-ақ тағамдар мен ыдыстар арқылы ЖИТС вирусы жұқпайды. Сырт киімдерді алмастырып кигенде, тіпті бір төсекте жатып ұйықтаған кезде де ЖИТС вирусының жұғу қаупі жоқ.
Қан сорғыш және басқа жәндіктер (маса, бит, кене, бүрге, шыбын, тарақан, қандала т. б.) арқылы жұғу жолдары да анықталмаған.
Мысық, кой, жылқы, маймылдарда қоздырғышы АИВ-ке ұқсас иммундық тапшылық болатынына қарамастан, үй және жабайы жануарлардан ЖИТС жұғу жайлары кездеспеген.
АИТВ-ны қалай анықтауға болады?
АИТВ қорғаныш жүйесіне еніп өмір сүреді және көбейеді. Осының нәтижесінде лимфоциттер зақымданып олардың саны азаяды. Лимфоцит көмекшілердің санының қысқарғанына қарай қорғаныш жүйесі нашарлайды және ағза түрлі ауруларға қарсы тұру мүмкіндігін жоғалтады. ЖИТС-жұқтырылған иммундық тапшылық синдромы, АИТВ-ның ағзада дамуының соңғы сатысы. ЖИТС туралы адамдар қорғаныш жүйесінің жойылу салдарынан микроағзалардың шақыруымен ауыр аурулар пайда болған кездерде ғана айтады. ЖИТС-пен ауыратындарда түрлі жұқпалы аурулардың қоздырғыштары тудыратын аурулар кездеседі. АИТВ жұққан соң ЖИТС-тың пайда болуына зақымданған ағзаның ерекшеліктеріне байланысты 2-4 жыл немесе оданда ерте уақыт керек. АИТВ жұқтырған адамдар басты кезеңде ауру адамға мүлдем ұқсамайды, толық еңбекке жарамдылығын сақтайды. Бастысы өздерін сау сезінгенімен олардың АИТВ-ны басқаларға жұқтыру мүмкіндіктері бар.
Медико-деонтологиялық мәселелер
ЖИТС-пен ауыратын науқастар ЖИТС туралы, аурудың қауіптілігі туралы, берілу жолдарын білуі керек және ауруды басқаларға жұқтырудан сақтану керек.
Дәрігерлер тек ЖИТС-тің емін білуге емес, ЖИТС туралы науқастарды хабардар етуіге, аурудың актуальдығын, профилактикасын, онымен күресу жолдарын қарастыруы керек.
ЖИТС жұғудан қалай сақтанады?
Әртүрлі инфекциялардан сақтанудың ең тиімді тәсілі — вакцина егу. Алайда вакцина дайындау бағытында тыңғылықты зерттеулер жүргізіліп жатса да, ондай профилактикалық препарат алу әзірше қолдан келмей отыр.
ЖИТС-пен науқастанудан сақтанудың маңызды шаралары мыналар:
- әлеуметтік, халықаралық, мемлекеттік шаралар;
- жеке басты қорғауға бағытталған шаралар.
Профилактиканың басты міндеті — ЖИТС тасымалдаушыларды анықтап, жұғу арнасын сенімді түрде жауып тастау. Осы мақсатта көптеген елдерде мынадай шаралар жүргізіліп жатыр: халықтың (тұрғындардың) кейбір топтарын сөзсіз және жоспарлы түрде лабораториялық тексеруден өткізу; донорлык, қанды, сперманы, органдарды тексеру; гемофилиямен ауыратындарды, нашақорларды, гомосексуалистерді, жезөкшелерді тексеру; ауырғандарды арнайы ауруханаға жатқызу және емдеу; сенім телефондарын ұйымдастыру; ЖИТС-пен ауырғандарға консультация және көмек беретін комиссия жұмысын ұйымдастыру; диагностикалық орталықтар, кабинеттер ашу т. б.
Тұрғындар арасында ЖИТС жөнінде санитариялық-ағарту жұмыстарын жүргізудің ерекше маңызы бар. Әркім аурудың қалай тарайтынын, одан қалай сақтану қажет екенін жетік білуі тиіс.
Жалпы халықты, әсіресе балалар мен жастарды өнегелілікке, дұрыс жыныстық қатынас жасауға тәрбиелеу мәселесін жолға қоймайынша, ЖИТС-пен күресу мүмкін емес.
Жеке бас профилактикасы қарапайым әрі денсаулық үшін ұтымды. Оларға мыналар жатады:
Кез-келген азамат АИВ-инфекциясының жұққан-жұқпағандығын анықтау үшін Алматыда, Астанада, еліміздің басқа да ірі қалалары мен облыс орталықтарында ашылған лабораторияларға барып тексерілуіне болады.
ЖИТС — көп жағдайда өлімге соқтыратын аса қатерлі вирустық дерт. Қазақстанда осы қауіпті ауруға қарсы күрес жүргізу мақсатымен мамандандырылған жаңа қызмет жүйесі құрылды. Оның құрамына республикалық, облыстық, қалалық ЖИТС-ке қарсы күресу және аурудың алдын алу орталықтары, диагностикалық лабораториялар мен анонимдік кабинеттер кіреді. Осындай қызмет жүйесінің күнделікті жұмысын Республикалық ЖИТС-тен сақтандыру комитеті басқарады. Бұл комитеттің ең басты мақсаты — ЖИТС вирусын жұқтырған адамды табу, оны тексеру және емдеуді жоспарлы түрде ұйымдастыру. Жоғарыда аталған ЖИТС орталықтары ұйымдастырушы, тәсілдеуші және емдеуші мекемелер ретінде жұмыс атқарады. Қазіргі кезде республикамызда ЖИТС-тен қорғану жөнінде жұмыс жүргізетін 20 орталық және 80 лаборатория бар.
Олардың жұмыс бағыттары мынадай:
19-тарау. Аитв инфекциясын жұқтырғандарға және житс-пен ауыратын
науқастарға медициналық-әлеуметтік көмек көрсету
112-бап. АИТВ инфекциясының және ЖИТС-тың профилактикасы, диагностикасы және оны емдеу мәселелеріндегі мемлекет кепілдіктері
Мемлекет АИТВ инфекциясын жұқтырғандарға және ЖИТС-пен ауыратын науқастарға:
1) тегін негізде ерікті түрде жасырын және (немесе) құпия медициналық зерттеп-қараудың қолжетімділігі мен сапасына, динамикалық байқауды қамтамасыз етуге, психологиялық-әлеуметтік, заңдық және медициналық консультациялар беруге;
2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шегінде медициналық көмекке және дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуге;
3) әлеуметтік және құқықтық қорғауға;
4) ауруының сипатына байланысты қандай да бір кемсітушілік нысандарына жол бермеуіне;
5) АИТВ инфекциясының анадан ұрыққа берілу қаупін азайту жөніндегі профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыруға кепілдік береді.
113-бап. АИТВ жұқтырған немесе ЖИТС-пен ауыратын адамдарды әлеуметтік қорғау
1. АИТВ жұқтырған немесе ЖИТС-пен ауыратын балалардың мектепте және басқа оқу орындарында оқуы қамтамасыз етіледі.
2. АИТВ жұқтырған немесе ЖИТС-пен ауыратын адамдарды жұмыстан шығаруға, жұмысқа, мектеп жасына дейінгі балалар мекемелеріне және оқу орындарына қабылдаудан бас тартуға, сондай-ақ олардың өзге де құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтіруге, сол сияқты олардың туыстары мен жақындарының тұрғын үй және өзге де құқықтарына нұқсан келтіруге жол берілмейді.
3. АИТВ жұқтыру немесе ЖИТС ауруы медицина қызметкерлерінің және тұрмыстық қызмет көрсету саласы қызметкерлерінің өз міндеттерін тиісінше орындамауы салдарынан болған адамдардың өз өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиянды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өтетуге құқығы бар.
114-бап. АИТВ инфекциясының профилактикасы
АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шаралар:
1) халықтың түрлі топтарына арналған нысаналы профилактикалық және білім беру бағдарламаларын әзірлеу және іске асыру;
2) халықты бұқаралық ақпарат құралдары арқылы АИТВ инфекциясы бойынша эпидемия жағдайы туралы және профилактика шаралары туралы хабардар ету;
3) халықтың түрлі топтары үшін ақпараттық материалдар әзірлеу және тарату;
4) АИТВ инфекциясының жыныстық қатынас және қан арқылы жұғуынан қорғау жөніндегі бағдарламаларды іске асыру;
5) сенім, жасырын тестілеу, психологиялық, заңдық және медициналық консультациялар беру пункттерін құру;
6) тері қабаттары бүтіндігінің бұзылуына байланысты халыққа қызметтер көрсету кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету жолымен жүзеге асырылады.
115-бап. АИТВ-ға зерттеліп-қаралу
1. Қазақстан Республикасы азаматтарының және оралмандардың тегін негізде ерікті түрде жасырын және (немесе) құпия медициналық зерттеліп-қаралуға және АИТВ инфекциясы мәселелері бойынша консультациялар алуға құқығы бар.
2. АИТВ инфекциясының болуына міндетті құпия медициналық зерттеліп-қаралуға:
1) қанның, оның компоненттерінің, тіндердің және (немесе) ағзалардың (ағзалар бөліктерінің), жыныстық жасушалардың донорлары мен реципиенттері;
2) өздеріне қатысты денсаулық сақтау, прокуратура, тергеу және сот органдарының сұрау салуы негізінде АИТВ жұқтырғаны ықтимал деуге жеткілікті негіздер бар адамдар;
3) уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес клиникалық және эпидемиологиялық айғақтар бойынша адамдар жатады.
3. Қазақстан Республикасының аумағында тұрып жатқан шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар АИТВ-ның болуына зерттеліп-қаралудан жалтарған жағдайда Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерге шығарып жіберіледі.
Қазақстан Республикасының аумағында дипломатиялық артықшылықтар мен иммунитетті пайдаланатын шет мемлекеттердің дипломатиялық, өкілді және консулдық мекемелерінің қызметкерлері мен өзге де адамдары АИТВ-ның болуына зерттеліп-қаралудан тек өздерінің келісімдерімен ғана өтеді. Оларды зерттеп-қарау қажеттігі туралы ұсынысты уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігімен алдын ала келіседі.
4. Кәмелетке толмаған адамдар мен әрекетке қабілетсіз адамдарды куәландыру олардың заңды өкілдерінің келісімімен немесе олардың қалауы бойынша жүргізіледі.
5. Медициналық зерттеп-қарау кезінде АИТВ инфекциясын жұқтыру фактісін анықтаған денсаулық сақтау ұйымдары зерттеліп-қаралатын адамға алынған нәтиже туралы жазбаша түрде хабар беріп, өз денсаулығын және айналасындағылардың денсаулығын сақтауға бағытталған сақтық шараларын сақтау қажеттігі туралы ұғындырады, сондай-ақ емделуден жалтарғаны және басқа адамдарға жұқтырғаны үшін әкімшілік және қылмыстық жауаптылығы туралы ескертеді.
ЖИТС-пен ауырған не вирусын тасымалдаушы шет ел азаматтары Республика аумағынан шығарылып жіберіледі, ал еліміздің азаматтары емделуге, кешендік тексерістерден өтуге міндетті. Оларды қызметтен, жұмыстан, бизнестен, заңға қайшы келмейтін іс-әрекеттің қай түрінен болмасын шеттетуге болмайды. Тек медицина, фармацевтика, тұрмыстық қызмет көрсету саласы қызметкерлері (мысалы, шаштаразшы т. б.) жұмысын ауыстыруы қажет. Олар үшін ЖИТС-пен ауыру, вирус тасымалдаушы болу — кәсіби ауру болып табылады, сондықтан біраз жеңілдіктер жасау жайы қарастырылған. Мәселен, бір мерзімдік ақша төлеу тәрізді. Оның үстіне ЖИТС-пен сырқаттанушылармен, вирус тасымалдаушылармен тікелей жұмыс істейтін медицина және ғылыми қызметкерлер жұмыстының зияндылығы үшін қосымша, ақылы 24 күндік демалыс және негізгі жалақысының 60%-на дейін үстем ақы алуға құқылы.
ЖИТС вирусын тасымалдаушылар қан (басқа да органдар мен тканьдер) беретін донор бола алмайды. Әдейі және біле тұра басқа азаматтарға ЖИТС вирусын жұқтырушы, клиникалық, лабораториялық тексерілуден қашқақтаушы, өз жұмысын салақ атқару нәтижесінде ЖИТС вирусымен сау адамдардың зарарлануына себепкер болушы, нақты кісінің ЖИТС-пен ауыратындығын не оның вирусын тасымалдаушы екендігін рұқсатсыз жариялаушы азаматтар мен мамандар заңға сәйкес жауапқа тартылады.
Қорыта айтқанда, әдепті өмір сүріп, отбасы бірлігі берік болса, арақ-шарап ішіп, наша тартудан, кездейсоқ жыныстық жақындасудан аулақ болса, әрбір адам өзін-өзі ЖИТС-тен қорғай алады.
ВИЧ — это вирус, лишающий человеческий организм защиты, путём разрушения иммунной системы. Известно стало об этом заболевании в 80-е годы 20 века, когда учёные выяснили, что у взрослого, заражённого ВИЧ человека, иммунитет стал слабым, как у новорожденного.
Заболевание получило название СПИД — синдром иммунного дефицита. Официально о вирусе иммунодефицита человека было объявлено в 1983 году.
Сейчас заболевание распространено настолько, что стало эпидемией. Предположительно сейчас 50 млн человек в мире являются носителями вируса.
Лекарства, способного восстановить иммунитет человека, пока не существует, поэтому единственный способ борьбы с ВИЧ — профилактика.
После проникновения в организм вирусные клетки прикрепляются к клеткам крови и разносятся с кровотоком по организму, поражая лимфатические узлы, так как именно в них находятся иммунные клетки в большем количестве. Иммунная система не в состоянии адекватно отвечать на атаки вируса, так как не распознаёт его, и ВИЧ медленно уничтожает иммунные клетки, а когда их количество уменьшается до минимального и становится критическим, диагностируется СПИД — последняя стадия заболевания. Длится эта стадия от 3 месяцев до двух лет. В этот период СПИД прогрессирует и поражает слизистые оболочки, лёгкие, кишечник, нервную систему. Происходит это потому, что защитный барьер в виде иммунных клеток разрушен и организм не может сопротивляться возбудителям болезней. В итоге человек погибает не от ВИЧ, а от другой вторичной инфекции.
Чаще всего при СПИДе развивается пневмония и кишечные расстройства с непрекращающейся несколько месяцев диареей, вследствие чего человек начинает резко терять вес, а организм обезвоживается. В результате исследований учёные установили, что причиной расстройств в работе кишечника при СПИДе являются грибки рода Кандида, сальмонелла, а также бактерии туберкулёза и цитомегаловирус. Нередко организм, ослабленный действием ВИЧ, инфицируется менингитом, энцефалитом, развивается опухоль головного мозга. У человека снижаются интеллектуальные способности, мозг атрофируется, развивается слабоумие. У инфицированных поражаются слизистые оболочки, на коже появляются эрозии, раковые опухоли.
Согласно обновлённой версии классификации ВИЧ проходит 5 стадий развития:
- Инкубационный период до 90 дней. Клинические проявления отсутствуют.
- Появление первичных симптомов, которые подразделяются на периоды А, Б, В. Период 2А — симптомы отсутствуют. Период 2Б — первые проявления инфицирования, схожие с протеканием других инфекционных заболеваний. 2В — проявляется в виде ангины, герпеса, кандидоза, пневмонии, но на этом этапе развития заболевания инфекции хорошо поддаются лечению. Период 2В продолжается 21 день.
- Заболевание прогрессирует и происходит кратковременное увеличение лимфатических узлов. Продолжительность периода от 2-3 до 20 лет. В это время происходит уменьшение количества лимфоцитов.
- Уничтожение Т-4 лимфоцитов и, как следствие, развитие онкологических и инфекционных заболеваний. На этой стадии симптомы могут периодически ослабевать самостоятельно либо под воздействием медикаментозного лечения. Четвёртая стадия включает в себя периоды А, Б и В.
- 4А — поражаются слизистые и кожа бактериями и вирусами, у человека учащается количество заболеваний верхних дыхательных путей.
- 4Б — продолжают прогрессировать заболевания кожи, а также поражаются внутренние органы, нервная система, начинается заметная потеря веса.
- 4В — заболевание угрожает жизни.
- Разрушения в организме необратимые. Человек погибает через 3 −12 месяцев.
ВИЧ не имеет собственных симптомов и может маскироваться под любые инфекционные заболевания. При этом на кожных покровах появляются пузырьки, гнойнички, лишай, себорейный дерматит. Выявить вирус можно только с помощью анализов: ВИЧ-теста. Когда в результате анализа крови выявляется вирус, человек становится ВИЧ-серопозитивным, что означает: в организме человека образовались антитела к вирусу, но заболевание ещё не проявляется. Однако обнаружить ВИЧ можно не сразу после заражения. Проявиться он может только через несколько месяцев, поэтому человек не знает о своём заболевании.
Подробнее о заболевании
Антиретровирусные препараты делятся на основные группы:
- Нуклеозидные ингибиторы обратной транскриптазы (НИОТ): зальцитабин, ставудин и другие. Данные препараты отличает высокая токсичность, однако большинство инфицированных ВИЧ хорошо их переносят. Побочные эффекты отмечаются у 5% инфицированных.
- Ингибиторы протеазы (ИП): Ритонавир, Нелфинавир, Лапинавир и другие.
- Ненуклеозидные ингибиторы обратной транскриптазы (ННИОТ): Делавердин, Эфавиренц. Данные препараты эффективно применяются в сочетании с НИОТ. Побочные эффекты от приема этого вида препаратов наблюдаются в среднем у 35% инфицированных.
Вирус, разрушая иммунитет, уничтожает барьеры на пути других вирусов и инфекций. Чтобы не допустить развития оппортунистических инфекций, то есть тех, которые постоянно присутствуют в организме любого человека и считаются условно патогенными, у заражённого вирусом применяется превентивная (профилактическая) терапия с помощью антимикробных препаратов, которые на вирус не оказывают воздействия, но подавляют условно-патогенную микрофлору.
Кроме оппортунистических инфекций человеку с ретровирусом постоянно угрожают и другие инфекционные заболевания, для предупреждения которых применяется вакцинация (иммунизация). Однако эффективна она только на начальной стадии заболевания, когда иммунная система ещё функционирует нормально, поэтому ВИЧ инфицированным рекомендуется делать прививки от ГРИППа, пневмококков.
Так как ВИЧ инфицированные не могут противостоять инфекциями, серьёзную опасность для них представляет бактерия сальмонелла, поэтому необходимо избегать приёма в пищу сырых яиц и термически плохо обработанного мяса птицы. С осторожностью ВИЧ инфицированным нужно относится и к посещению многих стран, где не исключено заражение туберкулёзом.
Симптомы ВИЧ на ранних и поздних стадиях у мужчин и женщин
Женщины больше подвержены заболеванию ВИЧ, так как их иммунитет в различные периоды жизни слабее, чем у мужчин. Это период беременности и менструации. ВИЧ опасен не только для женщины, но и для её ребёнка, так как может передаваться во время беременности и при кормлении грудью.
Чтобы не допустить этого, женщинам нужно знать о ранних симптомах ВИЧ заболевания. На ранних стадиях симптомы ВИЧ у женщин проявляются в виде тошноты, рвоты, диареи, кожного зуда, сыпи, боли в горле, мышцах и суставах. В полости рта появляются язвы, лимфатические узлы на шее, в паху и в подмышечной впадине увеличиваются. Так как подобные симптомы ВИЧ характерны и для других инфекционных заболеваний, установить причину можно только с помощью анализов.
На поздних стадиях ВИЧ проявляется у женщин появлением язв и гнойников на половых органах, поражениями слизистой полости рта образованиями, похожими на язвы при стоматите, обостряется герпес, образуются бородавки, нарушается менструальный цикл и развивается сексуальная дисфункция. Не исключено возникновение анорексии. Из-за разрушения иммунной системы развиваются онкологические заболевания: рак шейки матки, лимфома, саркома.
При таком течении болезни срок жизни сокращается стремительно. В таком состоянии женщина уже не может жить нормальной жизнью, так как прикована к постели. Течение и симптоматика заболевания у мужчин несколько отличается от женщин. Обычно на ранних стадиях инфекция у них проявляется симптомами, схожими с ОРВИ: повышение температуры тела, лихорадка. На начальной стадии (спустя около 20 дней после инфицирования) среди прочих симптомов ВИЧ появляется характерная сыпь. Первые симптомы быстро проходят и наступает бессимптомный период.
Увеличение лимфатических узлов, характерное для ВИЧ инфекции, также проходит. Когда заболевание достигнет поздней стадии развития, мужчина начинает испытывать постоянное чувство усталости, его беспокоит непрекращающаяся диарея, а во рту появляются белые пятна, при этом опухоль лимфатических узлов длится несколько месяцев. Все эти симптомы у мужчин и женщин, инфицированных ВИЧ, возникают из-за уничтожения иммунных клеток вирусом.
По этой же причине у ВИЧ больных раны долго не заживают, десны кровоточат. Из-за развития вируса постоянными спутниками ВИЧ инфицированного становятся ОРВИ, туберкулёз, пневмония. Чтобы определить уровень вирусной нагрузки или количество вируса в крови, проводят тесты. По результатам тестов врачи устанавливают скорость распространения вируса по организму. Показатели тестов могут меняться в течении жизни, но если нагрузка стабильно высокая на протяжении нескольких месяцев, это сигнал о прогрессе заболевания.
Для получения достоверной информации о состоянии инфицированного человека применяется анализ крови для определения иммунного статуса (иммунограмма). Анализы и тесты не смогут дать точного ответа на вопрос: сколько осталось жить, так как у каждого человека вирус развивается индивидуально и соответственно могут быть отличия и в симптомах ВИЧ.
Как передается ВИЧ: основные группы риска и прививки при ВИЧ
На сегодняшний день ВИЧ изучен хорошо и развитие заболевания научились сдерживать.
Однако это не делает его менее опасным, а потому каждый человек должен знать, как передается ВИЧ и что делать, чтобы не заразиться им.
Рискуют стать ВИЧ инфицированными, в первую очередь, люди, часто меняющие половых партнёров, практикующих гомосексуальные контакты, анальный секс и пользующиеся услугами проституток. А учитывая то, насколько подобные отношения стали популярными в современном мире, риск инфицирования возрос и передаваться ВИЧ может и людям с высоким социальным статусом. Вирус проникает в организм через кровь, молоко от матери к ребёнку, сперму и влагалищные выделения.
Не передается ВИЧ через слюну, фекалии и мочу, поэтому бытовой путь заражения исключён и существует только гипотетически.
Так как вирус относится к числу неустойчивых и погибает при кипячении в течение 1 минуты или при 57 градусах спустя 30 минут, достаточно соблюдать элементарные меры предосторожности в быту, чтобы ВИЧ не передался. В группе риска по инфицированию ВИЧ находятся люди, употребляющие наркотические препараты внутривенно, так как в состоянии наркотического опьянения чувство опасности притупляется и не исключено совместное использование шприцев.
Редко, но не исключено, что передается ВИЧ при переливании заражённой крови, так как вирус не сразу после проникновения в организм человека проявляет свою активность и может быть выявлен при помощи анализов: ВИЧ-тестов. Рискуют инфицироваться медицинские работники, работающие с открытыми ранами пациентов. После заражения в организме начинают вырабатываться антитела, их и обнаруживают при анализе, а человека считают ВИЧ-серопозитивным. Однако это означает лишь то, что в крови возможно присутствие ВИЧ.
Если анализ крови выявил ВИЧ-серопозитивность, защищаться от инфекций, которые становятся смертельно опасными для инфицированного, нужно с помощью прививок от ГРИППа, пневмококка. Однако определять сроки иммунизации должен только врач, так как у ВИЧ инфицированных выше риск проявления побочных эффектов. Чтобы принять решение о возможности вакцинации, врачи назначают тесты для определения иммунного статуса.
СПИД: что это такое, его диагностика и пути передачи
Если у человека диагностирована ВИЧ-инфекция, это не означает, что он болен СПИДом, так как СПИД — пятая, последняя стадия заболевания, которая может наступить и через 20 лет после инфицирования. СПИД диагностируется у человека тогда, когда иммунная система разрушена и не способна больше сопротивляться вирусам и инфекциям.
В 80% случаев ВИЧ передается половым путём через сперму и влагалищные выделения, почти в 10% — через шприцы, около 10% случаев — передача вируса происходит от матери новорожденному ребёнку, в том числе, через грудное молоко. Медицинские работники заражаются ВИЧ в 0,01% случаев.
В быту заразиться ВИЧ нельзя через посуду, в бассейне или бане, при кашле или чихании, но можно, например, в тату салоне, если инструменты обрабатываются с нарушением технологии, так как вирус содержится в крови.
Своевременная диагностика при ВИЧ имеет решающее значение, так как если застать заболевание на ранней стадии, разрушающее действие вируса и перехода его в стадию СПИДа можно заметно приостановить и не дать ему быстро разрушить иммунную систему. Однако из-за отсутствия симптомов диагностика на первой стадии заболевания практически невозможна и сложна на второй стадии.
Заподозрить заражение вирусом СПИДа можно, если присутствует не мотивируемая утомляемость и кратковременное поднятие температуры тела до 39 градусов. При этом у человека отмечается резкая потеря веса при диарейном синдроме. При таких симптомах необходимо с помощью лабораторных исследований исключить инфицирование ВИЧ.
Симптомы СПИДа у женщин и мужчин, его лечение и профилактика
У женщин симптомы СПИДа отличаются от проявлений заболевания у мужчин. Как правило, ВИЧ у женщин проявляется вагинальными заболеваниями и нарушениями работы мочеполовой системы, например, возникают рецидивы кандидоза (молочницы). Может обостриться герпес, а на слизистых половых органов появляются язвы и бородавки. Независимо от времени суток и времени года у женщины появляются симптомы лихорадки с обильным потением.
Характерный симптом СПИДа — снижение аппетита и потеря веса, непреодолимое желание спать из-за постоянного чувства усталости.
Симптомы СПИДа у мужчин маскируются под ГРИПП: температура повышается, человек испытывает озноб, головную боль разной интенсивности. На кожных покровах появляется сыпь, а на отдельных участках происходит обесцвечивание кожи. Лимфатические узлы на шее, в паховой зоне и под мышками увеличиваются и на ощупь становятся твёрдыми, но не болезненными.
Аппетит пропадает, вес снижается и человек постоянно испытывает чувство усталости. Такой острый период длится около двух недель, а затем симптомы исчезают на несколько месяцев и даже лет. Это вводит в заблуждение и мужчина продолжает жить обычной жизнью, давая возможность вирусу продолжать разрушать иммунную систему. Когда наступает последняя стадия заболевания у мужчины обостряются все хронические инфекционные недуги.
ВИЧ может долго не проявляться симптомами, если иммунная система мужчины сильная. Однако сыпь появляется уже через 2 недели после инфицирования.
Лечение симптомов СПИДа на начальных этапах возможно с помощью противовирусных препаратов. Однако со временем вирус иммунодефицита привыкает к противовирусным препаратам и терапия становится неэффективной.
Увеличение дозы препаратов приводит лишь к передозировке и усилению побочных эффектов. СПИД не поддается лечению, но на некотором этапе противовирусные медикаменты дают эффект стабилизации симптомов заболевания. Для укрепления иммунитета при лечении симптомов СПИДа применяются гомеопатические препараты, которые помогают организму сопротивляться вторичной инфекции. С целью укрепления иммунитета применяются иммуномодуляторы и иммунозаменители. Однако при лечении СПИДа необходимо подбирать действительно эффективные препараты, которые дают не только психологический эффект, так как собственный иммунитет постепенно ослабевает.
Кроме того, при использовании иммуномодуляторов необходимо учитывать, что эти препараты не безобидны, так как при их передозировке можно получить обратный эффект, что при СПИДе опасно вдвойне. Поэтому врачи проводят терапию с помощью иммуномодуляторов циклами. Лечить ВИЧ и СПИД человечество пока не научилось, но сохранять вирус в состоянии вялотекущего заболевания современная медицина может, поэтому важно своевременно диагностировать вирус и начать подавлять его симптомы.
Лучшее лечение — это избежать заражения СПИДом. Самой большой процент инфицирования происходит при половых контактах, так как слизистые и уретра обладают высокой степенью проницаемости для вируса. Большому риску подвергают себя те, кто практикует анальные половые контакты, так как стенки кишечника очень ранимые.
По данным ВОЗ 75% инфицированных — гомосексуалисты и женщины, допускающие анальные половые контакты с мужчинами. Отказ от анальных половых контактов снижает риск инфицирования ВИЧ. Так как вирус проникает в организм ещё и через кровь, не стоит рисковать и посещать сомнительные тату салоны, случайные стоматологические клиники, маникюрные кабинеты, где нарушается технология обработки инструментов.
Необходимо регулярно сдавать анализы, если часто меняются половые партнёры. Бытовой путь передачи СПИДа практически исключён, так как во внешней среде вирус быстро разрушается. Однако при использовании бритвы и предметов личной гигиены заражение возможно. Поэтому не стоит в условиях общежития пользоваться чужими предметами.
Читайте также: