Озодлик радиоси наманган карана вирус хакида
Номаълум ва эндиликда маълум коронавирус тарқалиши билан унга алоқадор хабарлар ва янгиликлар ОАВни портлатди. Фақат Ўзбекистонда эмас, бутун дунёда касаллик ва унинг оқибатлари ҳақида эшитмаган, ундан ҳайиқмаган одам бўлмаса керак.
Касаллик тарқалиши билан унга боғлиқ турли нотўғри хабарлар ҳам урчиб кетди. Янгиликлар турлича – касалланганлар ҳақида, касалнинг юқиш усуллари ҳақида, касални даволаш йўллари хусусида. Эътиборингизга коронавирус келтириб чиқарган ёлғонларнинг бир нечтасини тақдим қиламиз.
Австралияда коронавирус билан заҳарланган Сиднейдаги овқатлар ва локациялар рўйхати Facebook’даги юзлаб постларда сузиб юрди. Душанба куни чоп этилган бир хабарда вирус излари бўлган гуруч, печене ва пиёзнинг ҳар хил турлари ҳақида маълумот тарқалди.
Аммо маҳаллий соғлиқни сақлаш идораларининг таъкидлашича, бу жойлар ташриф буюрувчилар учун ҳеч қандай хавф туғдирмайди ва номланган овқатлар ҳақидаги инфолар Янги Жанубий Уэльс озиқ-овқат маъмуриятининг эслатмалари ва маслаҳатлари рўйхатида йўқ.
Facebook’да гўёки вирус тарқалиши бошланган деб тахмин қилинаётган Ухань бозори намойиш қилинган видео 88 мингдан кўпроқ марта кўрилди. Бироқ бу лавҳалар аслида Индонезия бозорида суратга олинган. Ушбу мақола якшанба куни Филиппин ҳудудига тегишли аккаунтдан эълон қилинган, унда каламушлар, илонлар ва бошқа ҳайвон турлари гўшт маҳсулотлари гавжум бозорда сотилаётгани кўрсатилган. AFP видеодаги воқеа 2019 йилда Индонезиядаги бозорда бўлганини тасдиқлади.
Шри-Ланка шифокорлари Facebook’даги постиларида 11 миллион аҳолиси бўлган Ухань шаҳрининг бутун аҳолиси коронавирусдан ўлиши мумкинлиги хабар тарқатган. Бироқ на хитойликлар ва на бошқа экспертлар бундай прогноз қилишмаган.
Шунингдек, интернетда Ухань касалхонаси қурилиши16 соат ичида якунланди мазмунидаги хабарлар ва уларга илова қилиган фотосуратлар тарқалган. Аммо суратлар 2019 йил январь ойида интернетда тарқатилган касалхоналардан бирининг сурати бўлиб чиқди. Бизга маълум Ухань касалхонаси қуриб битказилиши эса 10 кун вақт талаб қилган.
Мавзуга доир:
Ижтимоий тармоқларда нафас олиш касалликлари бўйича етакчи хитойлик мутахассислардан бири бурунни шўр сув билан ювиб ташлашни маслаҳат берган – бу коронавирус инфекцияси юқишининг олдини олади деган хабарлар тарқалган. ЖССТ маълумотларига кўра, тузли сув эритмаси 2019-nCoV вирусини ўлдира олмайди ва ҳаттоки ундан ҳимоя қила олмайди. Шунингдек, оғизни чайиш ҳам вирусдан ҳимоя қилмайди. Оғизни ювиш учун мўлжалланган баъзи эритмалар бир неча дақиқа давомида тупук таркибидаги микробларни йўқ қилиши мумкин, аммо улар коронавирус кириб келишига тўсқинлик қилмайди.
Саримсоқ вирусга қарши чиқа олиши ҳақидаги хабарлар ҳам ижтимоий тармоқларда яшин тезлигида тарқалмоқда. Саримсоқ баъзи микробларга қарши курашувчанлик хусусиятларига эга бўлиши мумкин, аммо ЖССТ маълумотларига кўра, саримсоқ истеъмоли кишини коронавирусдан ҳимоя қилолмайди.
Фото: Kalinga TV
Шу каби нотўғри ва кўп ҳолларда ваҳима уйғотувчи хабарларнинг тез-тез тарқалиши ортидан январь ойи охирида Facebook раҳбарияти 2019-nCoV вируси ҳақидаги ёлғон маълумот характерига эга бўлган барча хабарларни ўчириб ташлашини эълон қилди. Facebook соғлиқни сақлаш менежери Кан Син Жон баёнотда, хусусан, тармоқда ўз-ўзини даволаш ва ҳимоя чоралари ҳақида кўплаб ҳақиқатга яқин бўлмаган хабарлар тарқалаётгани ва бу мавжуд соғлиқни сақлаш манбаларига нисбатан чалкашликларни келтириб чиқараётганини қўшимча қилди.
Шунингдек, январь ойидан кейин Twitter коронавирус билан боғлиқ 15 миллиондан ортиқ твитларни олиб ташлади.
Фото: Google Photos
Хитойнинг ўзида бундай йўл тутаётганлар нотўғри маълумот учун ҳибсга олинмоқда, Малайзияда эса сохта муаллифлар икки йилга озодликдан маҳрум қилинади. Аммо интернет тармоғида айбдорларни топиш осон эмас.
Ўзбекистон ҳақида сўз юритадиган бўлсак, вирус Хитой товарлари, жумладан, кийим-кечаклар билан савдо қилувчилар ишига катта зарба берди. Одамлар орасида кийимлар ҳам вирус ташувчиси бўлиши мумкинлиги ҳақида нотўғри хабарлар тарқалди. Шифокорларнинг сўзларига кўра, Хитойдан юборилган посилкадан инфекция юқтириш хавфи деярли йўқ. Гап шундаки, вирус етказиб бериш даврида пакетда яшай олмайди.
Шунингдек, Хитойда хато туфайли коронавирусдан вафот этганларнинг даҳшатли статистикаси тарқалди. Эълон қилинган статистик маълумотлар амалдагисидан 80 баравар юқори эканлигини кўриш мумкин.
Хабарда Хитойнинг иккинчи энг йирик компанияси Tensent асл маълумотни аниқлаган бўлиши мумкинлиги тахмин қилинади. Тарқатилган маълумотларда касалликни 154 минг киши юқтиргани ва 24,5 минг киши ундан вафот этгани кўрсатилган. 1 февраль куни тақдим этилган бу сонлар 2 февралга келиб рад этилди.
Хитой ҳукумати бугунги кунгача бир неча маротаба касаллик статистикасини тақдим қилишда айбланди. Ўзбекистоннинг айрим сайтлари ҳам ушбу нотўғри маълумотни узатишга улгурди.
Дарвоқе, Ўзбекистонда ҳам вирусга алоқадор тасдиқланмаган ва ёлғон хабарлар тез тез болалаб турибди. Хусусан, Жиззах, Бухоро ва Андижон вилоятларида, қўшни Қозоғистон ва Туркманистонда коронавирус билан касалланган беморлар ҳақида ёлғон хабарлар тарқалмоқда.
Эслатиб ўтамиз, коронавируслар кўп ҳолларда кўршапалаклар манба бўлганини фан тасдиқлайди, лекин вирус кўршапалакдан одамга тўғридан-тўғри ўтмайди.
Мавзуга доир:
Вирусга қарши даво чоралари изланаётган бир пайтда ундан яхшигина даромад манбаси сифатида фойдаланиш истагида бўлганлар ҳам оз эмас. Юқорида таъкидланганидек, вирус ҳақидаги арзимас икки оғиз сўз ёки нотўғри ва ўз тасдиғини топмаган маълумотлар Telegram, YouTube каналларига яхшигина кузатувчи йиғиб бермоқда. Бундай ҳолатларда ҳар бир кишига мустақил равишда фактчекинг ёрдамга келади. Мутахассислар ҳам вирус ҳақидаги ёлғон маълумотлардан ҳимоя воситаси сифатида ақлни тавсия қилишмоқда.
Бугун 26 апрель, 2020 йил, якшанба
Мирзиёев Шавкат Миромонович
Путин Владимир Владимирович
Эрдўған Ражаб Тойип
Назарбоев, Нурсултон Абишевич
Бердимуҳамедов Гурбангули Маликгулиевич
Владимир Александрович Зеленский
- Касалланганлар сони 2 896 952
- Соғайганлар сони 825 402
- Вафот этганлар 201 749
- Касалланганлар сони 1 862
- Соғайганлар сони 707
- Вафот этганлар 8
Ўзбекистонда тотализаторга рухсат берилиши тўғрими?
Қайси алоқа операторининг интернет тезлиги паст?
Ўзбекистонда аёллар эркаклар билан баравар ишлашига қандай қарайсиз ?
Сиз қаерда яшайсиз?
Сиз қандай дам олишни ёқтирасиз?
- iPhone X 64gb 920 $
- iPhone X 256gb 1000 $
- Samsung S9 555 $
- Samsung S9+ 640 $
- Samsung S9+ 256gb 740 $
- Samsung Note 9 1010 $
- iPhone XS 64gb 1070 $
- iPhone XS 256gb 1200 $
- iPhone XS MAX 64gb 1200 $
- iPhone XS MAX 256gb 1300 $
- iPhone XS MAX 512gb 1460 $
- Chevrolet Spark 73 262 000 сум
- Chevrolet Nexia 87 320 000 сум
- Chevrolet Cobalt 95 768 000 сум
- Chevrolet Lacetti 114 449 000 сум
- Chevrolet Malibu 2 311 124 067 сум
- Chevrolet Tracker 189 838 121 сум
- Chevrolet Trailblazer 398 000 000 сум
- Chevrolet Equinox 349 000 000 сум
- Chevrolet Traverse 596 000 000 сум
- Chevrolet Tahoe 795 000 000 сум
Электр плиталар билан
1 кВт/соат-295 сўм
Мингдан ортиқ қурбон
Душанба куни Хубэй провинциясининг ўзида коронавирусдан 103 киши вафот этди. Эпидемия бошланганидан буён Хитой ҳудудида вирусдан ҳалок бўлганларнинг жами сони 1017 кишига етган. Аммо душанба куни коронавирус билан зарарланганлар сони аввалги куни зарарланганлар сонидан 20 фоизга камайди - 3062 нафардан 2478 нафарга.
Айни вақтда мамлакат ҳудудида 42 694 кишида касаллик ҳолати қайд этилган. 37 726 киши ҳозирда даволанишда бўлиб, улардан 7333 нафарининг аҳволи оғир. Жами 3996 киши касалликдан даволаниб, тиббиёт муассасасидан уйига жавоб бериб юборилган.
Хитойдаги ҳукумат нашрларига кўра, Хубэй провинцияси ва мамлакатнинг бошқа ҳудудларида юзлаб амалдорлар ҳамда партия функционерлари ўз постини йўқотган.
Қайд этилишича, бу барча ҳолатларда ҳам ишдан ҳайдалишни эмас, лавозими туширилишни англатади. Бундан ташқари, партия линиясида кўплаб амалдорлар жазоланган - улар қатъий ҳайфсан олишган, бу эса уларнинг келгуси фаолиятига таъсир қилмай қолмайди.
Сўнгги кунларда ижтимоий тармоқларда ҳукуматнинг эпидемияга реакцияси танқидларга сабаб бўлмоқда, лекин одатдагидан фарқли равишда цензорлар бундай танқидларни интернетдан ўчиришмаяпти.
Хитойдан сўнгги маълумотлар
Сўнгги маълумотларга кўра, Хитойда вирусдан зарарланиш билан боғлиқ 42 694 ҳолат қайд этилди. Бу мамлакатда 2002-2003 йилдаги SARS вирусидан бери энг йирик эпидемия бўлмоқда.
Хубэй провинцияси соғлиқни сақлаш комиссияси маълумотига кўра, провинцияда вирусдан зарарланган беморлар сони 31 728 нафар, уларнинг 974 нафари ҳалок бўлган, ўлим даражаси 3 фоизга тенг.
Ўлим ҳолатларининг 60 фоизидан ортиғи Хубэй маркази Ухан шаҳрида рўй берган. 11 миллионлик шаҳар бир неча ҳафтадан буён карантин ҳолатида.
Ҳонгконгда кўп қаватли уйда яшовчилардан бирида коронавирус аниқлангач, ушбу уйдаги 23 оила эвакуация қилинди ва карантинга жойлаштирилди. Вирус сув қувури орқали тарқалгани айтилмоқда. Ўтган ҳафтада Ҳонгконг ҳукумати Хитойнинг материкдаги қисми билан чегарани деярли тўлиқ ёпди ва Хитойдан келганлар икки ҳафтага карантин ҳудудига жойлаштирилди.
Ўзбекистондаги ҳолат
Санитария-эпидемиологик осойишталик агентлиги январь ойидан бошлаб 10 февраль кунигача коронавирус инфекциясига текширилган 812 та намуналарда коронавирус инфекцияси топилмаганини хабар қилди. Коронавирусга қарши марказий штаб 10 февраль ҳолатига кўра, Ўзбекистонда коронавирус касаллиги қайд этилмаганини маълум қилди.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги республикадаги мактабгача таълим муассасалари раҳбариятига болаларни коронавирусдан сақлаш бўйича эслатма билан чиққан.
Ўзбекистонга ташриф билан келган ЖССТ Европа бюроси минтақавий директори Ханс Клюге Ўзбекистонда коронавирусга қарши олиб борилаётган ишга юқори баҳо берган.
Дунёнинг бошқа қисмларида нима бўлмоқда?
Хитойдан ташқарида коронавирусдан зарарланиш ҳолатлари
Янги коронавирус белгилари
Пекиндаги шифохоналардан бирида ХХР раҳбари Си Цзиньпиннинг ҳароратини ўлчашмоқда
Инфекциянинг асосий симптомлари: юқори ҳарорат, кучли йўтал, нафас қисиши ва нафас олишдаги қийинчиликлар.
Инфекция юқтириш хавфини камайтириш учун қўлларни тез-тез ювиш, коронавирус юқтирган бўлиши мумкин одамлардан узоқроқ бўлиш, шунингдек, ювуқсиз қўл билан оғизга, бурунга ва кўзга тегмаслик.
Йўтал ва аксиришдан кейин рўмолча ишлатиш ва ишлатилган рўмолчани ташлаб юбориб, қўлни ювиш керак.
Булар ташқи линклар ва янги даричада очилади
Бу линкни кўчириб олинг
Булар ташқи линклар ва янги даричада очилади
Улашиш даричасини ёпинг
17 март куни соғлиқни сақлаш, олий ва ўрта-махсус таълим ҳамда халқ таълими вазирликлари раҳбарлари иштирокида коронавирус муаммосига бағишланган матбуот анжумани бўлиб ўтди.
Куннинг энг муҳим янгилиги 17 март куни Ўзбекистонда коронавирус юқтириб олган инсонлар сони 11 нафарга етгани бўлди. Расмийларга кўра, 11-бемор Дубайдан Ўзбекистонга учиб келган.
Расмийларнинг маълум қилишича, мактаблар, боғчалар ва олий таълим муассасаларида жорий этилган карантин қанчага чўзилиши ҳозирча номаълум. Карантин муддатини, вазиятдан келиб чиқиб, Бош вазир Абдулла Арипов раҳбарлигидаги ҳукумат комиссияси белгилайди.
Халқ таълими вазири Шерзод Шерматов 18 мартдан бошлаб ўқитувчилар ҳам ҳақ тўланадиган таътилга чиқишини маълум қилган. Аммо у карантин муддати давомида мактабларда директор, директор ўринбосари, хўжалик ишлари бўйича мудир, фаррошлар ҳамда қоровуллар меҳнат фаолиятини давом эттиришини билдирган.
Шунингдек, вазир Шерматов ҳудудларда интернет муаммо бўлгани сабабли ўқувчилар учун уч давлат телеканалида онлайн дарслар бериб борилиши айтган.
Шерматовга кўра, онлайн баҳолаш тизими, кейинчалик, вилоятларда ҳам жорий этилиши мумкин.
Анжуманда коронавирус дунё бўйлаб 10 ёшга қадар бўлган болаларда ҳали аниқланмагани, умуман олганда, болаларда бу касаллик деярли учрамаслиги айтилган бўлсада, халқ таълими вазири Шерзод Шерматов ота-оналарни ўз фарзандлари соғлиғига жиддий эътибор қаратишга чақирган.
Маълум қилинишича, айни вақтда Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги санитария-эпидемиологик осойишталик марказининг барча вилоятларда бўлинмаларга эга ва уларда аниқ ташхис қўя оладиган аппаратлар мавжуд.
Анжуманда эпидемияга қарши курашишда ёрдам берган, беморларга қараган шифокор ва ҳамшираларнинг ойлигини ошириш масаласи айни кунларда кўриб чиқилаётгани ҳам хабар қилинган.
Санитария-эпидемиология агентлиги раҳбари Баҳром Алматовнинг сўзларига кўра, коронавирусга чалинган одам унга яна қайта чалиниши ҳали тасдиқланмаган. Лекин касалликка чалиниб соғайган одамнинг ўпкасида асорат қолади.
Бундан ташқари анжуман давомида ҳукумат коронавирус боғлиқ ҳолатларни яширмагани, касаллик аниқланиши билан у ҳақида эълон қилингани, айни вақт 2100 инсон карантинда сақланаётгани ва коронавирусга чалинган беморлар тўлиқ давлат бюджети томонидан даволаниши каби маълумотлар ҳам журналистларга тақдим этилган.
Ички ишлар вазирлиги эса одамларни Телеграм каналлари орқали тарқалаётган турли хабарларга ишонмасликка чақирмоқда.
Вазирлик матбуот хизматининг хабар қилишича, Телеграм орқали коронавирусга боғлиқ одамларни ваҳимага туширувчи хабарлар тарқатаётган 33 аккаунт аниқланган ва улар ортида турган шахсларни аниқлаш бўйича ишлар олиб борилмоқда.
Маҳаллий Кун.уз нашри Олий Мажлис қонунчилик палатасида ҳам карантин эълон қилинганини хабар қилмоқда.
Хабарда ёзилишича, палата қўмиталарининг мажлислари ва фракциялар йиғилишлари 16 мартдан бошлаб тўхтатилган.
Сўнгги янгиликлар жамланмаси
Дунёда коронавирус билан боғлиқ вазият шиддат билан ўзгармоқда. Би-Би-Си расмий манбалардан 17 март ҳолатига Ўзбекистондаги вазият борасида маълумотларни жамлади:
- Коронавирусга чалинганлар сони 11 кишига етди. Ўн биринчи бемор Дубайдан учиб келган ва аэропортнинг ўзида карантинга олинган.
- Ҳукумат коронавирус билан боғлиқ ҳолатларни яширмаган. Касаллик ҳақидаги факт пайдо бўлиши билан эълон қилинган.
- Ўзбекистонда карантин кенг кўламда тарқагани йўқ.
- Ўлим ҳолати қайд этилгани ҳақидаги хабарлар рад этилди.
- Соғлиқни сақлаш вазири Шодмонов 16 март ҳолатига барча беморларнинг аҳволи барқарор эканини айтган.
- 212 нафар Ўзбекистон фуқароси мамлакатга қайтарилди. Эрондан келган 37 киши ва Латвиядан олиб келинган 175 нафар фуқаро Наманган вилояти ҳудудида карантинга олинган.
- Вилоятларда вирусга чалинганлик ҳолати ҳозирча йўқ.
“Еркин Қарақалпақстан” газетаси хабарига кўра, Қорақалпоғистоннинг Тўрткўл туманида 135 ёшли Тўти момо Юсупова вафот этган.
Паспортида 1880 йилда туғилган¸ деб ëзилган Тўти момонинг бу ёшга етгани олимлар томонидан тасдиқланмаган.
Аммо момо невараларининг айтишларича, унга еттинчи авлодини ҳам кўриш насиб қилган.
Озодликнинг Тўрткўлдаги манбаларига кўра, момонинг маъракасига Қорақалпоғистон ҳукумати мулозимлари, маҳаллий давлат ҳокимяти вакиллари келишган.
“Жанозага Жўқорғи Кенгеснинг раиси келди, туман акимлари онахоннинг маъракасида қариндошларнинг ёнида турди деб эшитдик. Газета хабарида онахоннинг вафоти санаси билан боғлиқ санага аниқлик киритилмаган. Ҳолбуки, бизнинг бу воқеа ҳақида эшитганимизга 3-4 кун бўлиб қолди”, дейди манба 1 апрель куни.
Озодлик мухбири шу йилнинг 30 январида Тўти момонинг хонадони билан боғланишга муваффақ бўлганди.
Момонинг чевараларидан бири, 52 ёшли Ҳосилбек ака ўшанда момонинг аҳволини яхши деб таърифлаган¸ бироқ унинг телефонда гапира олмаслигини айтган эди:
- Энамиз ўзларини яхши ҳис қилаяпти. Ўтган кунларини ҳозир ҳам яхши эслайди. Невара-чеваралари келса, уларни танийди. Гаплашиб ўтиради, дуо қилади, деган эди ўтган йили Ҳосилбек ака.
Суҳбатдошнинг айтишича, момога еттинчи авлодини ҳам кўриш насиб қилган:
- Энамизнинг бир қизи бўлган¸ холос. Ҳозир у энамиз ҳам қайтиш қилганлар. Невара ва чевара, эвараларнинг эса сон-саноғи йўқ, қарийб тўрт юз нафарга етди, шекилли. Менинг катта акам, яъни энамизнинг чевараси Ўринбой акам 62 ёшга кирдилар, деди Ҳосилбек ака.
2008 йилда Озодлик радиоси билан қилган суҳбатида Тўти момо фарзанд ва невараларини опичлаб катта қилгани, қўл тегирмонида буғдойни ун қилиб, болаларига нон ёпиб бергани ҳақидаги хотираларини ҳикоя қилиб берган эди.
Кўҳна Тўрткўл овул фуқаролар йиғини раиси Икром Бекназаров уларнинг овулида шундай табаррук инсон яшаётгани билан фахрланишини Озодликка айтган эди:
- Тўти энамиз бизнинг фахримиз. Бир невараси мактаб директори, бир невараси боғбон. Етти авлоди бор деган гап ҳақ гап. Бунча ёшни кўриш ҳар кимга насиб қилмайди. Биз ўз томонимиздан онахоннинг ҳолидан хабар олиб турибмиз. Худо умрларини берсин, деди Икром Бекназаров.
2010 йилда “Қорақалпоқфильм” киностудияси Тўти Юсупова ҳақида “Уч асрнинг гувоҳи” номли ҳужжатли фильмни суратга олган эди.
Бу ҳужжатли фильмда Тўти момо масжидга қатнагани учун ҳамқишлоғининг қамалгани, бошқа бир ҳамқишлоғининг эса диний китобларни сақлагани учун отилгани ва бошқа тарихий воқеалар ҳақида гапириб берган.
Халқаро оммавий ахборот воситалари 1 апрель куни Гиннес рекордлар китобида дунёнинг энг кекса одами деб эътироф этилган япониялик Мисао Окаванинг 117 ëшида оламдан ўтганини эълон қилди.
Тўти момо Юсупованинг ёши паспорт бўйича ундан қарийб 20 йилга катта бўлсада, момонинг ёши геронтологик тадқиқотдан ўтказилмаган.
“Нуроний” жамғармаси маълумотига кўра, аҳоли сони 31 миллиондан ошган Ўзбекистонда 8700 нафар 100 ёшдан ошган кексалар бор. 90 ёшдан ошганлар 44 минг кишини, саксонбойлар эса 225 минг кишини ташкил этади."> Тўрткўлда етти авлод кўрган Тўти Юсупова вафот этди
Аниқ ëши илмий жиҳатдан ўрганилмаган тўрткўллик Тўти момо¸ яқинлари иддаосича¸ 135 ëшида оламдан ўтди. Озодлик манбаларига кўра¸ чевараларининг ëши 60 дан ошган момо жанозасида Қорақалпоғистон раҳбарлари ҳам қатнашган.
“Еркин Қарақалпақстан” газетаси хабарига кўра, Қорақалпоғистоннинг Тўрткўл туманида 135 ёшли Тўти момо Юсупова вафот этган.
Паспортида 1880 йилда туғилган¸ деб ëзилган Тўти момонинг бу ёшга етгани олимлар томонидан тасдиқланмаган.
Аммо момо невараларининг айтишларича, унга еттинчи авлодини ҳам кўриш насиб қилган.
Озодликнинг Тўрткўлдаги манбаларига кўра, момонинг маъракасига Қорақалпоғистон ҳукумати мулозимлари, маҳаллий давлат ҳокимяти вакиллари келишган.
“Жанозага Жўқорғи Кенгеснинг раиси келди, туман акимлари онахоннинг маъракасида қариндошларнинг ёнида турди деб эшитдик. Газета хабарида онахоннинг вафоти санаси билан боғлиқ санага аниқлик киритилмаган. Ҳолбуки, бизнинг бу воқеа ҳақида эшитганимизга 3-4 кун бўлиб қолди”, дейди манба 1 апрель куни.
Озодлик мухбири шу йилнинг 30 январида Тўти момонинг хонадони билан боғланишга муваффақ бўлганди.
Момонинг чевараларидан бири, 52 ёшли Ҳосилбек ака ўшанда момонинг аҳволини яхши деб таърифлаган¸ бироқ унинг телефонда гапира олмаслигини айтган эди:
- Энамиз ўзларини яхши ҳис қилаяпти. Ўтган кунларини ҳозир ҳам яхши эслайди. Невара-чеваралари келса, уларни танийди. Гаплашиб ўтиради, дуо қилади, деган эди ўтган йили Ҳосилбек ака.
Суҳбатдошнинг айтишича, момога еттинчи авлодини ҳам кўриш насиб қилган:
- Энамизнинг бир қизи бўлган¸ холос. Ҳозир у энамиз ҳам қайтиш қилганлар. Невара ва чевара, эвараларнинг эса сон-саноғи йўқ, қарийб тўрт юз нафарга етди, шекилли. Менинг катта акам, яъни энамизнинг чевараси Ўринбой акам 62 ёшга кирдилар, деди Ҳосилбек ака.
2008 йилда Озодлик радиоси билан қилган суҳбатида Тўти момо фарзанд ва невараларини опичлаб катта қилгани, қўл тегирмонида буғдойни ун қилиб, болаларига нон ёпиб бергани ҳақидаги хотираларини ҳикоя қилиб берган эди.
Кўҳна Тўрткўл овул фуқаролар йиғини раиси Икром Бекназаров уларнинг овулида шундай табаррук инсон яшаётгани билан фахрланишини Озодликка айтган эди:
- Тўти энамиз бизнинг фахримиз. Бир невараси мактаб директори, бир невараси боғбон. Етти авлоди бор деган гап ҳақ гап. Бунча ёшни кўриш ҳар кимга насиб қилмайди. Биз ўз томонимиздан онахоннинг ҳолидан хабар олиб турибмиз. Худо умрларини берсин, деди Икром Бекназаров.
2010 йилда “Қорақалпоқфильм” киностудияси Тўти Юсупова ҳақида “Уч асрнинг гувоҳи” номли ҳужжатли фильмни суратга олган эди.
Бу ҳужжатли фильмда Тўти момо масжидга қатнагани учун ҳамқишлоғининг қамалгани, бошқа бир ҳамқишлоғининг эса диний китобларни сақлагани учун отилгани ва бошқа тарихий воқеалар ҳақида гапириб берган.
Халқаро оммавий ахборот воситалари 1 апрель куни Гиннес рекордлар китобида дунёнинг энг кекса одами деб эътироф этилган япониялик Мисао Окаванинг 117 ëшида оламдан ўтганини эълон қилди.
Тўти момо Юсупованинг ёши паспорт бўйича ундан қарийб 20 йилга катта бўлсада, момонинг ёши геронтологик тадқиқотдан ўтказилмаган.
Самарқанд вилояти Каттақўрғон туманида Россиядан депортация бўлган меҳнат муҳожирлари маҳалла оқсоқоли ва ўзини таништирмаган расмий томонидан сўроқ қилиняпти. Озодлик манбаларига кўра, расмийлар шунингдек, уйма-уй юриб ота-оналардан хориждаги фарзандларини уйга қайтаришни талаб қилмоқда.
Каттақўрғон туманига қарашли Каттакўрпа қишлоқ фуқаролик йиғинида маҳалла оқсоқоли, посбони ва Ўзбекистон Ички ишлар вазирлигидан келган шахс Россиядан депортация бўлган меҳнат муҳожирларини сўроқ қилмоқда.
Бу ҳақда Озодликка хабар берган меҳнат муҳожирларидан бирининг айтишича, расмийлар улардан Россия ҳудудидан нима сабабдан чиқарилиб юборилгани билан қизиқмоқда:
"Мен ҳам Россиядан депорт бўлиб келган эдим. Куни-кеча маҳалла оқсоқоли, посбон ва фуқаролик кийимидаги бир киши келиб мени роса сўроқ қилишди. Нима сабабдан сени депорт қилишди, қанақа жиноят қилгандинг¸ деб роса энсамни қотиришди. Мен регистрация муддатим ўтиб кетгани учун десам ҳам, балки бошқа сабаби бордир, тўғрисини айт, бўлмаса пушаймон бўласан деб, пўписа ҳам қилишди", деди меҳнат муҳожири.
Суҳбатдошга кўра, бундан ташқари Каттақўрғон туманидаги қишлоқ ва маҳалла фуқаролар йиғинларида Россиядан депорт бўлганлар маҳаллага чақирилиб, мажлисларда сўроқ қилинмоқда:
"Ҳар куни 15-20 нафар меҳнат муҳожирлари чақирилиб мажлис қилинаяпти. Мени яна чақиришган эди, бугун бормадим", деди меҳнат муҳожири.
Каттакўрпа қишлоқ фуқаролик йиғинидаги маҳаллла фаолларидан бири, ҳақиқатан ҳам Россиядан депорт бўлиб қайтган меҳнат муҳожирлари сўроқ қилинаётганини тасдиқлади:
"Оқсоқолимизнинг айтишича, юқоридан шунақа буйруқ келган. Меҳнат муҳожирларининг нима сабабдан депорт бўлганини аниқлашимиз керак экан. Гражданский формадаги бир одам ҳам келган. Бундай маълумот нима учун кераклигини айтишмаяпти, шунчаки сўраб-суриштириб, маълумот тўплаб беряпмиз. Бундан ташқари, меҳнат муҳожирлигига кетган одамларнинг уйларига бориб, ота-оналаридан уларни ортга қайтаришини илтимос қиляпмиз", деди маҳалла фаоли.
Ўтган йилнинг июль ойида Ўзбекистон Бош вазири Шавкат Мирзиёевнинг Фарғона шаҳридаги мажлисда хориждагиларни Ўзбекистонга қайтариш ва уларни иш билан таъминлаш борасидаги топшириғидан сўнг маҳаллаларда тарғибот ва ташвиқот ишлари авж олган эди.
Ўзбекистоннинг Фарғона, Андижон, Хоразм, Бухоро, Сурхондарë ва Қашқадарë вилоятларида ҳам меҳнат муҳожирларини қайтариш тадбири бўлаётгани ҳақида Озодлик манбалари хабар қилган.
Россиядан Ўзбекистонга депортация қилинганларга қандай муамммолар бор йўқлиги ҳақида Озоджавоб дастурида батафсил маълумот ҳам берилган."> Россиядан депортация бўлганлар махсус сўроқ қилинмоқда
Россиядан депортация бўлганлар махсус сўроқ қилинмоқда
Самарқанд вилояти Каттақўрғон туманида Россиядан депортация бўлган меҳнат муҳожирлари маҳалла оқсоқоли ва ўзини таништирмаган расмий томонидан сўроқ қилиняпти. Озодлик манбаларига кўра, расмийлар шунингдек, уйма-уй юриб ота-оналардан хориждаги фарзандларини уйга қайтаришни талаб қилмоқда.
Каттақўрғон туманига қарашли Каттакўрпа қишлоқ фуқаролик йиғинида маҳалла оқсоқоли, посбони ва Ўзбекистон Ички ишлар вазирлигидан келган шахс Россиядан депортация бўлган меҳнат муҳожирларини сўроқ қилмоқда.
Бу ҳақда Озодликка хабар берган меҳнат муҳожирларидан бирининг айтишича, расмийлар улардан Россия ҳудудидан нима сабабдан чиқарилиб юборилгани билан қизиқмоқда:
"Мен ҳам Россиядан депорт бўлиб келган эдим. Куни-кеча маҳалла оқсоқоли, посбон ва фуқаролик кийимидаги бир киши келиб мени роса сўроқ қилишди. Нима сабабдан сени депорт қилишди, қанақа жиноят қилгандинг¸ деб роса энсамни қотиришди. Мен регистрация муддатим ўтиб кетгани учун десам ҳам, балки бошқа сабаби бордир, тўғрисини айт, бўлмаса пушаймон бўласан деб, пўписа ҳам қилишди", деди меҳнат муҳожири.
Суҳбатдошга кўра, бундан ташқари Каттақўрғон туманидаги қишлоқ ва маҳалла фуқаролар йиғинларида Россиядан депорт бўлганлар маҳаллага чақирилиб, мажлисларда сўроқ қилинмоқда:
"Ҳар куни 15-20 нафар меҳнат муҳожирлари чақирилиб мажлис қилинаяпти. Мени яна чақиришган эди, бугун бормадим", деди меҳнат муҳожири.
Каттакўрпа қишлоқ фуқаролик йиғинидаги маҳаллла фаолларидан бири, ҳақиқатан ҳам Россиядан депорт бўлиб қайтган меҳнат муҳожирлари сўроқ қилинаётганини тасдиқлади:
"Оқсоқолимизнинг айтишича, юқоридан шунақа буйруқ келган. Меҳнат муҳожирларининг нима сабабдан депорт бўлганини аниқлашимиз керак экан. Гражданский формадаги бир одам ҳам келган. Бундай маълумот нима учун кераклигини айтишмаяпти, шунчаки сўраб-суриштириб, маълумот тўплаб беряпмиз. Бундан ташқари, меҳнат муҳожирлигига кетган одамларнинг уйларига бориб, ота-оналаридан уларни ортга қайтаришини илтимос қиляпмиз", деди маҳалла фаоли.
Ўтган йилнинг июль ойида Ўзбекистон Бош вазири Шавкат Мирзиёевнинг Фарғона шаҳридаги мажлисда хориждагиларни Ўзбекистонга қайтариш ва уларни иш билан таъминлаш борасидаги топшириғидан сўнг маҳаллаларда тарғибот ва ташвиқот ишлари авж олган эди.
Ўзбекистоннинг Фарғона, Андижон, Хоразм, Бухоро, Сурхондарë ва Қашқадарë вилоятларида ҳам меҳнат муҳожирларини қайтариш тадбири бўлаётгани ҳақида Озодлик манбалари хабар қилган.
Читайте также: